🔴Berlin’de verilen Cemal Nebez Ödülü’nün 2025 yılı sahibi, Kürt Ezidi toplumu ve Kürt dili üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle araştırmacı ve yazar Xana Omerxali oldu.
Berlin’deki Cemal Nebez Kurumu, bu yılki ödülün Xana Omerxali’ye verildiğini duyurdu.
Ödül töreni organizatörü Fexriya Adsay, yaptığı açıklamada “Xana Omerxali, tüm eserlerinde Ezidi inancına ve kültürüne özel bir yer ayırmıştır. Çalışmaları büyük bir takdiri hak ediyor” dedi.
“Ödül iki yıllık değerlendirme sürecinin ardından geldi”
Rûdaw’a konuşan Adsay, iki yıl süren değerlendirme sürecinin ardından ödülün Omerxali’ye verilmesine karar verildiğini ve bundan büyük memnuniyet duyduklarını belirtti.
Adsay, ödülün amacına ilişkin olarak “Bu ödülleri vererek, hak eden kişilere saygı gösterirken aynı zamanda Cemal Nebez’in düşüncelerini ve kültürel mirasını yaşatmayı amaçlıyoruz” dedi.
Cemal Nebez Ödülü Komisyonu, ödülün verilme gerekçesine ilişkin yaptığı açıklamada “Xana Omerxali, Ezidiler üzerine yaptığı araştırmalarda öncü bir isimdir. Ezidi inancının ve toplum yapısının anlaşılmasını sağlamış, geleneksel anlatıları akademik bir bakış açısıyla ele almıştır” ifadelerine yer verdi.
Açıklamada ayrıca, Omerxali’nin Ezidilerin kutsal metinlerini sistematik bir şekilde belgeleyerek, sözlü gelenekleri yazılı hale getirme konusundaki çalışmalarının gelecek nesiller için önemli bir referans kaynağı olduğu vurgulandı.
Kürt dili ve kültürüne büyük katkı
Komisyon, Xana Omerxali’nin Kürt dili ve özellikle Kurmancî lehçesi üzerine yaptığı bilimsel çalışmaların büyük bir değer taşıdığını belirterek, “Xana Omerxali, Kürtçenin Kurmanci lehçesinin hem dini hem de seküler bağlamda kullanımını daha iyi anlamamıza katkıda bulunmuştur” denildi.
Ayrıca, Omerxali’nin, Georg August Üniversitesi ve Berlin Özgür Üniversitesi’nde akademisyen olarak Kürt dili ve kültürünün öğretilmesine, Kürt dilbilimi alanındaki kaynakların geliştirilmesine önemli katkılarda bulunduğu ifade edildi.
Ezidi toplumunun sesi oldu
Komisyonun açıklamasında ayrıca, Xana Omerxali’nin Ezidi toplumunun yaşadığı baskılar, ayrımcılık ve soykırım gibi trajedilere karşı sesini yükselttiği ve bu konulara ışık tuttuğu belirtildi.
Cemal Nebez Ödülü, Kürt dili, kültürü ve akademik çalışmalara katkı sunan isimlere verilen prestijli ödüllerden biri olarak kabul ediliyor.
Xana Omerxali kimdir?
1981 yılında Ermenistan’da doğan Xana Omerxali, Ezidi Kürt kökenli bir araştırmacıdır.
2002 yılında St. Petersburg Üniversitesi’nde İranoloji ve Kürt Çalışmaları alanında eğitimini tamamlayan Omerxali, 2004 yılında yüksek lisans, 2006 yılında ise Ezidi inancı üzerine doktora derecesi aldı.
Cemal Nebez Ödülü
İki yılda bir verilen Cemal Nebez Ödülü, 2023 yılında ilk olarak Kürtçeye hizmetleri nedeniyle Zara Mohammedi’ye verilmişti.
Ödül, Kürt dili, Kürt kültürü, sanat, siyaset veya akademik çalışmalara katkı sağlayan kişilere veriliyor. Aynı zamanda, Kürdistan’a hizmet eden ve belirgin bir başarıya imza atan kişiler de ödül için aday gösterilebiliyor.
Ödül, Berlin’deki Cemal Nebez Kurumu tarafından düzenlenmekte olup, kurumun başkanlığını, Cemal Nebez’in eşi olan Alman akademisyen Dr. Hannelore Küchler yapmaktadır.
Berlin’de verilen bu ödülün yanı sıra, Süleymaniye’de Cemal Nebez’in adına bir edebiyat ödülü de bulunmaktadır. Cemal Nebez Altın Kalem Ödülü, her yıl düzenlenen bir törenle bir yazara takdim edilmektedir.
Cemal Nebez kimdir?
Prof. Dr. Cemal Nebez, 1933 yılında Süleymaniye’de doğdu.
İslami eğitim, felsefe, psikoloji, fizik ve matematik alanlarında eğitim aldı. Daha sonra Almanya’da siyaset bilimi, gazetecilik ve hukuk okudu.
Kerkük, Erbil, Bağdat ve Basra gibi şehirlerde akademisyen olarak görev yaptıktan sonra, Berlin Özgür Üniversitesi’nde de dersler verdi. Dünya çapında birçok düşünür ve akademisyenle bağlantıları olan önemli bir bilim insanı olarak tanınıyor.
1962 yılında Avrupa’ya giderek eğitimine devam eden Nebez, Münih ve Augsburg Üniversiteleri’nde İslam Çalışmaları, İranoloji ve konuşma sanatı üzerine eğitim aldı. Doktora çalışmasını Mir Muhammed Rewandi üzerine yaptı ve tarih alanında uzmanlaştı.
8 Aralık 2018’de, 85 yaşında Berlin’deki bir hastanede hayatını kaybetti. Nebez, Kürt dili, tarihi ve kültürü üzerine önemli eserler bırakmış bir düşünür ve akademisyen olarak biliniyor.
/rûdaw/
