Avustralya’nın Afganistan’da savaş suçu işlediğine dair iddiaların ortaya çıkmasına yardımcı olan eski askeri avukat David McBride, beş yıl sekiz ay hapis cezası aldı.
Konuşmak için ahlaki bir görev hissettiğini söyleyen 60 yaşındaki McBride, “askeri sırları çalmak ve paylaşmak” suçunu kabul etti.
Avustralya ordusunun 2020 yılında yayınladığı bir rapor, Avustralya askerlerinin 39 Afgan mahkumu, çiftçiyi ve sivili hukuka aykırı bir şekilde öldürdüğüne dair kanıtlar buldu. Rapor, 19 mevcut ve eski askerin cezai soruşturmaya tabi tutulmasını tavsiye etti.
McBride’ın “kişisel intikam” amacıyla hareket ettiğini belirten savcılar, belgeleri toplama, saklama ve ardından sızdırma şeklinin Avustralya’nın ulusal güvenliğini ve dış politikasını tehlikeye attığını savundu.
Ancak McBride’ın avukatları, müvekkillerinin bilgileri “onurlu” bir niyetle ve kişisel görev duygusuyla paylaştığını dile getirdi.
McBride’ın “iyi karakterli” olduğunu kabul eden yargıç David Mossop, askeri sırları paylaşmanın “büyük bir güven ihlali” olduğunu kaydetti.
Avustralya Yayın Kurumu’na (ABC) belgeler verdiğini itiraf eden McBride, 27 ay sonra şartlı tahliye ile serbest bırakılabilecek.
“Avustralya, ihbarcıları korumuyor”
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avustralya Direktörü Daniela Gavshon, “Bazı askerlerinin Afganistan’da savaş suçu işlemekle itham edilmesi ve buna rağmen bu suçlarla ilgili olarak mahkum edilen ilk kişinin istismarcılar değil de bir ihbarcı olması Avustralya’nın itibarına sürülmüş bir lekedir” dedi.
Gavshon, “David McBride’ın hapis cezası, ihbarcıların Avustralya yasaları tarafından korunmadığını pekiştirmektedir. Demokrasinin temel taşları olan şeffaflık ve hesap verebilirlik için risk alanlar üzerinde caydırıcı bir etki yaratacaktır” şeklinde konuştu.
Dosyaları 18 ay boyunca evine kaçırdı
Oxford Üniversitesi’nden hukuk diplomasıyla mezun olduktan sonra kariyerine İngiliz ordusunda görev yaparak başladı. Yüzbaşı rütbesini aldıktan sonra ordudan ayrılan McBride, Avustralya Savunma Kuvvetleri’ne (ADF) katıldı.
Bir hukuk subayı olarak 2011 ve 2013 yıllarında Afganistan’da iki kez gitti. McBride, sonraki birkaç yıl boyunca, travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) yaşadı.
Canberra yakınlarındaki bir ordu üssünde yüzlerce hassas belgeyi gizlice kopyalamaya başladı ve bunları 18 ay boyunca bir sırt çantasında eve kaçırdı.
Önce kurum içi şikayette bulundu. Ardından polise ve savunma bakanına başvurdu ve son olarak bilgileri basına sızdırdı.
ABC muhabiri Dan Oakes, kendisine ulaştırılan ‘Afgan dosyalarında’, Avustralya kuvvetlerinin savaş suçları işlediğine ve bunları gizlemek için yalan söylediğine dair kanıtlar içerdiğini tespit etti.
“Silahsız erkekler ve çocuklar öldürüldü”
Afgan dosyalarında, askerlerin silahsız erkeklerin ve çocukların hukuka aykırı bir şekilde öldürülmesini nasıl örtbas ettiklerine dair ayrıntılar yer alıyordu. Onlar arasında 2013 yılında uykusunda vurulduğu iddia edilen altı yaşındaki bir çocuk da vardı.
Avustralya Federal Polisi (AFP) sızıntılarla ilgili McBride’in dairesine baskın yapmadan kısa bir süre önce İspanya’ya kaçtı. Polisler onun evinde bir dolaba zulalanmış gizli belgelere ulaştı.
Bir yıl saklandıktan sonra Avustralya’ya dönen McBride, devlet malını çalmak, savunma yasasını ihlal etmek ve gizli bilgileri ifşa etmekle suçlandı.
Polis 2019 yılında ABC’nin Sidney’deki merkezine büyük bir baskın düzenleyerek belgelere el koydu.
Brereton raporu olarak bilinen bir soruşturmanın bulguları, 2007-2013 yılları arasında Afganistan’da sivillerin ve mahkumların hukuka aykırı bir şekilde öldürüldüğüne dair güvenilir kanıtlar ortaya koydu. Hükümet ayrıca iddialarla ilgili cezai soruşturmaları başlatmak üzere Özel Soruşturmacı Ofisi’ni kurdu.
Avustralya’yı sarsan skandal
Dört yıl süren soruşturma 2003 ile 2016 yılları arasında Afganistan’daki savaş suçları söylentilerini araştırdı. 20 binden fazla belge ve 25 binden fazla görüntü incelenirken 423 yeminli tanıkla görüşüldü.
Savunma Kuvvetleri Genel Müfettişliğinin (IGADF) hazırladığı rapor, üst düzey komandoların acemi askerlerin “kan görmeye” alışması için savunmasız tutsakları öldürmeye zorladığına dair “inandırıcı deliller” olduğunu da işaret etti.
2005 ile 2016 yılları arasında Afganistan’da özel kuvvetler personelinin yaptıklarına ilişkin soruşturmanın bulgularını detaylandıran Avustralyalı General Angus John Campbell, 23 ayrı olayda 25 Avustralyalı Özel Kuvvetler personelinin 39 ‘yasa dışı cinayet işlediğinin’ ortaya çıktığını söyledi.
Raporda yer verilen cinayetlerin hiçbirinin “savaşın harareti içinde” tanımlanmadığını ve cinayetlerin bilinçli şekilde işlendiğine dikkati çeken Campbell, “Raporda faillerin olayları kafası karışmış veya istemeyerek yaptıklarına dair hiçbir bulgu yok” ifadesini kullandı.
Raporun yayınlanmasının ardından Avustralya yönetimi 19 muvazzaf ve eski askerin, 39 Afgan yerlisini öldürdüğü iddiasıyla cezai kovuşturmaya sevk edileceğini açıkladı.
/Kaynak: euronews/
