Yıllar önce Enfal Soykırımı sırasında kaybettikleri yakınlarının izini süren aileler, gözyaşları içinde Arar Çölü’nü ziyaret etti. Toplu mezarlarda sevdiklerinden bir parça arayan aileler, adaletin hâlâ yerini bulmadığını söylüyor.
Kürdistan bölgesinden gelen çok sayıda Enfal kurbanı yakını, sevdiklerinin infaz edildiği yer olarak bilinen Irak-Suudi Arabistan sınırındaki Arar Çölü’ne bir kez daha döndü. Acı dolu geçmişin izlerini taşıyan bu topraklar, yine gözyaşı ve feryatlara tanıklık etti.
1983 yılında Süleymaniye’nin Kifri ilçesine bağlı Belge köyünden alınan üç kız kardeşi, iki erkek kardeşi ve 16 aile ferdini kaybeden Şermin İkram, yıllar sonra ilk kez Nugre Selman askeri üssüne gitti.
Şermin İkram duygularını, “Biz karnı tok bir şekilde korkmadan geliyoruz ama onlar aç, susız korkuyla götürüldü, diri diri gömüldüler. Alla bunu kabul etmesin” sözleriyle ifade etti.
Bazı aileler, Enfal Soykırımı sırasında yakınlarının hapsedildiği ve kaybolduğu yerleri ziyaret ederken, bazıları da olayların geçtiği bölgelerde sevdiklerinden bir iz arıyor.
Mehmet Ali adlı bir başka bir Efal kurbanı yakını, “Ne gece huzurum var, ne gündüz. Evim Erbil’de ama orada bile yaşayamıyorum. Yalnız kalmak istiyorum” diyerek yaşadığı derin acıyı paylaştı.
Nazım Cevher de, “Buraya korku içinde, aç ve susuz getirildiklerinde ne hissettiler acaba?” dedi.
155 kişinin kalıntılarının bulunduğu son toplu mezarın açılmasının ardından Enfal kurbanlarının yakınları bu mezarlarda sevdiklerinden bir iz bulabilmenin ümidiyle geliyor.
“Her yıl geliyoruz ama bir sonuç çıkmıyor. Toprak evlerin ve ailelerimizin tarihi bu çölde yatıyor” diyen Ahmed Ali, yaşadığı çaresizliği dile getirdi.
Ceza Salih ise, “Sekiz yakınım burada diri diri gömüldü. Bu toprakların hâlâ onların yüzlerini taşıdığını hissediyorum” sözleriyle Arar Çölü’nün kendisi için ne ifade ettiğini anlattı.
Yıllardır Irak’ın güneyine giderek kayıplarının cenazelerini isteyen Enfal kurbanı yakınları, Irak hükümetinin sessizliğinden şikayetçi. Taleplerine karşılık bulamayan aileler, adaletin sağlanmasını ve kayıplarının bulunarak hiç olmasa kemiklerinin insani şekilde iade edilmesini istiyor.
Arar Çölü, Irak’ın Musenna kenti sınırları içerisinde bulunuyor. Irak-Suudi Arabistan sınırındaki bu çöl, Enfal kurbanlarının topluca hapsedildiği ve daha sonra diri diri gömüldüğü bir yer.
Irak’ta Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas rejimi tarafından 1980 ile 1988 arasında gerçekleştirilen ve “Enfal Operasyonları” olarak da bilinen katliamda yaklaşık 182 bin Kürt hayatını kaybetmişti.
Bu süreçte Süleymaniye, Erbil, Kerkük ve Duhok vilayetlerinde bulunan 4 bin 500 köy yakılıp yıkıldı.
Kürdistan Bölgesi’nde her yıl 14 Nisan’da Enfal Katliamı’nda hayatını kaybedenler için anma etkinlikleri düzenleniyor.
/rûdaw/
