Türkiye’nin kuraklık çeken kuzeydoğu Suriye’ye düzenlediği hava saldırıları nedeniyle bir milyondan fazla insanın elektrik ve suyu kesildi. Uzmanlar, bunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu söylüyor.
BBC Dünya Servisi’den Namak Khoshnaw, Christopher Giles and Saphora Smith haberine göre Türkiye, Ekim 2019 ile Ocak 2024 arasında Kürtlerin kontrolündeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’ndeki (AANES) petrol sahaları, doğalgaz tesisleri ve elektrik santrallerine 100’den fazla saldırı düzenledi.
Saldırılar, yıllardır süren iç savaş ve iklim değişikliğiyle birlikte dört yıldır devam eden aşırı kuraklığın pençesindeki bölgede insani krizine yol açtı.
Su zaten kıttı, ancak geçen yıl ekim ayında elektrik altyapısına yapılan saldırılar bölgenin Alouk’taki ana su istasyonunun elektriğini kesti ve o zamandan beri çalışmıyor. BBC, oraya yaptığı iki ziyarette insanların su bulmak için mücadele ettiğine tanık oldu.
Türkiye, terörist olarak gördüğü Kürt ayrılıkçı grupların “gelir kaynaklarını ve kabiliyetlerini” hedef aldığını açıkladı.
Bölgede kuraklık yaşandığının bilindiği belirtilerek, kötü su yönetimi ve ihmal edilmiş altyapının durumu daha da kötüleştirdiği ifade edildi.
Özerk yönetim daha önce Türkiye’yi “halkımızın varlığını yok etmeye çalışmakla” suçlamıştı.
Haseke ilinde bir zamanlar su ihtiyacını Alouk’tan karşılayan bir milyondan fazla kişi artık yaklaşık 20 km uzaklıktan pompalanan suya bağımlı.
Her gün tankerlerle yüzlerce dağıtım yapılırken, su kurulu okullara, yetimhanelere, hastanelere ve en çok ihtiyaç duyanlara öncelik veriyor.
Ancak yapılan teslimatlar herkese yetmiyor.
BBC, Hassakeh şehrinde tankerleri bekleyen, sürücülerden kendilerine su vermeleri için yalvaran insanları gördü. “Burada su altından daha değerlidir. İnsanların daha fazla suya ihtiyacı var. Tek istedikleri sizden onlara su vermeniz” diyor tanker sürücüsü Ahmad al-Ahmed.
Bazı kişiler su yüzünden kavga ettiklerini itiraf etti ve tanker sürücüsü bir kadının kendisini “Bana su vermezsen lastiklerini patlatırım” diye tehdit ettiğini söylüyor.
Şehir su kurulu eş direktörü Yayha Ahmed, “Size açıkça söyleyeyim, kuzeydoğu Suriye insani bir felaketle karşı karşıya” dedi.
Bölgede yaşayan insanlar sadece Suriye’deki devam eden iç savaşa değil, aynı zamanda 2018’de ABD öncülüğündeki koalisyonun desteğiyle İslam Devleti (IŞİD) grubunu bölgeden çıkardıktan sonra Kürtlerin öncülük yaptığı Kuzey-Doğu Suriye’deki özerk yönetim Türkiye’nin saldırılarıyla da karşı karşıya. Koalisyon güçleri IŞİD’in yeniden canlanmasını önlemek için hala orada konuşlanmış durumda.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uluslararası toplum tarafından resmen tanınmayan AANES’i, sınırındaki ‘terör devleti’ olarak niteliyor.
Türkiye hükümeti, oradaki ana askeri gücü oluşturan Kürt milislerini, onlarca yıldır Türkiye’de Kürt özerkliği için mücadele eden Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) bir uzantısı olarak görüyor.
PKK, Türkiye, AB, İngiltere ve ABD tarafından terör örgütü olarak tanımlanıyor.
Ekim 2023 ile Ocak 2024 tarihleri arasında AANES’in üç bölgesindeki elektrik iletim istasyonları (Amuda, Kamışlı ve Derbasiyah) ile bölgenin ana elektrik santrali olan Svadiyah vuruldu.
BBC, uydu görüntüleri, görgü tanığı videoları, haber raporları ve olay yerlerine yapılan ziyaretler aracılığıyla hasarı doğruladı.
Ocak 2024 saldırılarından önce ve sonra gece ışıklarının uydu görüntüleri yaygın bir elektrik kesintisi olduğunu gösteriyordu. Görüntüleri inceleyen NASA’da bir bilim insanı olan Ranjay Shrestha, “18 Ocak’ta… bölgede önemli bir elektrik kesintisi görüldü” dedi.
/BBC Word/
