Kürdistan Bölgesi Bakanlar Kurulu Sekreteri Amanc Rahim, Kürdistan Bölgesi’nin petrol ve gaz kaynaklarını geliştirme hakkının Irak Anayasası tarafından güvence altına alındığını belirterek, Bağdat’ın bu konuda anayasal çerçeveyi ihlal ettiğini söyledi.
Washington’da Al-Monitor Enstitüsü tarafından düzenlenen enerji konulu panelde konuşan Amanc Rahim, “Irak Anayasası’na göre petrol ve gaz sadece Bağdat’ın yetkisinde değil. Anayasa, Kürdistan Bölgesi’ne kendi doğal kaynaklarını geliştirme hakkı tanıyor” dedi.
Irak Anayasası’nın 110. maddesine atıfta bulunan Rahim, “Bu maddede federal hükümete ait yetkiler listelenmiştir ama petrol ve gaz bu listede yer almıyor” ifadelerini kullandı.
“2014’ten 2023’e kadar bütçe payı gönderilmedi”
Rahim, 2014-2023 yılları arasında Bağdat’tan Kürdistan Bölgesi’ne hiçbir bütçe payı aktarılmadığını belirtti.
Bu nedenle Erbil’in bağımsız petrol ihracatına yöneldiğini söyleyen Rahim, daha sonra gelirlerin Bağdat’a iade edilmesi amacıyla SOMO aracılığıyla satış yapılması için anlaşma sağlandığını belirtti.
Maaş kesintilerinin gerekçesi
Geçmiş yıllarda yapılan maaş kesintilerine de değinen Rahim, “2015’te dönemin Irak Başbakanı Haydar el-Abadi verdiği sözleri tutmadı. Bütçeden gelen pay maaşları karşılamaya yetmediği için farklı oranlarda tasarrufa gitmek zorunda kaldık” diye konuştu.
Rahim ayrıca, Kürdistan petrolünün ihracatının durdurulması nedeniyle hem Kürdistan Bölgesi’nin hem de Irak’ın 23 milyar dolardan fazla zarara uğradığını ifade etti.
Amanc Rahim, “Petrol üretim şirketleri hak edişlerinin garanti altına alınmasını istiyor. Ancak Irak ve Kürdistan Bölgesi arasında üretim maliyetleri konusunda halen anlaşmazlık var” dedi.
Amerikan şirketlerinin rolü
ABD’li şirketlerin Kürdistan Bölgesi’nde petrol ve gaz sektöründe önemli yatırımlar yaptığını vurgulayan Rahim, “ExxonMobil, Chevron, HKN Energy ve WesternZagros gibi Amerikan şirketleri sektörde büyük rol oynuyor” ifadelerini kullandı.
Petrol geliri, maaş ve şeffaflık
Erbil ile Bağdat arasında süregelen bütçe görüşmelerine değinen Rahim, Kürdistan Bölgesi’nin kendi gelirleriyle maaşları ödediğini ve mali tabloları her ay Bağdat’a sunduklarını belirtti.
Rahim, “Her çalışanımızın biyometrik kaydı mevcut. Ayrıca ‘My Account’ uygulamasıyla maaşlar doğrudan çalışanların banka hesaplarına yatırılıyor, bu da mali yönetimde şeffaflığı artırıyor” dedi.
“Yüzde 14’lük hakkımız yüzde 12,67’ye indirildi”
Kürdistan Bölgesi’nin federal gelirlerden alması gereken payın yüzde 14’ün üzerinde olduğunu savunan Rahim, “Irak bütçe yasasında 2023-2025 için bu oran yüzde 12,67’ye düşürüldü. Ancak Anayasa çok açık: Her vatandaş eşit haklara sahiptir ve bu haklar siyasi pazarlık konusu yapılamaz. Maaşlar anayasal bir haktır” diye konuştu.
Rahim, 2026-2028 dönemi için yapılacak bütçe görüşmeleri öncesinde yeni bir anayasal çerçeveye ihtiyaç olduğunu belirterek, geçmişte yaşanan mali krizlerin tekrar etmemesi için yapısal reform çağrısında bulundu.
/rûdaw/
