Demokrat Partili Başkan Joe Biden ve Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump, Perşembe gecesi CNN’in tartışma programında 90 dakika boyunca ekonomiden, kürtaj, göç, sağlık ve dış politikaya soruları yanıtladı.
2020’in Ekim ayından bu yana ilk defa karşı karşıya gelen iki adaydan Biden inişli çıkışlı bir performans sergilerken, Trump çok sayıda yanlış beyan da içeren bir dizi sözlü saldırıda bulundu.
Biden, moderatörlerin tüketicilerin ödediği artan fiyatlarla ilgili ilk sorusuna yanıt olarak Trump’ı kendisine “berbat” bir ekonomi bırakmakla suçladı.
Tartışmanın ilk dakikalarında Biden ve Trump, ekonomiyi ele alış biçimleri ve ABD’deki kürtaj tartışmaları konusunda birbirlerini suçladı.
Trump göçmenlerin bir suç dalgası yarattığı ve Demokratlar’ın geç dönem kürtaj ile bebek öldürmeyi desteklediği iddiaları dahil birçok yanlışı içeren sözlü saldırıları birbiri ardına sıraladı.
81 yaşındaki Biden ve 78 yaşındaki Trump, kamuoyu yoklamalarının aylardır çıkmazda olduğunu gösterdiği yarışta bir çıkış anı ararken, konulara hakimiyetlerini gösterme ve sözlü tökezlemelerden kaçınma baskısı altındaydı.
Özellikle Biden, yaşı ve dinamikliği ile ilgili endişelerle boğuşurken, Trump’ın kışkırtıcı söylemi ve genişleyen yasal sorunları bir zafiyet olarak görülüyor.
Biden’ın ses kısıklığı dikkat çekti, Beyaz Saray yetkilisi “soğuk algınlığı” dedi
Biden’ın progamın özellikle ilk yarım ses kısıklığı dikkat çekti. İki Beyaz Saray yetkilisi, Biden’ın soğuk algınlığı olduğunu söyledi.
Biden, enflasyonun fiyatları kendi döneminin başlangıcına kıyasla önemli ölçüde yükselttiğini kabul etti; ancak Corona virüsü pandemisinin ardından “işleri yeniden yoluna koyduğu” için övgüyü hak ettiğini savundu.
Trump ise pandemi öncesinde “ülke tarihindeki en büyük ekonomiyi” yönettiğini iddia etti ve ekonomide serbest düşüşün daha da derinleşmesini önlemek için harekete geçtiğini belirtti.
Biden, Trump’ı ABD Anayasa Mahkemesi’ne muhafazakarları atayarak ülke çapında kürtaj hakkının ortadan kaldırılmasını sağlamakla suçladı.
Buna karşılık Trump, Biden’ın kürtaj konusunda herhangi bir sınırlamayı desteklemeyeceğini savundu ve konunun eyaletlere iade edilmesinin doğru hareket tarzı olduğunu söyledi.
Göçmenlik konusunda atıştılar
Trump, Biden’ın ABD’nin güney sınırını güvence altına almakta başarısız olduğunu ve çok sayıda suçlunun ülkeye girmesine yol açtığını savundu.
Eski Başkan Trump, “Ben buna ‘Biden’ın göçmen suçu’ diyorum” dedi.
Buna karşılık Biden, “Bir kez daha abartıyor, yalan söylüyor” yanıtını verdi.
Araştırmalar göçmenlerin yerli Amerikalılar’dan daha yüksek oranda suç işlemediğini gösteriyor.
81 yaşındaki Biden, ulusal borçla ilgili bir soruya yanıt verirken birkaç kez tutukluk yaşadı.
Biden, kendini düzeltmeden önce “milyarderlerden” “trilyonerler” olarak bahsetti. Ardından, zenginlerin daha fazla vergi ödemesi gerektiğini savunurken, cümlesini tamamlayamıyor gibi oldu. Tamamladığında ise çok anlaşılamadı.
Biden, muhtemelen pandemiye atıfta bulunarak “Sonunda Medicare’i yendik” dedi.
78 yaşındaki Trump ise fırsatı kaçırmadı ve “Haklı. Medicare’i yendi. Ölümüne yendi” dedi. Medicare, hükümetin ulusal sağlık sigortası programı.
Tartışma programı ilerledikçe, Biden daha odaklı atak cümleleri kurarak ritmini hızlandırmış gibi göründü.
Biden Trump’a “suçlu” dedi; Trump Hunter Biden’ın mahkumiyetini hatırlattı
Tartışmanın yarısına gelindiğinde, Biden, Trump’ın porno yıldızı Stormy Daniels’a yaptığı sus payı ödemelerini örtbas etmekten aldığı mahkumiyete ilk kez atıfta bulunarak Trump’a “suçlu” dedi.
Buna karşılık Trump, Biden’ın oğlu Hunter’ın silah almak için uyuşturucu kullandığı konusunda yalan söylemekten dolayı yakın zamanda mahkum edilmesini gündeme getirdi.
6 Ocak Kongre baskını gündeme geldi
Trump destekçilerinin 6 Ocak 2021’de ABD Kongre Binası’na düzenlediği saldırı sorulduğunda ise eski başkan herhangi bir sorumluluk kabul etmedi ve tutuklananların çoğunun masum olduğunu iddia etti.
Biden ise “Bu adamın Amerikan demokrasisi hakkında hiçbir fikri yok” diyerek alay etti.
Biden, “44 üst düzey kabine yetkilisinden 40’ının bu kez onu desteklemeyi reddetmesinin bir nedeni var. Başkan yardımcısı bu kez onu desteklemedi. Neden mi? Onu iyi tanıyorlar, onunla birlikte görev yaptılar. Neden onu desteklemiyorlar?” diye konuştu.
Dış politikada neler konuşuldu?
Eski Başkan Trump, Ukrayna savaşından Başkan Biden’ı sorumlu tutarak, ABD Başkanı’na saygı duyuyor olsa Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’yı asla işgal etmemiş olacağını savundu.
Trump’ın Rusya-Ukrayna anlaşmazlığını göreve gelmeden önce çözebileceğini söylemesi üzerine Biden, Putin’in Ukrayna ile yetinmeyeceğini belirtti; “NATO ülkelerine ne olacağını sanıyorsunuz?” dedi.
Biden ayrıca NATO ittifakını savundu ve Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra sergilenen birlikten övgüyle söz etti. Biden, “Bu arada, dünya çapında 50 ülkenin daha Ukrayna’yı desteklemesini sağladım” dedi.
İsrail konusunda Trump, bir Filistin devletini destekleyip desteklemeyeceği sorulduğunda dikkatli bir üslup izledi ancak Biden’ı İsrail’in Hamas’a karşı savaşı kazanmasını engellemeye çalışmakla eleştirdi ve Başkan’ın artık “bir Filistinli gibi” olduğunu söyledi.
Biden, “Hiç bu kadar aptallık duymamıştım” diye karşılık verdi.
Biden, yönetiminin İsrail ve Hamas arasındaki çatışmalarda ateşkes için yaptığı baskıyı özetledi. Biden bir anlaşmaya varılmasını engelleyenin Hamas olduğunu savundu.
Trump ve Biden birden fazla olgusal yanlış yaptı
Tartışma programında hem Joe Biden hem de Donald Trump birçok gaf ya da hatalı beyan yaptı.
Biden tartışmaya bir gafla başladı ve 15 bin istihdam yarattığını söyledi. Doğru sayı ise 15 milyondan fazlaydı. ABD Başkanı, seçmenlerin ekonomik liderliğine olan güvenini tazelemeye çalışan biri olarak sayıyı ciddi şekilde eksik göstermiş oldu.
Biden ayrıca, “İnsülin iğnesi 400 dolar yerine 15 dolar” dedi. Ancak Medicare kullanan yaşlı Amerikalılar için cepten yapılan insülin masrafları, Başkan Joe Biden’ın imzaladığı 2022 Enflasyonu Azaltma Yasası’nda 35 dolarla sınırlandırılmıştı. Bu sınır, birçok ilaç üreticisinin özel sigortası olan çoğu kullanıcı için ilacın fiyatını 35 dolara düşüreceğini açıkladığı geçen yıl yürürlüğe girdi.
Trump ise ABD ekonomisinin pandemiden önce ulusal borcunu ödemeye başlamaya hazır olduğunu söyledi. Bu da doğru bir beyan değildi. Trump döneminde bütçe açıkları artıyordu çünkü 2017 vergi indirimleri söz verdiği gibi kendi kendini karşılamadı. Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi’ne göre, Trump 585 milyar dolarlık bir bütçe açığı devraldı ve bu açık 2019’da 984 milyar dolara yükseldi, 2020’de ise 3 trilyon doların üzerine çıktı.
Trump’ın cezaevleri ve akıl hastanelerinden “milyonlarca” kişinin ülkeye kabul edildiği iddiası da asılsızdı. Buna dair hiçbir kanıt bulunmuyor.
Verilen aralarda konuşmadılar
Trump ve Biden tartışmanın başında sahneye girdiklerinde el sıkışmadı. Biden konuşması sırasında Trump’tan sık sık “bu adam” diye bahsetti.
CNN kuralları gereği salona sadece reklam aralarında girebilen Beyaz Saray muhabiri, iki adayın bu sırada dümdüz ileriye baktıklarını ve konuşmadıklarını ya da birbirlerine bakmadıklarını bildirdi.
Ancak aralarındaki husumetin belirgin olduğu pek çok an da vardı. Her ikisi de diğerini tarihteki en kötü başkan olarak nitelendirdi; Biden Trump’tan “ezik” ve “mızmız” diye bahsetti. Trump, Biden’ı “felaket” olarak nitelendirdi.
Bir noktada, rakipler golf oyunları üzerinden atıştılar; Trump topa Biden’dan daha uzağa vurmakla övündü. Biden, Trump’ın kendi çantasını taşımakta zorlanacağını söyleyerek karşılık verdi.
Verilen arada CNN ekranlarında yayınlanan ilk reklamın Türkiye’nin turizm reklamı olması dikkat çekti.
Performansları nasıl değerlendirildi?
Demokrat Partili Başkan Joe Biden ve Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump’ın 2024 yarışının ilk başkanlık tartışma programındaki performansları gece boyunca tartışıldı.
Siyasiler ve analistlere göre Biden’ın performansı rakibi Trump’a göre daha “yavaş” kaldı. Trump’ın kampanya yöneticileri de daha kapanış konuşmalarından önce zafer ilan etti ve “Bu gece Başkan Trump tarihin en büyük seçmen kitlesine tarihin en büyük performansını ve zaferini sundu” dedi.
Biden’ın kampanya ekibi ise Başkan’ın “olumlu ve kazanan bir vizyon” sunduğunu savundu.
Trump’ın vizyonunu eleştiren Biden’ın kampanya başkanı Jen O’Malley Dillon, “Beyaz Saray’a geri adım atması halinde Amerika’nın neye benzeyeceğine dair karanlık ve geriye dönük bir pencere sundu” diye konuştu.
ABD basınına göre 81 yaşında olması nedeniyle fiziksel ve zihinsel kapasitesi sorgulanan Başkan Joe Biden’ın sesinin kısık olması ve zaman zaman düşünce akışını kaybetmesi ve dil sürçmeleri Demokrat Partililer’i endişelendirdi.
Tartışmanın hemen ardından CNN’e konuşan Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Biden’ın “yavaş başlangıcını” kabul etti ancak seçmenlerin onu ve Trump’ı görevde geçirdikleri yıllara göre değerlendirmeleri gerektiğini savundu.
CNN sunucusu Anderson Cooper’a konuşan Harris, “Bu gece gördüğümüz şey, Başkan’ın Amerikan halkı için önemli olan tüm konularda Donald Trump ile çok net bir karşıtlık oluşturmasıydı. Evet yavaş bir başlangıçtı ama güçlü bir sondu” dedi.
Harris, Biden’ın çekilmesi gerektiği yönündeki endişeler sorulduğunda, “İnsanlar üslup konusunda tartışabilir ama sonuçta bu seçim özle ilgili olmalı. Son üç buçuk yıllık performansı izlerken bütün geceyi sizinle son 90 dakika hakkında konuşarak geçirmeyeceğim” yanıtını verdi.
Başkanı eleştirirken ismini vermek istemeyen üst düzey bir Biden bağışçısı ise Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, performansı “diskalifiye edici” olarak nitelendirdi.
Donald Trump’ın performansı ve nasıl bir strateji izleyeceği de merak konusuydu. 2020’deki ilk tartışmalarında Biden’ın sözünü defalarca kesen Trump’ın, bu gece birçok yanlış beyanda bulunsa da daha ağırbaşlı ve odaklı bir performans sergilediği görüşü öne çıktı.
Trump, argümanlarını asılsız seçim hilesi iddiaları ya da başkanın yakın zamanda ağır silah suçlarından hüküm giyen oğlu Hunter Biden’a yönelik tekrarlanan saldırılar etrafında şekillendirmedi. 6 Ocak baskınıyla ilgili bir soru da dahil zorlanacağı sorularda, cevaplarını enflasyon ve göçmenlik gibi kendisi için uygun konulara geri döndürdü.
/VOA/
