Di zimanê Kurdî, zaravayê Kurmanciyê de jî ev kompeyv gelek zêdene. Taybeta van kompeyvan, bi du peyvan pêk tê. Herdu peyv tîpa “û” yê digire nav xwe , “û” karekî wak girêdek hildigire. Herdu peyv jî ji “û” yê hêz digire yan jî hêz dide “û” yê.
Rêzenivîs: 8
Di zimanê kurdî, zaravayê Kurmancîyê de COTEPEYV
F
Fend û fût
Fend:1. Fêl, xap, xapandin.
- Binekarî, pergal, lîstik.
Fût:1. Fen, hîle, fêl, xap, cambazî.
Mane: Hîle, desîse, xapîn.
Dek û dolab
Mînak: Fend û fûtên nîlebazan naqedin.
Fend û ben
Fend:1. Fêl, xap, xapandin.
- Binekarî, pergal, lîstik.
Ben:1.Dezî, bizîng, weris û tiştên din. Kindir. ta, hevda.
Mane: Lîstik, hîle, xapîn, hîlekarî.
Mînak: Hevalê min, bi ber bayê fend û benê ti kesî nekeve!
Fend û fesal
Fend:1. Fêl, xap, xapandin.
- Binekarî, pergal, lîstik.
Fesal:1.Şêwe, şêwaz, stîl.
2.Derfet, mecal, devîl.
- Bi hêdîka, bi giran. ( Fesalê ra bû û çû.)
Mane: Şikl û derfeta xapînê yan jî xapandinê.
Hîle, desîse, lîstik.
Mînak:Kes nizane bê ka, bi çi Fend û feselê wê serwetê bi dest xistin e.
Fend û fol = Fêl û fend.
Fend û fêl = Fêl û fend.
Fehl û fît
Fehl:1. Remîl, fal, xêfzank.
- Ê tov, ê toxim. (mîn: Hespê fehl. Berxê fehlan- bo beranîyê). Ajalên nêr yê nexesandî.
Fît:1. Fîtik, fîkîn.
- Wakhev, razemendî, ji hev razî bûn.
- Kişkirin, pelişandin, sîqilandin, provoke kirin.
- Behn, nefes, him.
- Mêrê girtole û xurt.
- Pîvanga dirêjîyê.
Mane: Lîstik, desîse, xap.
Kişkirin û lihevdan.
Mînak: Di sîyaseta dinê da fehl û fît kêm nabin.
Fer û tab
Fer:1. Mecal, tab, taqet, pertav.
- Ronahîya çavan.
- Hêkdank.
- Yek ji çotekê, yek ji du tiştan. (mîn: Yek ji fêra lepikên min winda ye.)
- Tenê yek, ne çot, ne zo. Tekane, yekane.
- Fera, ferek û fol. Tab:1.Westabûn.
- Diltengî, tengasî.
- Dîyaxkirin, berxwedan.
Mane: Hêz, taqet, mecal, pertav.
Mînak: Fer û taba tevgera me her roj pêş ve diçe.
Fer û zo
Fer:1. Mecal, tab, taqet, pertav.
- Ronahîya çavan.
- Hêkdank.
- Yek ji cotekê, yek ji du tiştan. (mîn: Yek ji fêra lepikên min winda ye.)
- Tenê yek, ne çot, ne zo. Tekane, yekane.
- Fera, ferek û fol.
Zo:1. Cot, du tiştên bi hev ra, du tiştên ku hev temam dikin.
Mînak: Yêk û cot.
Tek û cot.
Yêkane û du tîştên ku hev temam dikin.
Mîan: Zarok li ser banê bi gûzan Fer û zo dilîstin.
Fere û fol
Fere:1. Fireq, firak, firax.
- Tiştên xwarinê ku tê da têne çêkirin.
- Her tiştên ku (av an xwarin) tê da tê parastin.
Fol:1. Yasemîn (Jasmînûm).
- Tiştên ku ji vê darê hatîye çêkirin.
- “fol” peyvekî muhmel, bi serê xwe bêwate ye.
Mane: Amûrên ku tê de xwarin û vexwarin têne çêkirin.
Amûrên xwarin û vexwarinê.
Tiştên ku tê de xwarin û vexwarin pê tê parastin.
Mînak: Qey wa hê ja Fere û fol neşûştî ye?
Feryad û fîxan
Feryad:1. Qîrîn, hewar, gazî, qîjîn, fîzar.
Fîxan:1. Feryad, qîrîn, gazî, hewar.
Mane: Hewar.
Qîrîn û gazîn.
Mînak:Dengbêj Mihemed Arif Cizîrî, di kilamên xwe da tim feryad û fîxana dilê xwe lorandî ye.
Fêl û fend
Fêl:1.Dekûdolab, fen, xapandin.
2.Fîîl, kiryar, kirin, xebat.
Fend:1. Fêl, xap, xapandin.
- Binekarî, pergal, lîstik.
Mane: Hîle, desîse, lîstik, xapîn.
Mînak: Aqilê meriv fêl û fendê wana nagire.
Fêl û finyaz = Fêl û fend.
Fêl û Emel
Fêl:1.Dekûdolab, fen, xapandin.
2.Fîîl, kiryar, kirin, xebat.
Emel:1. Kar, îş, ked,şuxul, xebat, erk, çalakî. Tiştê ku mirov dike.
- Hêvî, daxwaz.
Mane: Xebat û armanç.
Mînak:Hemû fêl û emel ji bo berjewendîyê ne.
Fên û lîstik
Fên: 1. Fêl, fût, hîle, cambazî,
Lîstik:1. Tevgerên ji bo şabûnê.
- Xumar, qumar.
- Rola şanoyê.
- Spor. Hereketa ji bo bedenparêzîyê.
- Fen, dek û dolab.
Mane: Hîle, desîse, bi cambazî.
Dek û dolab.
Mînak: Di fên û lîstikên xwe da fetisiya.
Filan û bêvan
Filan: 1. Bêvan, fîstan, kesên yan tiştên ku navên wan nayê gotin, an jî di wê demê de nehatîye bîra meriv.
Bêvan:1. Filan, fîstan, kesên yan tiştên ku navê wan nayê gotin, an jî di wê demê da nehatîye bîra meriv.
Mane: Ew yan jî wan kesan.
Bûyerek, gotinek yan jî tiştek negirîngdîtin û sivikbarîkirin.
Mîmak: Kesên ku navê wan nayên gotin, ji wan re “filan û bêvan” tê gotin.
Filan û fîstan
Filan: 1. Bêvan, fîstan, kesên yan tiştên ku navên wan nayê gotin, an jî di wê demê de nehatîye bîra meriv.
Fîstan:1.Bêvan, filan, kesên yan tiştên ku navê wan nayê gotin.
2.Serkiras. Kincên ku jinên kurd li ser kirasan da li xwe dikin.
Mane: Bûyerek, gotinek yan jî tiştek negirîngdîtin û sivikbarîkirin.
Mînak: Tiştên ku nayên binavkirin, ji wan re “filan û fîstan” tê gotin.
Fisq û fêsadî
Fisq:1. Lîstik, fend, xap, fêl.
Fêsadî:1. Fêtbazî, ewanî.
- Diltengî, litevdan, fîtnekarî, alozkarî, lihevdan.
- Navberxirakirin.
Mane: Berhevdan, ewan.
Fesadê dijwar.
Mînak: Kesên xêrnexwaz dev ji fisk û fêsadîyê bernadin.
