🔴 Çad Perşembe günü yaptığı açıklamada Fransa ile savunma iş birliği anlaşmasını feshettiğini duyurdu. Hükümet bu kararla egemenliğini yeniden tesis etmeyi ve uluslararası ilişkilerini eski sömürgeci hükümdarından uzaklaştırmayı amaçladığını iddia ediyor.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Abderaman Koulamallah’ın tarihi bir dönüm noktası olarak nitelendirdiği karar, Orta Afrika ülkesinin bağımsızlığını kazanmasından 60 yıldan fazla bir süre sonra geldi.
Açıklamada Çad’ın ittifaklarını ulusal öncelikleri doğrultusunda yeniden şekillendirme niyeti vurgulanırken, bu hamlenin Fransa ile olan tarihi bağları zayıflatmayacağı ve her iki ülkenin de karşılıklı çıkar alanlarında ilişkileri sürdürmeye kararlı olduğu belirtildi.
Çad’ın geçici cumhurbaşkanı Mahamet Deby Itno, babasının savaşta ölümünün ardından 2021 yılında iktidarı devraldı ve Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron’a karşı güvensizliğini sık sık dile getirdi.
Çad, Sahel bölgesindeki Fransız askeri varlığının son kalelerinden biriydi ve halen yaklaşık 1.000 Fransız askeri ülkede konuşlanmış durumda.
Fransa’nın askeri güçleri Nijer, Mali ve Burkina Faso da dahil olmak üzere birçok komşu ülkeden çıkarıldı ve bu ülkelerde yönetimler Rusya da dahil olmak üzere alternatif ortaklıklar arayan askeri liderler tarafından devrildi.
Rus paralı askerler Sahel’de ve Sahra altı Afrika’da halihazırda konuşlanmış durumdalar ve genellikle Rusya’nın çıkarılabilir mallara erişimi karşılığında güvensiz hükümetlere güvenlik hizmeti sağlıyorlar.
Konrad Adenauer Vakfı Sahel Programı Başkanı Ulf Laisseing, geçici Cumhurbaşkanı Deby’nin Çad’ın güvenlik ilişkilerini genişletmeye çalıştığını belirtirken, hem Macron’a olan güven eksikliğine hem de Çad içinde artan Fransız karşıtlığına dikkat çekti.
Laisseing, “Deby güvenlik ortaklıklarını özel anlaşmalardan uzaklaştırarak çeşitlendirmeye çalışıyor,” dedi. “Macron’a güvenmiyor ve yaygın Fransız karşıtı duyguları görmezden gelemiyor.”
Çad hükümeti, geçen yıl 18 aylık bir siyasi geçiş sürecini iki yıl daha uzatma kararının yol açtığı protestolar da dahil olmak üzere ülke içinde de zorluklarla karşılaştı.
Fransız askerlerinin ne zaman çekileceği belirsizliğini koruyor, ancak analistlere göre bu değişim Rusya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi diğer ülkelere de kapı açabilir.
Türkiye Şubat 2019’da Çad ile “Askeri İşbirliği Çerçeve Anlaşması” ile “Nakdi Yardım Uygulama Protokolü” imzaladı.
Macron 1944’te yaşanan Batı Afrikalı askerlere yönelik katliamı kabul etti
Çad’ın Fransa ile savunma anlaşmasını feshetme kararı, Fransa’nın Afrika’daki tarihsel ve güncel etkisi konusunda artan gerilimlerin ortasında geldi.
Perşembe günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 1944 yılında Senegal’de Fransız ordusu tarafından Batı Afrikalı askerlere yönelik gerçekleştirilen Thiaroye katliamını ilk kez tanıdı.
Senegalli yetkililere gönderdiği bir mektupta Macron, sömürgeci bir piyade birliği olan Tirailleurs Sénégalais’den 400 kadar silahsız askerin ödenmeyen ücretlerle ilgili bir anlaşmazlık sırasında öldürüldüğünü kabul etti.
Macron mektubunda, “Fransa, o gün, meşru ücretlerinin tamamının ödenmesini talep eden askerler ve tüfekçiler arasındaki çatışmanın, katliamla sonuçlanan bir olaylar zincirini tetiklediğini kabul etmelidir,” dedi.
Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye Macron’un açıklamasını memnuniyetle karşılayarak, olayın aydınlatılması yönünde atılmış önemli bir adım olarak nitelendirdi. “Uzun zamandır bu acı olayla ilgili gerçeği öğrenmek istiyorduk ve Fransa’nın bu seferki taahhüdünün tam, samimi ve iş birlikçi olacağına inanıyoruz,” dedi.
/euronews/
