Kürt müziğine büyük hizmetler veren, yüzlerce Kürdi beste ve klasikleşen eser üreten Ermeni sanatçı Aram Tigran’ın hayata veda etmesinin üzerinden 15 yıl geçti. 7 Ağusto’da Atina’da beyin kanaması geçiren ve hayatını kaybeden usta sanatçı 8 Ağustos 2009’da Brüksel’de toprağa verildi
1934 yılında Rojava’nın Kamışlo kentinde dünyaya gelen Ermeni sanatçı Aram Tigran’ın (Aram Melikyan veya Aramê Dîkran) babası aslen Sasonlu Ardeşir Beg, annesi ise Pasurlu Hilda Xanim’dır.
1.Paylaşım Savaşı yıllarında yaşanan Ermeni katliamında canını kurtarabilen ender insanlar arasında Aram’ın babası Tigran da vardır. Tigran, 1915’te yaşanan soykırımdan şans eseri kurtulur ve Suriye’ye sığınır.
Kamışlo kentine yerleşir ve aradan bir süre geçtikten sonra da duvar ustası olarak hayatını kazanmaya çalışır. Derken Kamışlo’da kendisi gibi Sason’dan sürgün edilen Ermeni bir kadınla evlenir ve bu evlilikten Aram dünyaya gelir.
Mamoste Aram,15 Ocak 1934’te, kerpiç duvarlı, basık tavanlı bir evde dünyaya gözlerini açar. Açar açmaz da kulaklarında sürekli duyacağı ve onda derin iz bırakacak olan bir ses duyar. Babası oğlunun kulağına bir Ermeni ezgisi okur. Oğlu hayata babasının bu ezgisiyle başlar.
hayat seni bekliyor
Devam eden gün, ay ve yıllarda yanık sesli babası oğlu için sürekli Ermeni ezgileri dillendirir. Tigran aile içindeki eğlencelerde, dost meclislerinde ve iş yerinde; fırsat bulduğu her yerde içindeki yangınları dışarı atmaya, acısını dillendirmeye çalışır.
Küçük Aram bundan çok etkilenir. Müziğe yönelir. Babasına eşlik etmeye, ondan duyduklarını onunla birlikte söylemeye çalışır. Günlerden birgün Tigran, oğlu Aram’ın eline bir cümbüş tutuşturur ve “haydi” der, “hayat seni bekliyor…”
Eline tutuşturulan cümbüş aynı zamanda Aram’ın ekmek teknesidir. Bu yolla ailenin geçimine katkıda bulunması gerekir. Babası oğlunu yıllarca eğitmiş, ona cümbüşü ve sanat hayatında ihtiyaç duyacağı çok şeyi öğretmiştir.
Önce düğünlerde iş tutar Aram. Kısa sürede düğünlerin ve giderek de aşiret divanhanelerinin aranan ismi olur. Genç yaşta ünlenir ve ünü her geçen gün biraz daha yayılır.
Köyden köye, şehirden şehire gider gelir. Gittiği her yerde ezgilerini halkla birlikte üretir. Halktan insanların şiirlerini, söylencelerini, acılı yaşam öykülerini dillendirir; halktan aldığını bir kuyumcu titizliğiyle işler ve halka geri verir.
Hayatın içindeki insanlar gibi masal kahramanları da onun önemli kaynakları arasındadır. Dengbejlerin türküleri gibi cirokbejlerin öykülerinden de yararlanır.
Geniş bir repertuarı vardır. Onun dilden dile dolaşan, nesilden nesile aktarılan sayısız parçası vardır. Kaybolup gidenlerin, zamanında kayda alınamayan eserlerinin sayısı bilinmiyor.
Bilinenlerin sayısı ise 500’ü geçiyor.
Aram Tigran’ı geniş kitlelere ulaştıran ve Kürt dünyasıyla buluşturansa Erivan Radyosu’dur. 1966 yılında Ermenistan’a giden Mamoste Aram, aynı yıl Garapete Xaço, Seyda Şemedin ve Susika Simo gibi ünlü sanatçılarla birlikte Erivan Radyosu’nda çalışmaya başlar.
1985 yılına kadar Erivan Radyo’sunda çalışır. Soğuk Savaş’ın sona ermesinin; Berlin Duvarı’nın çökmesinin ardından ise Erivan’dan Atina’ya taşınır.
Uzun yıllar Atina-Şam ve Brüksel arasında mekik dokuyan, Kürt televizyonları ve kurumları için programlar yapan Aram 2009 yılında hayata veda etti.
Amed’e gömülmesine izin verilmedi
Mamoste Aram ne yazık ki vasiyet etmesine rağmen Amed’de toprağa verilemedi. Bunu Türk devletinin ‘mevzuatı’ engelledi.
Halklarımızın ortak değeri ünlü ozanımız, sözüm ona ‘vatandaş olmadığı’ için Amed’in toprağına gömülemedi. Türk devleti ona bu izni vermedi.
Oysa o bu toprakların insanıydı…
Binlerce yıldır bu topraklarda yaşamış kadim Ermeni halkının evladı; dünya insanlığının da seçkin bir değeriydi.
Dolayısıyla orada yaşamak gibi, oranın toğrağına gömülmek hakkı da herkesten çok ona aittti ama bu hak ondan esirgendi…
Onu doğduğu topraklarla buluşturacağımız günün umudu ve güveniyle onurla anıyor, anısı önünde eğiliyoruz…
