15 ay süren yıkıcı savaş sonrası Gazze’de sağlanan ateşkes kırılgan hale geldi. Bir anda her şey tekrardan tersine döne bilir. Yıkıcı savaş yeniden başlaya bilir. Ateşkesin neden kırılgan hale geldiği, Hamas’ın neden rehinelerinin takası konusunda ertelemeye gittiği tartışılıyor.
Bir çok neden ileri sürülüyor. BBC’nin tanınmış diplomasi muhabirlerinden Paul Adams analizinde bu sorulara yanıt arıyor.
‘’Hamas, rehinelerin bir sonraki grubunun serbest bırakılmasına sadece birkaç gün kala neden erteleme açıklaması yaptı?
Grup, Telegram’da yayımladığı resmi açıklamalarından birinde açıklamayı İsrail’e yönelik bir “uyarı” olarak nitelendirdi ve arabuluculara “işgalciİsrail’in yükümlülüklerini yerine getirmesi için baskı yapmaları için yeterli zaman” verdiğini söyledi.
Cumartesi günü yapılması planlanan bir sonraki takas için “kapının açık kaldığını” belirtildi.
Grubun çıkmazın çözülmesi için zaman tanıdığı görülüyor.
Peki tam olarak çıkmaz nedir?
Hamas, yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşünü geciktirmekten, onlara ateş açmaya devam etmekten ve bazı insani yardımların girişine izin vermemekten kaynaklanan bir dizi şikâyeti sıralıyor.
Hamas’la bağlantısı olmayan diğer Filistinli yetkililer, İsrail’in evleri yıkılan çok sayıda Filistinliyi barındırmak için Gazze’ye kervanların girmesine izin verme konusundaki isteksizliğini gerekçe gösterdi.
İsrail hükümetinin sivilleri Gazze’den uzaklaştırmanın yollarını açıkça tartıştığı bir dönemde, çok ihtiyaç duyulan geçici konaklama için izin verilmemesi, Filistinlilerin sınır dışı edilme korkularını körükleyecektir.
Donald Trump’ın etkisiyle korkular neredeyse her geçen gün daha da artıyor.
Başlangıçta Gazze Şeridi yeniden inşa edilirken çoğu Filistinlinin bölgeyi terk etmesi gerektiği yönündeki doğaçlama öneri, başkanın herkesin bölgeyi terk etmesi ve ABD’nin Gazze’yi ele geçirip yönetmesi talebine dönüştü.
Trump kışkırtıcı önerisini ikiye katlamaya devam ederken, Hamas ateşkes görüşmelerinin ikinci aşamasına katılmaya değip değmeyeceğini merak ediyor olabilir. Görüşmeler tam olarak ne için?
Trump ciddiyse, Filistinliler Gazze’nin sivillerden arındırılmasının İsrail’e düşeceğini biliyorlar. Onları barınaktan mahrum bırakmak yeterli olmayacak. Neredeyse kesinlikle güç gerektirecek.
Trump şimdi Gazze’deki tüm rehinelerin cumartesi gününe kadar teslim edilmemesi halinde ateşkesi iptal etmeyi önereceğini ve “cehennemin” kopacağını söyledi.
Ancak kendisi adına konuştuğunu ve “İsrail’in bunu geçersiz kılabileceğini” söyledi.
Savaşın yeniden başlama olasılığı karşısında Hamas, kalan rehineleri serbest bırakmak için ne gibi bir teşvik olduğunu merak ediyor olabilir.
Rehinelerin yakınları ve dostları için mevcut çıkmaz ve Trump’ın gürültülü müdahalesi yeni bir kaygıya sebep oluyor.
Halen Hamas tarafında esir tutulan karısının yeğeni Omer Shem Tov’un yakını Dudi Zalmanovich BBC yaptığı açıklamada “Bu açıklamaların veya duyuruların her biri, elbette, Hamas’ı daha inatçı hale getiriyor,” dedi.
Zalmanovich, Trump için “Daha az proaktif olmasını tercih ederim” dedi.
İsrail’in de Hamas’ın erteleme tehdidinin ardındaki gerekçeler konusunda kuşkuları var.
Hafta sonunda rehinelerin zayıflamış bir şekilde serbest bırakılması, Hamas’ın dünyanın diğer esirleri daha kötü durumda görmesini istemediği yönündeki endişeleri artırdı.
Hamas’ın gündüz vakti silahlı savaşçılarının geçit töreni yaptığı televizyon görüntüleri ve eski ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın örgütün savaşta kaybettiği kadar asker topladığı yönündeki uyarılarının yanı sıra, tüm İsrailliler ateşkesin sürdürülebileceğine – hatta sürdürülmesi gerektiğine – inanmıyor.
Bu dikkatlice müzakere edilmiş, aşamalı sürecin çöküp çökmeyeceğini söylemek için henüz çok erken. Birçok kişinin öngördüğü gibi ancak çoğunlukla olumlu bir başlangıçtan sonra giderek artan bir baskı altında.’’
/BBC Word/
