Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2025 yılı için geçerli olacak asgari ücreti yüzde 30 artışla 22.104 TL (604 euro) olarak açıkladı.
TÜRK-İŞ açıklanan asgari ücretin “kabul edilmesinin mümkün” olmadığını belirterek, “1 yıllık belirlendi, 6 aylık olsa bile kabul edilemez” ifadelerine yer verdi.
Euronews Business, Avrupa ülkelerindeki asgari ücret rakamlarını inceledi.
Peki Türkiye’de asgari ücret, diğer Avrupa ülkelerine kıyasla ne durumda?
5 AB ülkesinde asgari ücret yok
AB üyesi 27 ülkenin yirmi ikisinde asgari ücret uygulaması bulunuyor. Danimarka, İtalya, Avusturya, Finlandiya ve İsveç’te ise herhangi bir asgari ücret belirlenmemiş durumda. Güney Kıbrıs ise geçen yılın başlarında asgari ücret uygulamasına geçiş yaptı.
10 aday ve aday adayı ülkeden sekizinde asgari ücret uygulaması bulunuyor. Türkiye’ye ek olarak Karadağ, Moldova, Kuzey Makedonya, Gürcistan, Arnavutluk, Sırbistan ve Ukrayna’da asgari ücret uygulanırken Bosna Hersek ve Kosova’da uygulanmamakta.
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkeleri olan Norveç, İsviçre ve İzlanda’da ulusal asgari ücret bulunmamakta.
Brüt asgari ücretin 1.000 euronun altında olduğu yerler
AB ülkelerinde asgari ücretler büyük farklılıklar göstermekte olup, brüt aylık asgari ücretler şu anda Bulgaristan’da 550 euro ile Lüksemburg’da 2.637 euro arasında değişmekte.
Lüksemburg, İrlanda, Hollanda ve Almanya’da asgari ücret 2.000 euronun üzerindeyken, Fransa’da bu rakam 1.801 euro, İspanya’da ise 1.323 euro.
Asgari ücretin uygulandığı 22 üye devletin 14’ünde asgari ücret ise 1.000 euronun altında.
Satın alma gücündeki durum
Asgari ücretlerdeki farklılıklar, daha adil bir karşılaştırma sağlayan satın alma gücü standardında (PPS) önemli ölçüde daha az.
PPS, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarına dayanan, Eurostat tarafından tanımlanmış bir “yapay para birimi.” Bir birim PPS teorik olarak her ülkede aynı miktarda mal ve hizmet satın alabiliyor.
PPS’e göre ayarlanmış asgari ücret şu anda Arnavutluk’ta 542 euro ile Almanya’da 1.883 euro arasında değişmekte.
Almanya’nın yanı sıra Lüksemburg, Hollanda, Belçika, Fransa, İrlanda, Polonya, Slovenya ve İspanya’da bu rakam 1.250 euronun üzerinde.
Çekya, Slovakya, Estonya, Letonya ve Bulgaristan, asgari ücretin 1.000 euronun altında olduğu AB ülkeleri arasında en düşük asgari ücrete sahip ülkeler.
Türkiye, Sırbistan ve Karadağ gibi bazı aday ülkeler, Estonya, Letonya ve Bulgaristan gibi AB ülkelerinden daha yüksek ücret seviyelerine sahip ancak bu rakam, verilerin mevcut olduğu tüm aday ve potansiyel aday ülkeler için hala 1.000 euronun altında.
Asgari ücretle çalışanların oranı
Asgari ücret alan çalışanların oranı önemli ölçüde değişmekte. Asgari ücret, kazanç skalasının alt ucunda diğer ülkelere kıyasla daha fazla insanın bulunduğu bazı ülkelerde çok önemli bir yer tutuyor. Veriler, kazanç verilerinin mevcut olduğu son yıl olan 2018 rakamlarına dayanmakta.
Dolayısıyla, 2018 yılında, asgari ücretin %105’inden daha az ücret alan çalışanların oranı beş AB ülkesinde %10’un üzerindeydi. Bunlar Slovenya (%15.2), Bulgaristan (%14.1), Romanya (%13.3), Polonya (%12.1) ve Fransa (%11.6).
Bu oran Almanya (%6.6) dahil 10 AB üyesinde de %5’in üzerindeydi.
Türkiye’de ise karşımıza daha ciddi bir tablo çıkıyor. Ülke asgari ücretle çalışanların oranı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in 2022 yılında yaptığı açıklamaya göre, yaklaşık %37 civarındayken, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK-AR) yaptığı bir araştırmaya göre, bu oran %50’ler civarında.
Asgari ücretin medyan ücrete oranı
Asgari ücretin medyan ücrete oranı, asgari ücretlilerin durumunu gösteren bir başka yararlı gösterge olarak karşımıza çıkıyor. Medyan ücret, bir ülkedeki ortalama maaşı temsil ediyor.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) göre 2022 yılında 10 AB ülkesinde asgari ücretler medyan ücretlerin %50’sinden daha azına denk gelmekteydi. Bu ülkeler İspanya, Macaristan, İrlanda, Hırvatistan, Litvanya, Hollanda, Çekya, Estonya, Belçika ve Letonya.
Bu oran sadece üç üye ülkede %60’ın üzerindeydi: Portekiz (%66.3), Slovenya (%61.7) ve Fransa ( %60.9). Aday ülke olan Türkiye’nin ise bu göstergedeki oranı %65.2 olarak tespit edildi.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), asgari ücretlerin bazı ülkelerde, örneğin Fransa’da nispeten yüksek olması nedeniyle “Bu oranlar çok harfi harfine yorumlandığında yanıltıcı olabilir” uyarısında bulunuyor.
Asgari ücretlerin düzenli olarak ayarlanması önemli
Enflasyonun 2022’de en yüksek seviyelere ulaştığı dönemde AB üye ülkelerinin çoğunda reel asgari ücretler düşmüştür. OECD, düşük ücretli çalışanların yaşam standartlarını korumak için düzenli revizyonlar yapılması çağrısında bulunuyor.
AB’nin yönergesi aşağıdakiler için bir çerçeve oluşturmayı amaçlamakta:
- Asgari ücretlerin yeterliliği
- Ücret belirleme konusunda toplu pazarlığın teşvik edilmesi;
- İşçilerin asgari ücretin korunmasına ilişkin haklarına etkin erişiminin artırılması.
Türkiye’de ise asgari ücret tartışmaları gündemdeki yerini koruyor. TÜRK-İŞ yetkilileri de dahil olmak üzere pek çok kişi asgari ücretin en az 29.000 TL seviyesine gelmesini talep ederken, bazı ekonomistler böyle bir rakamın enflasyona kötü etki edeceği uyarısında bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faize karşı duruşu sebebiyle bir önceki Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati döneminde Türkiye hiperenflasyonun kıyısından dönmüş, ardından Nebati’nin yerine Mehmet Şimşek getirilerek ortodoks ekonomi politikaları tekrar benimsenmişti.
Politika faizinin agresif şekilde arttırılması sonucunda enflasyonun da düşüş trendine girmesiyle beraber Şimşek yönetimindeki Türk ekonomisi toparlanma sürecine girmişti.
/euronews/
