İsrail’in Hamas lideri İsmail Haniye’yi İran’ın başkenti Tahran’da bir suikast sonucu öldürmesi bir çok gözlemci için ‘’son durak’’ burası diye değerlendiriliyordu. Ancak Haniye suikastından sonrada saldırılar durmadı. Dozunu hatta biçimini artırarak devem etti.
Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’i hedef alan şok saldırısından sonra bu kadar olmaz denilen pek çok şey olmaya başladı. Örneğin Lübnan’ın Güneyini kontrol eden Hizbullah örgütünün 34 yıllık lideri Hasan Nasrullah’ın çok ağır bir hava saldırısıyla öldürülmesi gibi. ‘’Peki bundan sonra ne olacak’’ veya ‘’daha ne olabilir’’ sorusunun cevabı en çok merak ediliyor.
İşte BBC’nin Güvenlik Muhabiri Frank Gardner bu soruya yanıt aramış. Gardner analizinde şu noktalara dikkat çekiyor.
‘’İsrail’in uzun süredir Hizbullah’ın lideri olan Hasan Nasrallah’ı öldürmesi, Lübnanlı militan grupla savaşında büyük bir tırmanışı gösteriyor.
Bu saldırı potansiyel olarak bölgeyi, hem İran’ı hem de ABD’yi içine çeken çok daha geniş ve daha zararlı bir çatışmaya bir adım daha yaklaştırdı.
Peki bundan sonra nereye varması muhtemel?
Bunun cevabı ise büyük ölçüde üç temel soruya bağlıdır.
Hizbullah ne yapacak?
Hizbullah, aldığı darbelerin ardından sarsılıyor.
Komuta yapısı ortadan kaldırıldı, bir düzineden fazla üst düzey komutan suikasta uğradı . İletişimleri, çağrı cihazları ve telsizlerinin şok edici patlamalarıyla sabote edildi ve silahlarının çoğu hava saldırılarında imha edildi.
ABD’li Ortadoğu güvenlik analisti Muhammed El-Başa, “Hasan Nasrallah’ın kaybının önemli sonuçları olacak, grubun istikrarını bozabilecek ve kısa vadede siyasi ve askeri stratejilerini değiştirebilecek” diyor.
Ancak bu şiddetle İsrail karşıtı örgütün aniden pes edip İsrail’in şartlarına uygun bir barış arayışına gireceği beklentisi büyük ihtimalle yersiz olacaktır.
Hizbullah mücadeleye devam edeceğine çoktan yemin etti. Hala binlerce savaşçısı var, bunların çoğu Suriye’deki çatışmaların yeni gazileri ve intikam talep ediyorlar.
Hala önemli miktarda füze cephaneliği var, bunların çoğu uzun menzilli, hassas güdümlü silahlar. Bu füzeler Tel Aviv ve diğer şehirlere ulaşabiliyor. Bu füzelerin yok edilmesinden önce Hizbullah saflarında bunların kullanılması için baskı artacak.
Ancak Hizbullah bunu yaparsa, İsrail’in hava savunmasını aşarak ve sivilleri öldürecek kitlesel bir saldırı düzenlerlerse, İsrail’in cevabı muhtemelen yıkıcı olacak; Lübnan’ın altyapısına zarar verecek, hatta cevap İran’a kadar uzanacaktır.
İran ne yapacak?
Bu suikast Hizbullah için olduğu kadar İran için de ağır bir darbedir. Zaten beş günlük yas ilan edildi .
Ayrıca lideri Ayetullah Ali Hamaney’in de olası bir suikasta karşı acil önlem olarak güvenli bir yerde tutuyor.
İran, Temmuz ayında Hamas siyasi lideri İsmail Haniye’nin Tahran’daki bir misafirhanede uğradığı aşağılayıcı suikasta henüz misilleme yapmadı . Şu anda yaşananlar, rejimdeki sertlik yanlılarının bir tür tepki vermesine neden olacak.
İran’ın Ortadoğu’da kendisine bağlı ağır silahlı milislerden oluşan bir ‘’galaksisi’’ var, bunlara ” Direniş Ekseni ” deniyor.
Hizbullah’ın yanı sıra Yemen’de Husiler ve Suriye ve Irak’ta çok sayıda grup var. İran bu gruplardan bölgedeki hem İsrail hem de ABD üslerine yönelik saldırılarını artırmalarını isteyebilir.
Ancak İran hangi yanıtı seçerse seçsin, muhtemelen kazanmayı umduğu bir savaşı tetiklemekten çok uzak bir tepki verecektir.
İsrail ne yapacak?
Daha önce herhangi birinin şüphesi varsa, bu suikasttan artık İsrail’in niyeti konusunda kimsenin şüphesi olmayacak.
İsrail’in aralarında en yakın müttefiki ABD’nin de bulunduğu 12 ülkenin önerdiği 21 günlük ateşkesi kabul etmeyeceği ve askeri harekâtına ara verme niyetinde olmadığı açık.
Askeri güçler Hizbullah’ın artık geri planda olduğunu düşünüyor ve bu füzelerin tehdidi ortadan kalkana kadar saldırılarını sürdürmek isteyecektir.
Hizbullah’ın teslim olması dışında -ki bu pek olası değil- İsrail’in, asker göndermeden Hizbullah’ın saldırı tehdidini ortadan kaldırma amacına nasıl ulaşabileceğini görmek zor.
İsrail Savunma Kuvvetleri, tam da bu amaçla sınıra yakın bir yerde piyade eğitimi yapan askerlerin görüntülerini yayınladı.
Ancak Hizbullah, son savaşın bitiminden bu yana geçen 18 yılı bir sonraki savaş için eğitim alarak geçirdi. Nasrallah, ölümünden önceki halk açık son konuşmasında, takipçilerine, İsrail’in Güney Lübnan’a müdahalesinin, kendi deyimiyle, “tarihi bir fırsat” olacağını söyledi.
İsrail ordusu için Lübnan’a girmek nispeten kolay olurdu. Ancak çıkmak – Gazze’de olduğu gibi – aylar alabilir.
/BBC Word/
