Yarın, Cumartesi Anneleri/İnsanları, 1980’lerde ve 1990’larda gözaltına alındıktan sonra zorla kaybedilen yakınları için adalet talep etmek üzere 1000. kez bir araya gelecek. Uluslararası Af Örgütü barışçıl protestoların 1000. haftasında bir gün önce yayımladığı açıklamada, Türkiye yetkililerinin İstanbul’un simge meydanlarından Galatarasay Meydanı’ndaki hukuksuz kısıtlamaları kalıcı olarak kaldırması ve Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın meydanda toplanmalarına izin vermesi gerektiğini belirtti.
Bu Cumartesi, Uluslararası Af Örgütü’nden üst düzey bir heyet, avukatlar, gazeteciler, sendikalar ve diğer sivil toplum örgütleriyle yan yana durarak Galatasaray Meydanı’nda süregelen toplanma kısıtlamalarına karşı durmak için Cumartesi Anneleri’ne eşlik edecek.
Uluslararası Af Örgütü Araştırma, Savunuculuk, Politika ve Kampanyalar Kıdemli Direktörü Erika Guevara Rosas konu hakkındaki açıklamasında şunları kaydetti: “Cumartesi Anneleri ve destekçileri bin Cumartesi boyunca yakınları için yılmadan hakikat ve adalet talep ederek, bazen biber gazı, plastik mermi ve polis şiddetine maruz kaldıkları halde barışçıl bir biçimde toplandı.”
“Keyfi gözaltı ve temelsiz kovuşturmalarla karşılaştılar ve bunların ikisi hâlâ devam ediyor. 2018’den beri karşı karşıya oldukları hukuksuz kısıtlamalara meydan okuyan Cumartesi Anneleri’yle omuz omuza durmaktan ve dünyanın dört bir yanında Cumartesi Anneleri’nin hakikat ve adalet talep etme hakkını savunan on binlerce Uluslararası Af Örgütü destekçisinin sesine ses katmaktan gurur duyuyorum.”
Cumartesi Anneleri/İnsanları, Galatasaray Meydanı’ndaki barışçıl toplanmalarına bundan 29 yıl önce, 27 Mayıs 1995’te başladı. Yetkilileri, 1980 askeri darbesinden sonra ve 1990’lardaki olağanüstü hâl döneminde gözaltında zorla kaybedilen ve öldürülen yüzlerce kişinin akıbeti ve nerede olduğunu soruşturmaya çağırıyorlar. Bugüne kadar, zorla kaybedilenlerle ilgili hiç kimse adalet önüne çıkarılmadı.
Galatasaray Meydanı 2018’den beri erişimi engelleyen metal bariyerlerle çevrili ve silahlı polisler meydanın etrafında nöbet tutuyor. Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın meydanda toplanma girişimleri sert güvenlik müdahaleleriyle karşılaştı. 2022 ve 2023’te verilen iki Anayasa Mahkemesi kararı, Cumartesi Anneleri/İnsanları’ndan başvurucuların barışçıl toplanma özgürlüğü haklarının ihlal edildiğine hükmetti ve ihlalin tekrarlanmamasını istedi; ancak kararlar hâlâ uygulanmıyor. Öte yandan, Kasım 2023’te kısıtlamalar bir nebze hafifletilerek en fazla on kişilik bir grubun meydanda protestoyu gerçekleştirmesine ve her hafta bir zorla kaybetme mağduruna ayrılan basın açıklamasını okumasına izin verildi.
“Dünyanın en uzun süredir devam eden barışçıl protestolarından biri olan bu protesto, zorla kaybedilen ve akıbetleri hâlâ bilinmeyen insanların yakınlarının çektiği kahredici acının ağırlığının açık bir ifadesidir” diyen Erika Guevara Rosas sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Baskılara ve kovuşturmalara maruz kalan Cumartesi Anneleri protestoları aynı zamanda Türkiye’de barışçıl protesto hakkına yönelik sert ve hukuksuz kısıtlamaların da bir örneğidir. Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın kararlılığı ve barışçıl azmi, dünyanın çeşitli bölgelerinde hakikat ve adalet mücadelesi veren herkes için bir ilham kaynağıdır. Galatasaray Meydanı’ndaki hukuksuz protesto kısıtlamasının kalıcı olarak kaldırılması talebinde onların yanındayız.”
24 Mayıs 2024’te, Uluslararası Af Örgütü diğer dokuz sivil toplum örgütüyle beraber Galatarasay Meydanı’ndaki toplanmaya izin verilmesi için çağrıda bulundu.
2018’deki 700. haftada çevik kuvvet polisi grubu dağıtmak için aşırı güç kullandı. Bu aşırı güç kullanımına maruz kalan ve hukuka aykırı olarak gözaltına alınan kayıp yakınlarının da aralarında bulunduğu 48 insan hakları savunucusu halen yargılanıyor. Yine yakınları da içeren 20 kişi hakkında bir diğer temelsiz dava da Şubat 2024’te başladı.
Erika Guevara Rosas, Uluslararası Af Örgütü’nden üst düzey bir heyetin üyesi olarak Meksika’dan Türkiye’ye geldi.
25 Mayıs Cumartesi günü, 1000. hafta protestosundan sonra Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Hafıza Merkezi, Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği ve Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi’nin katılımıyla düzenlenen bir basın toplantısında konuşacak. Bu insan hakları örgütleri, Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın meydana döndüğü ancak aşırı güç kullanımına maruz kaldığı Nisan 2023’ten bu yana ve takip eden 29 hafta boyunca her hafta grup üyelerinin gözaltına alınmasıyla sonlanan barışçıl protestoları gözlemlediler.
