Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde, Cezayir tarafından sunulan ve Gazze’de acil insani ateşkes talep eden karar tasarısını veto etti.
15 üyeli Güvenlik Konseyi’nde, daimi üyelerden ABD, ‘hayır’ yönünde veto hakkını kullanırken İngiltere ‘çekimser’ kaldı.
Güvenlik Konseyi’nin diğer 13 üyesi ise lehte oy kullandı.
Bu, ABD’nin 7 Ekim’de başlayan savaşta, Gazze’de ateşkes talep eden bir BM Güvenlik Konseyi kararını üçüncü kez veto edişi olarak kayıtlara geçti.
Cezayir’in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Amar Bendjama, oylama öncesi BMGK üyelerine hitabında, “Bu karar tasarısı lehinde oy kullanmak Filistinlilerin yaşam hakkına destek vermektir. Buna karşılık, aleyhte oy kullanmak, onlara uygulanan acımasız şiddeti ve toplu cezalandırmayı onaylamak anlamına gelir.” ifadesini kullandı.
Keza her Filistinlinin “ölüm ve soykırım”ın hedefinde olduğunu belirten Bendjama, “Konsey ateşkes çağrısı yapmadan önce daha kaç masum canın kurban edilmesi gerek?” sorusunu yöneltti.
ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield ise oylama öncesi yaptığı konuşmada, “Hamas’ın rehineleri serbest bırakmasını gerektiren bir anlaşma olmaksızın derhal ve koşulsuz bir ateşkes talep etmek kalıcı bir barış getirmeyecektir. Aksine, Hamas ve İsrail arasındaki çatışmaları uzatabilir.” iddiasında bulundu.
Cezayir’in karar tasarısı
Cezayir tarafından sunulan karar tasarısında, Gazze’de acilen insani ateşkes sağlanması talep ediliyordu. Keza sivillere yönelik her türlü saldırının kınandığı tasarıda, aynı zamanda Filistin halkının zorla yerinden edilmesine karşı çıkılıyordu.
Tasarı, ateşkes ile rehinelerin serbest bırakılması arasında bir bağlantı kurmuyordu. Bunun yerine acil insani ateşkes ve tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması talep ediliyordu. Ayrıca Gazze’nin tüm bölgelerine engelsiz insani yardım gerçekleşmesi talep ediliyordu.
İngiltere: Ateşkes çağrısı yapmak ateşkesi gerçekleştirmez
İngiltere’nin BM Büyükelçisi Barbara Woodward, oylamanın ardından konseye yaptığı açıklamada “Bu kararda (örneğinde) olduğu gibi sadece ateşkes çağrısı yapmak ateşkesi gerçekleştirmez. Çatışmaları durdurmanın ve potansiyel olarak yeniden başlamasını engellemenin yolu, rehinelerin çıkarılması ve yardımların ulaştırılması için bir duraklama ile başlamaktır.” diye konuştu.
Rusya: Eylemsizilik 28 bin cana mal oldu
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, ülkesinin daha önce (16 Ekim 2023) ateşkes çağrısı yaptığını ancak kabul edilmediğini hatırlatarak, “Eylemsizlik 28 binden fazla can kaybına neden oldu. Bunun toplu sorumluluğu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Batılı ülkelerindedir.” sözleriyle Batı blokuna tepki gösterdi.
ABD’den karşı öneri
Bu arada ABD, bugünkü oylama öncesi ani bir hamleyle, Gazze’de tüm rehinelerin serbest bırakılmasıyla bağlantılı geçici bir ateşkesi destekleyecek ve insani yardımların ulaştırılması üzerindeki tüm kısıtlamaların kaldırılması çağrısında bulunacak karşı bir Güvenlik Konseyi karar tasarısı sundu. Taslağa göre her iki eylemin de “düşmanlıkların sürdürülebilir bir şekilde durdurulması için gerekli koşulların yaratılmasına yardımcı olacağı” iddia edildi. Beyaz Saray’a yakın kaynaklar, İsrail’in en güçlü destekçisi konumundaki Washington’ın ‘müzakerelere zaman tanınması’ adına karar tasarısını BM Güvenlik Konseyi’ne sunmak için acele etmeyeceğini aktardı.
Washington şu ana kadar İsrail-Hamas savaşıyla ilgili herhangi bir BM karar tasarısında ‘ateşkes’ kelimesinin kullanılmasına karşı çıktı.
Ancak ABD’nin kendi sunacağı taslakta Güvenlik Konseyi’nin “tüm rehinelerin serbest bırakılması formülüne dayalı olarak Gazze’de mümkün olan en kısa sürede geçici bir ateşkese destek verdiğinin altını çizmesi ve insani yardım sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması çağrısında bulunması” öngörülüyor.
Washington 7 Ekim’den bu yana ikinci kez Gazze ile ilgili bir Güvenlik Konseyi kararı önerdi. Ekim sonundaki ilk girişimini (İsrail yanlısı olduğu gerekçesiyle) Rusya ve Çin veto etmişti.
Washington’ın vetosu sonrası ne olabilir?
ABD’nin vetosu sonrası ne olacağını zaman gösterecek. Ancak Cezayir öncülüğündeki ‘Arap Grubu’, karar tasarısını BM üyesi 193 ülkenin tamamını kapsayan BM Genel Kurulu’na götürebilir. Zira tasarının burada ezici çoğunlukla onaylanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak BM Genel Kurul kararlarının yasal bağlayıcılığı bulunmuyor.
Aralık ayında 193 üyeli BM Genel Kurulu’nun dörtte üçünden fazlası acil insani ateşkes talebine onay verdi. Bu arada BM Genel Kurul kararları Her ne kadar bağlayıcı olmasa da, savaşa dair küresel görüşü yansıtan siyasi bir ağırlık taşıyor.
/euronews/
