ABD’de her yıl yaklaşık 350 milyon erkek civciv, yumurta endüstrisi tarafından neredeyse bir günlükken ayıklanarak ölüme gönderiliyor. Çünkü bu sevimli hayvanlar yumurta üretmedikleri için “maddi açıdan değer taşımıyor.”
Hayvan hakları savunucuları tarafından şiddetle eleştirilmesine rağmen uzun süredir dünyanın dört bir yanında devam eden bu uygulamaya son verecek yeni bir gelişme söz konusu. Kuluçkahanelerin milyonlarca döllenmiş yumurtanın içine hızlıca bakıp erkek embriyoları tespit eden bu teknoloji, bu embriyoların civcive dönüşmeden önce başka amaçlarla kullanılmak üzere ayrılmasını sağlıyor. Yeni uygulama, bu ay içinde ülkenin en büyük civciv kuluçkahanesi olan ve günde yaklaşık 387.000 yumurtayı işleyen Iowa’da kullanılmaya başlandı.
SUV büyüklüğündeki makineyi geliştirmek için 10 yıldan fazla süre harcayan Alman Agri Advanced Technologies şirketinin genel müdürü Jörg Hurlin, “Artık etik şekilde üretilmiş yumurtalarımız var ve bunlar için gerçekten kendimizi iyi hissedebiliriz,” dedi.
Kafessiz ya da serbest gezen tavuk yumurtalarını satın alan Amerikalılar bile genellikle her yıl yüz milyonlarca erkek civcivin öldürüldüğünün farkında değil. Genelde bu civcivlerin hayatına, dönerek hareket eden bıçaklarla ve “maceration” adı verilen bir süreçle son veriliyor. Dahası bu korkunç yöntem, endüstri tarafından uzun süredir “en insancıl alternatif” olarak savunuluyor.
Iowa Eyalet Üniversitesi’nde hayvan refahı üzerine çalışan profesör Suzanne Millman, “Hayvan acı çekiyor mu? Hayır, çünkü bu ani bir ölüm,” diyor. “Ama güzel bir görüntü değil çünkü dönen bıçaklar söz konusu.”
Civciv kıyımı, yumurta ve etinden faydalanmak üzere tavuk yetiştirilen kümes hayvancılığı endüstrisinin bir sonucu. Tavuklar hem etleri hem de yumurta üretmeleri nedeniyle yetiştirilirken, eti açısından verimli görülmeyen ve yumurta da üretemeyen erkek civcivler yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra öldürülüyor.
Avrupa hükümetlerinin bu uygulamayı yasaklayan yasalar çıkarmasıyla, şirketler civcivin cinsiyetini yumurtadan çıkmadan önce belirleyebilmenin yollarını aramaya başladı. Şu anda birkaç şirket bunu başardı ancak AAT’nin makinesi diğer rakiplerinden farklı olarak yumurtanın kabuğunu delmek zorunda kalmıyor. Bunun yerine parlak bir ışık ve hassas kameralar kullanarak embriyonun tüy rengini tespit ediyor. Erkekler beyaz, dişiler ise koyu renkte oluyor.
Kahverengi yumurtalarda işe yarıyor
“Cheggy” adı verilen bu makine, saatte 25.000 yumurtayı işleyebiliyor ve ABD’deki büyük kuluçkahanelerin iş hacmini karşılayabilecek hızda çalışıyor. Iowa’nın Wilton kentinde ve Teksas’taki Hy-Line North America’ya ait kuluçkanelerde iki Cheggy sistemi kuruldu.
Ancak bu sistem, yalnızca kahverengi yumurtalarda işe yarıyor çünkü beyaz yumurtalardaki erkek ve dişi civcivler benzer renkli tüylere sahip.
Bu durum Avrupa’da pek sorun teşkil etmiyor çünkü marketlerde satılan yumurtaların çoğu kahverengi. Ancak ABD’de, Amerikan Yumurta Kurulu’na göre, yüzde 81 oranında beyaz yumurta satılıyor. Kahverengi yumurtalar ise özellikle kafessiz, serbest gezen ve organik çeşitleri tercih eden tüketiciler tarafından tercih ediliyor.
Hurlin, şirketinin önümüzdeki beş yıl içinde beyaz yumurtalarda embriyo cinsiyetini belirleyebilecek bir sistem geliştireceğini düşündüğünü söyledi. Diğer şirketler de artan talebi karşılamak için çalışmalarını sürdürüyor.
Yeni sistemle taranan tavuklardan elde edilen yumurtalar, küçük üreticilerden organik yumurta dağıtan Güney Kaliforniya merkezli NestFresh Eggs tarafından temin edilecek. Yumurtalar temmuz ortasında mağaza raflarında yerini alacak. NestFresh Başkan Yardımcısı Jasen Urena, şirketin bu yeni civciv dostu süreci yumurta kartonlarında tanıtmaya başlayacağını belirtti.
“Hayvan refahı bakımından büyük bir gelişme bu,” dedi Urena. “Yıllardır çiftliklerde çok şey yaptık. Bu tavukların hayatlarını nasıl iyileştirebiliriz diye düşündük. Şimdi bir adım geri atıp kuluçka aşamasına odaklanabiliyoruz.”
Urena, yeni sistemin daha pahalı olduğunu ancak mağaza fiyatlarına yansıyan artışın minimum düzeyde kalacağını söyledi.
‘Hayvanlar ve insanlar için daha iyi alternatifler aranmalı’
Mercy for Animals hayvan refahı grubu, 10 yılı aşkın süredir civciv öldürme uygulamasına dikkat çekmeye çalışarak bu pratiği sona erdirmeyi hedefliyor.
Grubun hayvan davranışı ve refah bilimcisi Walter Sanchez-Suarez, Avrupa’da uygulanan yasakları ve ABD’de bu uygulamayı değiştirme çabalarını memnuniyetle karşıladığını söyledi. Ancak Sanchez-Suarez, bunu, büyük ölçekli hayvan tarımını sona erdirme ve et, yumurta ve süt ürünlerine alternatifler sunma yolunda küçük bir adım olarak gördüğünün de altını çizdi.
“Mercy for Animals bu adımı önemli buluyor ancak kümes hayvancılığı üreticileri burada durmamalı ve yumurta üretiminde bu tür uygulamalarla ilişkili diğer sorunları da görmeye çalışmalı,” dedi. “Hayvanlar ve insanlar için daha iyi alternatifler arayın.”
/euronews/
