İŞİD’in Şengal’e yönelik saldırısını 12 ülke soykırım olarak tanımlarken, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi de tutuklu bulunan DAİŞ’lileri yargılama kararı aldı
İŞİD, 3 Ağustos 2014’te Şengal’e yönelik soykırım saldırısı gerçekleştirdi. Êzidîlerin 74’üncü ferman olarak tanımladığı soykırım gününe kadar Şengal’i 12 bin peşmerge, 6 bin Irak askeri koruyordu. Fakat 3 Ağustos günü Şengal’i terk ederek, Êzidîleri soykırım saldırıları ile karşı karşıya bıraktılar.
Katliamda 12 bin 855 Êzidî katledildi. Kadın ve çocukların da olduğu 6 bin 417 kişi ise kaçırıldı. 3 bin 504 kadın, 2 bin 869 erkek ve bin 59’u çocuk olmak üzere 7 bin 432 kişi ise hala kayıp. Ayrıca binlerce Êzidî kadın ve kız çocuğu tecavüze maruz bırakıldı, satıldı. Katliamın bir boyutu da Êzidîlerin kutsal mekanlarına yönelik gerçekleştirildi. Birçok kutsal mekan yerle bir edildi.
3 bin 568 kişi kurtarıldı
Suriye Demokratik Güçleri (SDG), YPG ve YPJ güçleri yaptıkları operasyonlarla, soykırım saldırıları sırasında kaçırılan bin 213 kadın, 339 erkek, bin 59 kız çocuğu, 957 erkek çocuğu olmak üzere 3 bin 568 kişiyi DAİŞ’ten kurtardı. Kurtarılan kadınlardan 150’si Şengal’de yaşıyor. Küçük bir kısmı Federe Kürdistan’daki kamplarda, büyük bir kısmı da Avrupa’ya yerleşmiş durumda. 360 bin Êzidî ise göçe zorlandı.
Toplu mezarlar
Bölge genelinde 202 toplu mezarın bulunduğu tahmin ediliyor. Şu ana kadar tespit edilen 89 toplu mezardan sadece 46’sı açıldı. Açılan mezarlardan bin 32 cenaze çıkarıldı. Sadece 201 kişi yapılan DNA testi sonucu ailelerine teslim edildi.
DAİŞ katliamını soykırım olarak kabul eden ülkeler
Şengal’deki katliamı Amerika, Avustralya, İrlanda, Portekiz, Hollanda, İngiltere, Belçika, Lüksemburg, Almanya, Ermenistan, İskoçya ve Fransa soykırım olarak kabul etti. Êzidîlere yönelik ülkelerin aldığı kimi kararlar şöyle:
- 2015-2016’da Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği raporunda DAİŞ’in Ezidilere karşı planlı bir şekilde “soykırım” gerçekleştirdiği belirtildi.
- 2016 yılında Avrupa Parlamentosu Êzidî soykırımını tanıma kararı aldı.
- 2016 yılında ABD bir açıklama ile Êzidî ve diğer azınlıklara yönelik soykırımı tanıdığını duyurdu.
- 2017 yılında Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Avrupa ülkelerini Irak ve Suriye’de Êzidîler, Hristiyanlar ve Sünnilere karşı işlenen soykırımı resmen tanımaya çağırdı.
- 2018 yılında Ermenistan Parlamentosu Êzidîlere karşı işlenen suçları soykırım olarak kabul etti.
- 2018’de Kanada, Êzidîlere yönelik soykırımı sadece “kimliklerin silinmesi” şeklinde başlattı ama soykırım olarak adlandırmadı. Kanada, DAİŞ’ten kurtulan Êzidî kadınlar için özel bir politika yürütüyor.
- 2018’de Avustralya Parlamentosu Temsilciler Meclisi, DAİŞ’in Êzidî toplumuna karşı yaptığı katliamı soykırımı olarak belirten bir yasa tasarısını kabul etti. Faillerin soruşturulması ve yargılanması çağrısında bulundu.
- 2019’da Portekiz Parlamentosu soykırımı tanıdı.
- 2021’de Belçika Parlamentosu, DAİŞ’in Êzidî cemaatine karşı işlediği suçları soykırım olarak kabul etti. Katliamı soykırım olarak tanıyan Belçika da anlaşmayı 9 Ekim’de onayladı.
- 2021’de Hollanda Parlamentosu, 2014’te Êzidî cemaatine karşı işlenen suçları soykırım olarak kabul etti.
- 2022’de İngiliz Hükümeti DAİŞ’in Êzidîlere yönelik vahşetini kınadı ancak suçları soykırım olarak tanımadı. Kararın ağır ceza mahkemesinde uygulanacak bir politika içerdiğine dikkat çekti.
- 2022’de Lüksemburg Parlamentosu Êzidîlere karşı yapılanları soykırım olarak kabul etti.
- 2023 yılında Alman Parlamentosu, DAİŞ’in Êzidî cemaatine karşı işlediği suçları soykırım olarak kabul etti. DAİŞ’in yargılanmasına ilişkin karar alındı’
- Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, DAİŞ’in bitme noktasına getirildiği Baxoz Savaşı’nın sona erdiği ilk günlerden bu yana uluslararası kurum ve kuruluşlara, ülkelere tutuklu DAİŞ’in yargılanması konusunda çağrıda bulunuyor. Uluslararası bir yargılamanın yapılması talebi ile birçok yere başvuru yapıldı.
- DAİŞ’in ortaklarıyla birlikte farklı inanç, kültür ve dilden insanlara karşı işlediği suçlar belgelendi ve kamuoyuna sunuldu. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, 60 ülkeden 10 binden fazla tutuklu bulunan Êzidî üyesini 10 Haziran’da yargılama kararı aldı. Êzidî toplumu kararı memnuniyetle karşılayarak, yargılama dönemine dahil edilmeyi bekliyor.
Haber: Medya Hawar / NuJinha
