🔴 Bangladeş’teki hükümet karşıtı göstericilerin Başbakan Şeyh Hasina’nın resmi konutunu bastığı, Hasina’nın askeri helikopterle resmi konutundan ayrılarak güvenli bir yere geçtiği bildirildi…
Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina, ülkedeki şiddet olaylarının ve en 300 kişinin hayatını kaybetmesinin ardından istifa etti. Protestocular Hasina’nın resmi konutunu basarken Hasina, askeri helikopterle Hindistan’daki bir ‘güvenli sığınağa’ götürüldü.
Bangladeş’te Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine ayrılan kontenjan oranına tepki olarak başlayan gösteriler, hükümet karşıtı protestolara dönüşürken son üç haftada yüzlerce kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 bin kişi gözaltına alındı. 15 Temmuz’da başlattığı gösterilerde resmi rakamlara göre 147 kişi hayatını kaybetti. Yerel basın ise bu gösterilerde en az 200 kişinin yaşamını yitirdiğini yazdı.
Ülkenin birçok bölgesinde hükümet karşıtı protesto gösterileri yükselirken, İçişleri Bakanlığı olayları kontrol altına alabilmek için sokağa çıkma yasağı ve resmi tatil ilan etti; ancak başarılı olamadı.
Onbinlerce protestocu Başbakan Hasina’nın resmi konutunu bastı. Hasina, görevinden istifa etti ve Hindistan’daki bir ‘güvenli bölgeye’ askeri helikopterle götürüldü.
Gösteriler “ayrımcılık” üzerine başladı
Bangladeş’te Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine kamuda kontenjan ayrılmasının ardından başlatılan hükümet karşıtı protestolar, başkentte “Dakka Yürüyüşü” adı altında devam ediyor.
Prothom Alo gazetesinin haberinde, Öğrenci Ayrımcılık Karşıtı Hareketi tarafından “Dakka’ya Yürüyüş” ismiyle düzenlenen protestoya ülke genelinden çok sayıda öğrencinin katıldığı bildirildi.
Başkentteki Shaheed Minar Anıtı’nın önünde toplanan kalabalığı dağıtmak için polisin göz yaşartıcı gaz ve ses bombası kullandığı belirtildi.
Dün hükümet karşıtı protestolarda aralarında polislerin de bulunduğu en az 147 kişinin yaşamını yitirdiği kaydedildi. Ancak yerel basın ölü sayısının 200’ü geçtiğini yazdı.
Bu arada, dün yaşanan olaylar üzerine başkent Dakka ve bazı bölgelerde “aksi belirtilmediği takdirde süresiz sokağa çıkma yasağı” konulmuş, hükümet ülkede 3 günlük resmi tatil ilan etmişti.
Ayrıca hükümet, mobil internetin kapatılması talimatını vererek Facebook ve WhatsApp da engellenmişti.
Cemaat-i İslami Partisi yasaklandı
Protestoların sona ermesinden bir gün sonra, 29 Temmuz’da Avami Birliği Partisi önderliğindeki 14 partiden oluşan grup, kamuda kontenjan protestolarında “vandalizm ve kargaşa ile ülkeyi istikrarsızlaştırmakla” suçladıkları Cemaat-i İslami Partisi ve partinin öğrenci kolunu yasaklama kararı aldı.
Parti ve öğrenci kanadı Chhatra Shibir, 1 Ağustos’ta resmen yasaklandı.
Protestolar yeniden başladı
Bangladeş’te yaklaşık 2 bin kişi, 2 Ağustos’ta bu kez de protestolarda ölenler için başkent Dakka’nın çeşitli noktalarında toplandı.
Göstericiler, Hasina hükümetini protesto ederek gösterilerde yaşamını yitirenler için adalet istedi.
Göstericilere müdahale üzerine çıkan arbedede bir polis öldü, 100’den fazla kişi yaralandı.
Protestocular, Hasina hükümetinin istifasını istedi
Bangladeş’in çeşitli bölgelerinde protestocular, 4 Ağustos’ta yine sokaklara inerek hükümetin istifasını istedi.
Gösterilerde “vergi ödememe ve işe gitmeme” gibi yöntemlerle sivil itaatsizlik çağrısı yapıldı, bazı kamu binalarına saldıran protestocular araçları da ateşe verdi. 4 Ağustos’taki gösterilerde Avami Birliği destekçileri ile protestocular arasında yaşanan şiddet olaylarında 93 kişi hayatını kaybetti.
Ne olmuştu?
Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından protestolar başlatılmıştı.
Bangladeş İçişleri Bakanı Asaduzzaman Khan Kamal, protestolarda 147 kişinin yaşamını yitirdiğini açıklamış, basında yer alan haberlerde ölü sayısının 200’ü aştığı belirtilmişti.
Bangladeş’te yaklaşık 2 bin kişi temmuzda başlayan protestolarda ölenler için başkent Dakka’nın çeşitli noktalarında toplanmış, polis de sloganlarla hükümeti protesto eden göstericilere göz yaşartıcı gaz ve ses bombası kullanmıştı.
“Kamuda kontenjan kararı” protestolarındaki “ölüm, gözaltı, saldırı ve kayıplara” dikkati çekmek için düzenlenen gösteriler, hükümet karşıtı protestolara dönüşmüştü.
Bangladeş Yüksek Mahkemesi, kontenjan kotalarını indirdi
Bangladeş Yüksek Mahkemesi, 21 Temmuz’da gösterilerin fitilini ateşleyen kararında değişikliğe gitti.
Mahkeme, Bağımsızlık Savaşı’na katılanların ailelerine kamuda kontenjan oranını yüzde 30’dan yüzde 5’e çekti, toplam kontenjanın yüzde 2’sinin etnik azınlık ve engelli bireylere, yüzde 93’ünün ise liyakate dayalı şekilde tahsis edilmesini kararlaştırdı.
Bangladeş Başbakanı Hasina, 23 Temmuz’da protestolarda yaşanan şiddet olaylarına ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) ile Bangladeş Cemaat-i İslami Partisinin neden olduğunu savundu.
Bangladeş hükümeti, 24 Temmuz’da mahkemenin kararına uyacağını açıkladı ancak bu da tansiyonun düşmesini engelleyemedi. Askerlerin kontrolü altında sokağa çıkma yasağı kısmen uygulanmaya devam etti.
Muhalefet, hükümeti keyfi tutuklama yapmakla suçladı
Başbakan Hasina, 27 Temmuz’da protestocuların ateşe verdiği devlet televizyonu BTV’yi ziyaret ederek göstericiler hakkında kullandığı, 1971’deki Bağımsızlık Savaşı sırasında Pakistan güçleri için savaşan ve “hain” olarak nitelendirilen kişilere gönderme yapan ve ülkede aşağılayıcı karşılığa sahip “gönüllüler (razakars)” yorumunu geri almaya çalıştı.
Hasina, yine muhalefet partilerini “ülkenin kalkınmasına zarar vermek ve ülkenin yurt dışındaki imajını zedelemek için saldırılar düzenlemekle” suçladı.
BNP Genel Sekreteri Mirza Fahrul İslam Alemgir ise “öğrencilerin haklı hareketini bastırmak” için orduyu devreye sokmanın asla kabul edilemez olduğunu söyledi.
Alemgir, “Hükümet, terörist faaliyetlerini ve başarısızlıklarını gizlemek için BNP dahil olmak üzere muhalefet partilerinin liderlerini ve aktivistlerini keyfi olarak tutukluyor.” dedi.
Sokağa çıkma yasağının ilk gününde 30 kişi öldü
Protestocu öğrenciler, liyakate dayalı sistem talebiyle gösterilerini sürdürürken 18 Temmuz’da ülke genelinde “hayatı durdurma eylemi” başlattı.
Temmuz ortasında gösterilerde ölü sayısı 45’e, yaralı sayısı 2 bine yükselirken muhalefete ve vatandaşlara destek çağrısı yapıldı.
Bu arada aynı gün ülke genelinde internet hizmeti engellendi, metro ve tren seferleri süresiz askıya alındı. Göstericiler, devlet yayın kuruluşu BTV’nin binasını ateşe verdi.
Hükümet, 19 Temmuz’da sokağa çıkma yasağı ilan ederek durumu kontrol altına alması için orduya talimat verdi. Sokağa çıkma yasağının ilk gününde en az 30 kişi hayatını kaybetti.
Şiddet olayları sürerken iktidardaki Avami Birliği Partisi, kontenjanın yüzde 30’dan 20’ye düşürülmesini teklif etti.
Resmi rakamlara göre gösterilerde 147 kişi öldü
Protestoların başlamasından sonra hükümet, bilançoya dair ilk açıklamayı 28 Temmuz’da yaptı.
Bangladeş İçişleri Bakanı Asaduzzaman Khan Kamal, “kamuda kontenjan” protestolarında 147 kişinin yaşamını yitirdiğini doğruladı.
Kamal’ın açıklamasının ardından ülkede internet hizmetleri yeniden erişime açıldı.
İçişleri Bakanlığı, başkent Dakka ve bazı bölgelerde “aksi belirtilmediği takdirde süresiz sokağa çıkma yasağı”, hükümet de 3 günlük resmi tatil ilan etti.
Hasina, protesto adı altında şiddete başvuranları “terörist” olarak nitelendirdi.
/rd/
