Başbakan Scholz, bütçeyi artırmadan Alman ordusunu modernize edip daha fazla silah ve teçhizatla donatmak istiyor. SPD ve Yeşiller, bunun finansmanı için sosyal yardımlarda kesintiye gidilmesinden endişe duyuyor.
DW’den Jens Thurau’nun haberi:
Almanya’nın Sosyal Demokrat Partili (SPD) Başbakanı Olaf Scholz, neredeyse sıradan bir açıklamayla Berlin’deki siyasi kulislerde yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Scholz, Süddeutsche Zeitung gazetesine verdiği bir mülakatta, “Amacım, özel fonun süresi dolduğunda Alman ordusu (Bundeswehr) için yapılacak harcamaları genel bütçeden finanse etmek” dedi. Burada bahsi geçen “özel fon,” Scholz başkanlığındaki koalisyon hükümetinin, iki yıl önce Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından Alman ordusu için ayırdığı 100 milyar euroluk ek ödenek. Bu meblağ, borçla finanse ediliyor.
Savunma bütçesi iki katına mı çıkarılacak?
Ancak mevcut planlara göre bu para, 2027 yılına kadar çoktan tüketilmiş olacak. Alman ordusunu güçlendirmek için ek mühimmat tedarik edildi ve pahalı silah sistemleri sipariş edildi. Uzmanlar, şu anda bütçede savunma için ayrılan 52 milyar euro yerine üç yıl sonra bunun iki katından fazlasına, 108 milyar euroya ihtiyaç duyulacağını hesaplıyor.
Peki bu ek maliyetler, Scholz’un röportajda kısaca belirttiği gibi, “…başka harcamalardan mı tasarruf edilecek?” Eğer öyleyse akla hemen, bütçedeki en büyük kalemi teşkil eden sosyal yardım harcamaları geliyor. Devlet bu yıl çalışmayanlar, diğer sosyal dezavantajlı gruplar ve emekliler için yaklaşık 176 milyar euroluk bir harcama öngörüyor. Bu miktar, tüm bütçenin üçte birinden fazlasına tekabül ediyor.
Federal Meclis’in savunma komisyonu üyesi SPD’li Eva Högl, Alman ordusunun modernizasyon ve yeni silahlar için yakın vadede ihtiyaç duyduğu miktarın, yaklaşık 300 milyar euro olduğunu tahmin ediyor.
“Savunma güvenliği olmadan ekonomi çöker!”
Muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) savunma uzmanı Roderich Kiesewetter de Bundeswehr’in olası bir saldırıya karşı ülkeyi gerçekten modern bir ordu olarak savunabilmesi için kaynağı ne olursa olsun, çok daha fazla paraya ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
Kiesewetter DW’ye verdiği mülakatta kısa süre içinde Almanya’yı da vuran çok sayıda krizi hatırlatıyor: “Ukrayna ve Ortadoğu’daki savaşlar unutulmamalı. Gerekli savunma güvenliği sağlanamazsa ekonomi uzun vadede dibe vurur. Örneğin Ukrayna’nın parçalanması ve milyonlarca insanın yerinden edilmesi durumunda, sosyal harcama bütçesinde de bambaşka kısıtlamalara gidilmesi gerekir.”
Scholz yanlış mı anlaşıldı?
Aynı zamanda eski bir asker olan muhafazakâr milletvekili Kiesewetter’in vardığı sonuç ise şöyle: “Almanya’nın da maruz kaldığı tehdit durumu göz önünde bulundurulduğunda, savunma maliyetlerini sosyal bütçeyle karşı karşıya getirmenin kesinlikle yersiz bir tartışma olduğunu düşünüyorum.”
Buna rağmen konu özellikle Başbakan Scholz’un partisi Sosyal Demokratlar ve koalisyon ortağı Yeşiller sıralarında hummalı bir şekilde tartışılıyor: “Sosyal yardımlar ve emekli maaşlarına ayrılan kaynaktan yapılan kesintilerle tank ve mühimmat mı alınacak?” Alman basınındaki haber ve yorumlarda bu ve benzeri değerlendirmeler hayli fazla.
SPD Genel Sekreteri Kevin Kühnert’e göre, Scholz röportajda yanlış anlaşıldı: ARD’ye konuşan Kühnert, sosyal güvenlik konusu ile Almanya’nın, Avrupa Birliği’nin (AB) ve NATO’nun savunma güvenliğinin “aynı madalyonun ayrılmaz iki yüzü” olduğunu söyledi.
Borç freni iptal mi edilecek?
Kühnert’in partili arkadaşı, Federal Meclis üyesi Ralf Stegner ise daha açık konuşuyor.
Stegner, Der Spiegel dergisine verdiği demeçte, iç ve dış güvenliğin “asla sosyal uyumla karşı karşıya getirilmemesi gerektiğini” vurguladı. “Ya ülkemizin modernizasyonu için özel bir fon ya da en azından borç freninde bir reform gerekli” diyen Stegner, borç frenine bağlı kalınırken daha yüksek askerî harcamaların ve eş zamanlı sosyal kesintilerin, sağ popülistleri güçlendireceği uyarısında da bulundu.
Yeşiller yeni özel fonlardan yana
Sorun da bu zaten: Yasal borç freni, hükümetin ancak çok sınırlı ölçüde yeni kredi alabileceğini öngörüyor. Alman ordusunun özel varlıkları söz konusu olduğunda hükümet, tartışmalı da olsa, özel bir fon oluşturulmasını tercih etti. Bu aslında, bütçe dışında üstlenilen yeni borçlardan başka bir şey değil. Ancak hükümet bu tür özel fonları süresiz ve sınırsız olarak oluşturamıyor. Scholz’un açıklaması da muhtemelen bu şekilde anlaşılmalı.
Yine de Yeşiller Partisi Eş Başkanı Ricarda Lang, bunun uygulanabilir bir seçenek olduğuna inanıyor: “Bu, savunmaya yeterince harcama yapmamızı sağlamanın bir yolu olabilir. Finansman sadece mevcut bütçeden sağlanamaz. Askerî güvenlik ile sosyal güvenlik arasında bir tercih yapılması gerekiyormuş algısını oluşturmaktan kaçınmalıyız.”
FDP bütçenin yeniden yapılandırılmasını istiyor
Ancak koalisyon hükümetinin en küçük ortağı olan liberal eğilimli Hür Demokrat Parti (FDP), sosyal kesintilere pek de soğuk bakmıyor. Der Spiegel dergisine konuşan FDP’li savunma politikacısı Alexander Müller şunları söyledi: “Uzun vadede personel, malzeme ve mühimmat maliyetlerini finanse etmek için daha fazla fona ihtiyacımız var. Bu ekstra borçlanma ile yapılamaz. Mevcut bütçedeki önceliklerin yeniden yapılandırılması gerekir.”
Tartışma daha yeni başlamış olsa da şimdiden bir kısır döngüye dönüşme eğiliminde. Borç freni kuralı, bütçede yeni borçlanmayı yasaklıyor. Bunu değiştirmek için de hükümetin, Federal Meclis’te üçte iki çoğunluğa ve dolayısıyla muhalefetteki Hristiyan Birlik’in (CDU/CSU) oylarına ihtiyacı var. Ancak CDU/CSU böyle bir planı reddediyor. Sonuçta yeni özel fonların oluşturulması, en olası senaryo bu gibi görünüyor. Zira Alman ordusunun acilen modernize edilmesi gerektiği konusunda herkes hemfikir.
