ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yurtdışındaki yetkililere ve ABD büyükelçiliklerine gönderdiği bir iç yazışmaya göre mevcut tüm dış yardımları durdurduğu belirtildi.
Basına sızan yazışmada, Başkan Trump’ın pazartesi günü dış politikadaki verimliliğin ve tutarlılığın gözden geçirilmesine kadar dış yardımlara 90 günlük ara verilmesini öngören yürütme emrini yayınlamasının ardından geldi.
Resmi verilere göre 2023 yılında 68 milyar dolarla ABD dünyanın en büyük uluslararası yardım yapan devletidir. Dışişleri Bakanlığının belgesinde yer alan bilgilere göre dondurma kalkınmadan askeri yardımlara kadar bir çok alanı kapsıyor.
Sadece acil gıda yardımı ve İsrail ve Mısır’a askeri fon sağlanması için istisnalar yapıyor.
Personele gönderilen yazıda, “Her önerilen yeni yardım veya uzatma incelenip onaylanana kadar yeni yardımlar veya mevcut yardımlarınuzatılması için yeni fon tahsis edilmeyecektir” denildi.
Raporda, ABD yetkililerinin “ilgili yardımın şartlarına uygun olarak, bakanın inceleme sonucunda belirleyeceği tarihe kadar derhal iş durdurma emirleri çıkaracakları” belirtiliyor.
Ayrıca, yardımların Başkan Trump’ın dış politika hedeflerine uygunluğunu garanti altına almak amacıyla tüm dış yardımların 85 gün içinde kapsamlı bir şekilde incelenmesinin emredilmesi öngörülüyor.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio daha önce yaptığı açıklamada, ABD’nin yurt dışında yapacağı tüm harcamaların yalnızca Amerika’yı “daha güçlü”, “daha güvenli” veya “daha müreffeh” kılacaksa yapılması gerektiğini belirtmişti.
Dışişleri Bakanlığı’ndan eski bir üst düzey yetkili BBC’ye yaptığı açıklamada, söz konusu bildirinin ABD tarafından finanse edilen dış yardım programları üzerinde “potansiyel olarak çok büyük” bir etki yaratabileceğini söyledi.
2023 sonuna kadar Dışişleri Bakanlığı’nda silah transferleri konusunda Kongre ilişkilerini denetleyen Josh Paul “Örneğin, dünya çapındaki insani mayın temizleme programlarına aniden çalışmayı durdurmaları söylendiğini hayal edebilirsiniz. Bu oldukça büyük bir olay” dedi.
ABD Uluslararası Yardım Ajansı’nın (USAID) Ortadoğu misyon direktörü Dave Harden, BBC’ye yaptığı açıklamada, bu adımın “çok önemli” olduğunu belirterek, inceleme tamamlanana kadar ABD tarafından dünya genelinde finanse edilen insani yardım ve kalkınma programlarının derhal askıya alınabileceğini söyledi.
Bunun su, sanitasyon ve barınma gibi çok çeşitli kritik kalkınma projelerini etkileyebileceğini söyledi.
“Batı Şeria ve Gazze misyon direktörü olduğumda birçok kez [yardım askıya alma] yaşadım, ancak bu o hesaba özgüydü. Bu küresel bir durum,” dedi.
“Sadece yardımı durdurmakla kalmıyor, aynı zamanda halihazırda fonlanmış ve devam eden mevcut sözleşmelere bir ‘çalışma durdurma’ emri koyuyor. Son derece geniş kapsamlı,” diye ekledi.
AFP haber ajansı, fon dondurma kararının, Trump’ın selefi Joe Biden döneminde milyarlarca dolarlık silah yardımı alan Ukrayna’yı da etkileyebileceğini bildirdi.
Rubio’nun dondurma kararını gerekçelendiren yazısında, yeni yönetimin mevcut dış yardım taahhütlerinin “tekrarlanıp tekrarlanmadığını, etkili olup olmadığını ve Başkan Trump’ın dış politikasıyla tutarlı olup olmadığını” değerlendirmesinin imkansız olduğu belirtiliyordu.
Muhtıraya göre Rubio, acil gıda yardımı için muafiyet yayınladı.
Bu gelişme, İsrail ile Hamas arasında ateşkesin başlamasının ardından Gazze Şeridi’ne yapılan insani yardım ve Sudan da dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde yaşanan açlık krizlerinin ardından yaşandı.
Muhtırada ayrıca Rubio’nun şu ana kadar “İsrail ve Mısır’a yönelik yabancı askeri finansman ile yabancı askeri finansmanın yönetimi için gerekli maaşlar da dahil olmak üzere idari harcamalar” için muafiyet onayladığı belirtildi.
/BBC, AFP, Reuters/
