Di zimanê Kurdî, zaravayê Kurmanciyê de jî ev kompeyv gelek zêdene.
Taybeta van kompeyvan, bi du peyvan pêk tê. Herdu peyv tîpa “û” yê digire nav xwe , “û” karekî wak girêdek hildigire. Herdu peyv jî ji “û” yê hêz digire yan jî hêz dide “û” yê.
Rêzenivîs: 4 / Ç
Çal û çûl
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Çûl:1.Binikê palanê ker û semerê hêstir.
2.Palas, çul, xalîçe, kilîm.
Mane: Pot û pertal, cil û caw.
Hemî paç, caw, kinc û cil.
Mînak: Ker û qantirên xwe çal û çûl kirin û bi rê ketin.
Çal û çirp
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Çirp:1.Çalak, sivik, şipil,, çeleng.
2.Çirpî, çilpî, darik.
3.Lez.
4.Dilop, çipik.
Mane: Xebat, îş û kar.
Kar û bar, kisp û kar.
Mînak: Rovî got: ” Dapîrê dapîrê doçika min bide min, ez ê herim çal û çirpa xwe.”(1)
Çal û çû
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Çû:1.Lê şibîn.
2.Çûyîn, ji “çûn” çû.
3.Winda bûn, neman.
Mane: Çeqeçûk.
Kortçal, bi kort.
Mînak:Rêya Çal û çû.
Çal û kort
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Kort:1.Çal, kûrgeh, kûrayî.
Mane: Kolik, bi kolik.
Kert û kort.
Mînak: Çal û korta rê, rot û balansa erebeyê me xirabe kir.
Çal û Xwar
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Xwar:1.Jêr, binî, ne serî, ne jor, ne silal.
2.Tewandî, çemiyayî.
3.Çepeçûr.
4.Çewt.
Mane: Bi neqeb û nepenî
Mînak: Di ereziyên çal û xwar da ajotin, çandin û çinandin gelek zor û zehmet e.
Çal û mit
Çal:1.Kûrgeh, herdê ku hatîye kolandin û kûrkirin.
2.Bîr.
3.Çiwal, tûr, tûrik, gûnî, telîs.
4.Belek, nîşanî, birdobelek, belekî.
Mit:1.Bêdeng, bêpejn, ker. Kesa/kesê ku qezî nake, tişta/tiştê ku qet deng jê nayê.
2.Kaş û kendal.
3.Tilik, girikê bîçûk/piçûk.
Mane: Nal û nependî.
Kaş û kendal.
Mînak: Bi pîyan, çal û mit derbaz bûne û hatine gund.
Çak û xerab
Çak:1.Çê, baş, sax, rind, qenc.
Xerab:1.Bed, ne çê, ne rind. Xirab.
2.Kavil, wêran, ruxandî, herifî.
Mane: Baş û nebaş.
Çê û xirab.
Mînak: Çak û xerab di hêlîna xwede dijî.
Çandin û çinîn
Çandin:1. Zevî tov kirin. Şitldanîn.
Çinîn:1. Bi das, tirpan û bi makîneyê debr an jî gîya birîn, kom kirin, berhev kirin.
Mane: Zîraet.
Erdçinî, kiştûkal, cotarî.
Mînak:Di zaroktîya min da, gundiyan piştî dema çandin û çinînê dawatên xwe lidardixistin.
Çav û birû
Çav:1. Organên pêdîtinê. Organên ku meriv û heywan pê dinê dibîne, pê dinya tê dîtin.
Birû:1. Mûyên lî raserî çavan li jêrê enîyê.
Mane: Di rûyê de liv û şiklê çav û birû.
Nîşandeka taybetîya rû.
Mînak: Çav û birû li serî dilîze(2).
Çav û nezer
Çav:1. Organên pêdîtinê. Organên ku meriv û heywan pê dinê dibîne, pê dinya tê dîtin.
Nezer:1. Nihêrîn, qayt kirin, .
- Çavinî kirin, çav lê ketin.
- Nêrîn, dîtin, helwest, bawerî.
Mane: Çavinî.
Bi awiran yekî zerar dîtin.
Bi awiran zerar dayîna yekî.
Mînak: Çav û nezerî kirin.
Çax û beng
Çax:1. Dem, heyam, zeman.
Beng:1.Deng û beng.
2.Çax, heyam, zeman.
3.Gihîştî, kamil, form.
4.Kindir. Gîyayek jehrewî/ axûyî (Hyoscyamus niger).
Mane: Di serwaxtê xwe da bûn.
Gora salê xwe di kamiliyê de bûn.
Kesên ku tam di dema xwe ya formê da ye.
Mînak: Ew jî wek wan di çax û benga xortanîyê da ne.
Çek û rext
Çek:1.Tifang, top, moşek, şûr…hwd.
2.Kinç,lîbas.
Rext:1.Kemera fîşekan.
Mane: Hemû alavên şer. Sîleh, fîşekgeh fîşek.
Hemû alaven ku şer pê tê kirin.
Mînak: Aloyê kurd çek û rextê xwe girt û berê xwe da çîyan(3).
Çek û sîleh
Çek:1.Tifang, top, moşek, şûr…hwd.
2.Kinç,lîbas.
Sîleh:1. Çek.
- Tifeng, top, moşek, şûr…hwd.
Mane:Hemû alavên şer.
Hemû amurên ku şer pê tê kirin.
Mînak:Ji bo parastina xwe çek û sîleh hilgirtin.
Çel û cor
Çel:1.Kevirê gir, zinarê gir .
2.Hejmara 40
3.Hejmar, jimar (ji bo hejmara kovar, rojname û wakî wan) . Sûret, nusxe.
Cor:1.Şêwe, reng, şikl, tewre.
Mane: Gelek zêde di reng, şikl, tewreyê de bûn.
Veguharok, Pir rûyî bûn.
Mînak: Kî bi qasî wana bi çel û corê fendan dizane.
Çel û çol
Çel:1.Kevirê gir, zinarê gir .
2.Hejmara 40
3.Hejmar, jimar (ji bo hejmara kovar, rojname û wakî wan) . Sûret, nusxe.
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Mane: Deverên ku çandin û çinin nayêkirin.
Mînak: Bûye Mecnûnê çel û çolan.
Çem û çem
Çem:1. Ava ku ro û robaran mezintir diherike. Herîkîna ava mezin a siriştî, xwezayî.
Çem:bnr”çem”.
Mane: Bê veger.
Bê veger çûyîn.
Belaya xwe dîtin.
Mînak:Zordarî jê re kar nema, ocax lê kor bû çem û çem çû.
Çem û robar
Çem:1.Ava ku ji çîyan peyda dibe û diherike digîhîje deryayê. Ji robaran pir mezin û ava zêde.
- Patik, şatik, çemar. (mîn: Çemara stûyê xwe bi desmalê paqij kir.)
- Çogan. Gopalê dahol.
Robar:1.Çemên piçûk, nal, newal, cobar.
Mane: Avên xwezayî yên herikbar.
Mîna: Bi berf û baranê çem û robar hilhat .
Çendik û çend
Çendik:1.Çendek, çend.
Çend:1. Çiqas, çi qîyas, çi hejmar. Çendî.
- Hin, hinek. ( mîn: Hin/çend pirtûk anîn.)
Mane: Bi salan.
Çend sale.
Gelek zeman e.
Mînak: Çendik û çend salin çûye derveyî welêt.
Çeng û çexan
Çeng:1.Bask, mil, dest, lep, kulm, mist.
2.Amûrekî muzîkê ya têldar. Lîr, arp.
- Çawa, çer, çilo, çito.
- Kef, mist, lep.
Çexan:1.Enstrumanekî muzikê ya pir têldar. Tembûrên pir têldar.
Mane: Henga sazan.
Çeng û çengane.
Mînak: Dengê çeng û çexan weke dengê şalûl û bilbil dilê me şa kir.
Çep û çûr
Çep:1.Dijberî rexê rastê.
2.Dij, hember.(mecazî)
Çûr: 1.Spî, sîs, albîno
2.Zerikî, zerve, kej, gewr.
- Talan. Tertele.
- Zivirok.
Mane: Rêyên nerast.
Reyên bizivirok.
Kar û kirinên badokî.
Mînak: Arak vexwarîye çî kirîye, çep û çûr diaxive.
Çep û rast
Çep:1.Dijberî rexê rastê.
2.Dij, hember.(mecazî)
Rast:1.Dijberî rexê çepê.
2.Ne derew.
3.Ne xwar.
4.Yekser, rasterast.
5.Bêxelet, bêkêmasî, bêşaşî.
- Cîhê dûz. Cîhê rast û dûz.
Mane: Dijrabertî, hevberî.
Mînak: Beden gep û zep e, aqil çep û rast e (4).
Çepel û bêteşe
Çepel:1.Çikûd, nemerd. Kesa/kesê ku qet naxweze malê xwe xerç bike yan jî bide xelkê. Nexwar, nekes
- Nerind, xirab, necamêr.
- Qefçil, pîs, xûynepak.
Bêteşe:1. Bêşikil, bêdirûv, bêqalib.
- Eletewş, bêfeyda, bêqezenc bêkêr.
Mane: Kesên, bûyerên, kar û tiştên bêxêr.
Kesên ku li kesekî xirabîyekî dike.
Kirêt û pir qirêj.
Mînak: Mirovê çepel û bêteşe, xêr ji xwe nedîye.
Çerm û hestî
Çerm:1.Kevil, pîst. Postê laşê mirov. Kavilê ajal.
Hestî:1.Parçeyên req û spî yên laşê. Pêkanîna kakût.
Mane: Bi çerm û hestî mayîn.
Pir lawaz û jar bûn.
Mînak: Ji ber nexwaşîya pençeşêrê, tenê çerm û hestîyên wî mabûn.
Çewt û xwar
Çewt:1.Xwar.
2.Nerast, nedirist. Ji rastîyê bêpar.
3.Dijî rastîyê. Şaş.
Xwar:1.Nerast, çewt, çepeçûr.
2.Çewt, xelet.
Mane: Ne baş.
Nerast û derew.
Çepeçûr.
Mînak:Di rojnameyê de agahîyê çewt û xwar nivîsandî ye.
Çerx û govend
Çerx:1.Xirxal, tayre, tole, tekel.
2.Dewr, zivir (li dor tiştekî yan jî li dor xwe ger.)
3.Dewran, zeman, serdem.
4.Sedsal.
5.Felek.
Govend: 1.Dîlan, reqs, dans. Reqsa ku meriv bi destê hev digirin û li gel hev bi ahengekî li ber muzîkê dilivin.
Mane: Zivira reqsê.
Zivira reqs û govendê.
Mînak: Ez xumxuma avên çema
Ez çerx û govend û sema
Tîn im di nav kat û lema
Jîn im, hebûn im, tevger im…(5)
Çerx û nîv
Çerx:1.Dewr, zivir.
- Dewran, serdem, zeman.
- Sedsal.
Nîv:1. Parek ji du paran, beşek ji du beşan. Ji du kerîyan her yek kerî. Nîvî. 1/2, 50/100…
Mane: Li dora xwe carek û nîv zivirîn.
Mînak: Got “kalo çi ma?”
Got “çerx û nîv ma.” (6)
Çerx û maçerx
Çerx:1.Xirxal, tayre, tole, tekel.
2.Dewr, zivir (li dor tiştekî yan jî li dor xwe ger.)
3.Dewran, zeman, serdem.
4.Sedsal.
5.Felek.
Maçerx:1. Ters gerandin, dij zivirîn.
Mane: Pergal lê xirabûn an jî xirabkirin.
Di ahengekî da pergala zivirîn û dîjzivîrîn.
Mînak: Çerx û maçerx lê gerandin.
Çerx û felek
Çerx:1.Dewr, zivir.
2.Serdem,dewran, zeman, dem, çax.
3.Tayre, tole.
4.Sedsal.
Felek:1.Gerdûn, alem, kaînat.
2.Siûd, bext, qeder, talîh.
- Çerx, dewr.
Mane: Qeder, talîh, bext, siûd.
Çarenivîs, rojger, enînivîs.
Mînak: Çerx û felek , dê roj were ji me re jî bikene!
Çêl û çûk
Çêl:1. Qal, gotin. Mijar, babet.
- Çêle, çêlî, çêlik, têje, têjik, çêjik. Ajalên temen piçûk. Varik, çûçêlk.
- Mange,mang, çêlek.
- Zinar, baxir.
- Nifş, nijad, nesl.
Çûk:1.Çivîk, çûçik, çîvanêk, firinde, balinde. Ajalên firinde.
- Ne mezin. Piçûk, biçûk, qiçik.
- Safîrî. Rengê zer ê ku nêzîkê spî ye.
- Cûc, cûcik, lûlik, bilo (di zimanê zarokan de)
Mane: Zar û zêç, zaw û zê. ( ji bo zarokan)
Hemû ajalên temen biçûk. (ji bo firindeyan)
Biçûk dîtin, kêm dîtin.
Mînak:Di hêlînên sivîngên xanîyan de vîçe vîça çêl û çûkan e.
Çêr û dijûn
Çêr:1.Çêrîn, çêran, Çêrandin, lêkitîn (ji bo heywanan).
2.Dijûn, xeber, dijmin. Gotinên pir xirab.
Dijûn:1.Çêr, şor, dijmin, xeber, sixêf. Gotinên pir xirab.
Mane: Gotinê giran gotin.
Bi dijminatî gotin û nifirên giran gotin.
Mînak: Bi çêr û dijûn êriş birin ser.
Çêr û bêçarî= Çêr û dijûn.
Çil û çîya
Çil:1.Hejmara 40
2.Çîya, gir, gaz, tim, tûm, tûmik, kaş, til, zag.
3.Çilek, xwastek.
4.Duxeskan, çilîn.
5.Aj, zîl, fîdan (mîn:Çilê darê).
6.Şevşevok, baçermok (Vespertilio).
Çîya:1.Dera ji derdorên xwe pir bilindtir.
Mane: Koyîstan.
Kaş û kûş, şax û çîya, pal û berpal, serejêr û serejor, çîya û banî.
Mînak: Herêma Xerzanê bi giştî çil û çîya ye.
Çingîn û zingîn
Çingîn:1.Tinî (muzîk)
2.Çingeçing, tingîn.
3.Reqîn ji serê (yekî) çûn. Ya wê demê yan jî dû ra hesîya bûn.
Zingîn:1.Zingezing. Dengê zengil.
Mane: Tingering, zinginî.
Dengê dû tiştên ku li hev dikeve. (piranî dengê tiştên metal)
Mînak:Bi çingîn û zingîna muzika salona dawetê serî li me gêj bû.
Çingîn û şingîn
Çingîn:1.Tinî (muzîk)
2.Çingeçing, tingîn.
3.Reqîn ji serê (yekî) çûn. Ya wê demê yan jî dû ra hesîya bûn.
Şingîn:1.Şingeşing, şeqîn, çeqîn. Dengê firek, pîyale û tiştên wiha li hev dikeve .
Mane: Şingeşing.
Dengê dû tiştên ku li hev dikeve. (Piranî dengê tiştên cam.)
Mînak: Te digot qey fîl ketîye aşpêjgeh/mutbaxê, çingîn û şingîn li der ve dihati bîstin.
Çip û peya
Çip:1. Lez, zû, çipîk. Bihêz, kesên çalak.
- Lez û lez, zû û zû, lez û bez. Pir baş, gelek rind.
- Ji bo lez û bez bûna cerg/çerx û beza govendê tê dotin.
- Dengê dilopa avê. Libê avê.
- Tîk.
- Serê kîr.
Peya: 1. Bi pîyan, bi nigan (meşîn), bi lingan rê ketin, çûyîn an jî hatin.
- Mêr, zilam, mêrik.
Mane: Lez, zû, çirp.
Bi pîyan lez û bez, bi pîyan zû zû.
Mînak: Çip û peya bi rê ket.
Çiqil û gulî
Çiqil:1. Ta, gulî, çiqûl. Parçeyên dar û riwekan.
Gulî:1. Çeq, ta, çiqil, çiqul.Parçeyên dar û riwekan.
Mane: Gulî û şax.
Reh û rîçal berdan.
Bi alîye binemale ve zêde bûn xwedî ûcax bûn.
Mînak:Li wê deverê bi cîh bûn û çiqil û gulî berdan.
Çirt û zirt
Çirt:1.Dengê ku ji dirandina kaxiz tê.
- Lotik, pên, pêhîn, zîtik.
Zirt:1. Li ser mijarekê gotinên derew.
- Bi armanca xapandinê yan jî tirsandinê fort avitin.
Mane: Çirt virt.
Mînak: Kî guh dide çirt û zirtê wana.
Çiv û çûr
Çiv:1.Fetlonek, fetlek.
2.Veger, zivir, çerx.
3.Xwarpêçk.
4.Ji kar revîn. Xwe li vir da wir da kirin. Çivçivandin.
5.Ço, çov.
6.Geşdarî, candarî.
- Li hember danê de pir jar mayîn.
- Tewan, tew, tewîn.
Çûr:1.Spî, sîs, albîno
2.Zerikî, zerve, kej, gewr.
- Talan. Tertele.
- Zivirok.
Mane: Xwe civcivandin.
Li maneyan gerandin.
Mînak: Dema ku armanc eşkere bu, xwe da çiv û çûr.
Çîk û çirî
Çîk:1.Jan, êş.
2.Qîr, qîrîn, fîxan, qajîn, qîjîn.
3.Çirûsk, çîkil, çirîsk, pêtik.
4.Şîrê nemeyandî.
5.Bela, qeda.
6.Xunav, dilop, lib (libên baranê, xunavên baranê, dilopên baranê).
Çirî:1.Şîn, reşgirêdanî, matem.
2.Tîrî, tîrbûnî,siftî.
3.Navê du mehên payîzê( çîrîya yekê- kewçêr/çotmeh, çirîya duduyan-sermawez/mijdar.) Çiriya pêşin- çiriya paşin.
4.Qîşbûn, dirîn, qelişîn.
Mane: Hewar, qîr, bela, şîn û reşgirêdan.
Mînak: Çîk û çirî kete malê.
Çîn û maçîn
Çîn:1.Welatekî li rojhelata dûr.
- Pişartin
- Nîgar, nexş.
- Gizvanoka por.
- Pol, taxim, sinif. (mîn: Çîna karmend, çîna karker, çîna kardêr…hwd.)
Maçîn:1.Hîndî çînî, Çînî hîndî.
Mane: Di çand (Çîrok, efsane, stran…hwd.) de deverekî pir dûr.
Mînak: Taa çû ye Çîn û maçînê.
Çîr û berçîr
Çîr: 1. Firindeyek. Firindeya qitbarûd, kero, barbarîk, sûsik (Coturnix coturnix).
- Cirt. Dengê qîşkirina tiştekî. Dengê qîş bûnê.
- Qim, qulav, qurt (mîn: Çîrek av, çîrek dew.)
- Serwer, xwaser, hukumran.
- Çeleng, cansivik.
- Hêrûga ku li ber tavê hatîye hişk kirin.
- Elastîkî
Berçir:1. Qîş kirin û kerî kirin.
Mane: Çirandin, qîşkirin, veçirandin.
Mînak: Kaxiz ji dest girt çîr û berçîr kir.
Çîya û banî
Çîya:1.Dera ji derdorên xwe pir bilindtir.
Banî:1.Bilind, berz, jorîn, bala.
2.Evrazî, berjorî.
3.Çîya, gir.
- Li bilindayî de cîhê dûz û rasta pîçûk.
Mane: Cîyê asê.
Deverên vala, cîhên sape, cihên nepanî
Mînak: Çîya û banîyên Colemêrgê asêne asê, rê nadin neyaran.
Çol û best
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî.
Best:1.Deşt, berî.
2.Berav, cîhê rast.
3.Hayraz, îlham.
4.Bend, hefsar.
5.Gelî, newal, nal.
Mane: Devera ku siriştî maye.
Mînak: Çol û bestên Mûşê tevahî bi sûlav in.
Çol û çîya
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî.
Çîya:1.Dera ji derdorên xwe pir bilindtir.
Mane: Cîyên dûr, sapa.
Deverê reşahî.
Mînak:Berfê çol û çîya girt.
Çol û bêlan
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Bêlan:1.Cîhê hişk û germ, berî, biyaban.
- Erazîyê vale.
Mane: Çolistan, beyaristan, beyargeh.
Cîhên ku nehatîye çandin lê riwek ji ber xwe ve lê şên bûn e.
Mînak: Li ser rûberka riwekan (florayan) li çol û bêlan lêkolîn dike.
Çol û paser
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Paser:1. Çolistan.
Mane: Devara vala. Cîhê ku mal û mirov tê de tune û najî.
Mînak: Dil dibêje ji bajaran derkev xwe bavêje çol û paseran.
Çol û çoltar
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Çoltar:1. Paser, çol, çolwar
- Gundewar.
Mane: Herêma çolterî.
Herêma gûndewarî.
Mînak: Li çol û çoltaran nêçîrvanîyê dike.
Çol û civ
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Civ:1. Xwarovîçk, çivîn, çivîçûr, xilewar.
- xwerpêçk, xwarik, xwaromaro.
Mane: Çîleçep.
Rêya zîkzak.
Mînak: Kete rê ya çol û civ û çû.
Çol û dol
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Dol:1.Newal, nihal, gelî.
Mane: Devera navbera du çîyan an jî dû giran.
Mînak: Beraz, ajalê çol û dolan e.
Çol û wet
Çol:1.Aran, beyeban, sahara.
2.Devera ku mirov lê najî.
3.Çîya, bejahî
Wet:1.Çol, xîzistan.
Mane: Beyaban, sehra.
Mînak: Di erdnigarîya dinê de çol û weta herî mezin, Sahra ya bakûrê Efrîkayê ye.
Çov û çopelîk
Çov:1.Ço, şiv, çîv.
Çopelîk:1. Di lîstika çov û çopelik de çovê piçûk. Çovê ku lê didin û dûr ve davêjin.
Mane: Derqîtik, çovqîtik, çolît, çoreq, reqeço.
Leystîkekî zarokan.
Mînak: Zarok bi kêf û coş li rastêyê çov û çopelîk dileyîzin.
Çov û lûl = Çov û çopelîk
Çûn û hatin
Çûn:1.Herin, royîştin, bi rê ketin.
2.Neman, berze bûn.
Hatin:1.Nêzik bûn, nêziktir bûn.
Mane: Nerawestan.
Trafîk.
Mînak:Xwazgînî çûn û hatin.
Çûr û kej:
Çûr:1.Spî, sîs, albîno
2.Zerikî, zerve, kej, gewr.
- Talan. Tertele.
- Zivirok.
Kej:1.Qehweyî, porê ku reng nêzikî sor û zer e.
2.Ji bo fîdan çandinê tûmê ku bi xak û zol hatîye çêkirin.
Mane: Rengê zer ê sorikî, kejesor.
Renga zer yê nêzîkî sor.
Mînak: Porê çûr û kej li ser piştê honandî ye.
Çûst û çeleng
Çûst:1. Cust.
- Çalak, lêkdayî, çeleng, çist.
- Zîrek, xurt, aktîv.
Çeleng:1.Zîrek, çalak, aktîv, egîd.
2.Spehî, bedew, ciwan.
Mane: Cansivik, çalak û zîrek.
Egîd, xurt, çist.
Mînak: Zarokên çûst û çeleng xwe li her derê nîşan didin.
Çûş û vala
Çûş:1.Babihewa, karavana.
Vala:1.Bêkêr, bêşul, bêxebat.
- Ne tijî.
- Vale.
Mane: Berhewa.
Pûç.
Bêfeyda.
Mînak: Tifang li ser mîl e, guleyê wî jî tim li çûş û valahîyê ye.
**
1- Ji çîroka “Rovî û dapîr”.
2- Biwêj
3-Aloyê Kurd ji Koçgîrîyê ye û eşqîyakî nav bideng e.
4- Gotina pêşîyan.
5- Ji helbesta Cegerxwîn
6-Biwêj
