Irak Federal Mahkemesi’nin kota sistemini “Anayasaya aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etmesinin ardından Süryani, Keldani ve Ermeni partiler yaklaşan Kürdistan parlamento seçimlerini boykot etme kararı aldıklarını açıkladı.
Kürdistan Bölgesi’nin önemli bileşenlerinden Süryani, Keldani ve Ermeni temsilciler, başkent Erbil’de düzenledikleri basın toplantısında 10 Haziran 2024’te yapılacak Kürdistan Parlamento seçimlerine katılmayacakları duyurdu.
Süryani, Keldani ve Ermeni temsilcileri Irak Federal Mahkemesi’nin kararının “haksız” yer olduğunu ifade ederek, kota sandalyesini ortadan kaldırma kararının “birlikte yaşamaya zarar verdiğini ifade etti.
Seçimler ve kota meselesi
Irak Federal Mahkemesi 21 Şubat 2024’te Kürdistan Parlamentosunda Türkmen ve Hristiyanlar için ayrılan 11 sandalyelik kota hakkının “anayasaya aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etti.
Kürdistan Bölgesi’ndeki taraflar arasında “Seçim Yasası” ve “Kota Payı” yüzünden yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle Kürdistan Parlamentosu’nun görev süresi 9 Ekim 2022’de yapılan oylamayla 31 Aralık 2023’e kadar uzatılmıştı.
Ancak Irak Federal Mahkemesi, Mayıs 2023’te “Kürdistan Parlamentosu’nun görev süresinin uzatılması anayasaya aykırıdır” kararını aldı.
Kürdistan Bölgesi Başkanlığı Sözcüsü Dilşad Şahap, 3 Ağustos 2023’te yaptığı açıklamada, parlamento seçimlerinin 25 Şubat 2024’te yapılacağını duyurmuştu. Ancak seçimler, Federal Mahkemeye yapılan itirazların karara bağlanamaması üzerine yapılamadı.
Küridstan Yurtseverler Birliği Milletvekili Ziyad Cabbar, 4 Mayıs 2023 tarihinde seçim yasasının yenilenmesi için Federal Mahkemeye başvurdu.
Mahkeme, Süleymaniye İl Meclisinin Hristiyan Babilion grubu üyesi Amanc Necib Şamun tarafından yapılan başvurunun da aynı içerikte olduğuna karar vererek Seçim Yasası’nın 5 maddesine karşı yapılan itirazları birleştirdi.
Cabbar ve Şamun, “1992’de kabul edilen yasanın, bir seçim bölgesi ve bileşenlerin sandalyeleri de dahil olmak üzere birçok hükmünün anayasaya aykırı olduğunu” gerekçe gösterdi ve seçim yasasındaki 1,9,15,22 ve 36’ıncı maddelerin değiştirilmesini istedi.
İtiraz edilen maddeler şunlardı:
1’nci Madde: Kürdistan Parlamentosu 111 üyeden oluşmaktadır.
9’üncü Madde: Irak Kürdistan Bölgesi’nin tamamı bir seçim bölgesidir.
15’inci Madde: Kürdistan Bölgesi’nde seçmenlerin kaydını seçim merkezlerince hazırlanacaktır, sıralama alfabetik olacaktır.
22’nci Madde: Kürdistan Bölgesi’ndeki her siyasi oluşum, Kürdistan düzeyinde en az %30’u kadınların yer aldığı bir aday listesi sunma hakkına sahiptir.
36’ncı Madde:
Bir: Keldanilere, Asurlular ve Süryanilere 5 sandalye ayrılacak; Söz konusu bileşenlerden aday olacaklar kendi aralarında yarışacak.
İki: Türkmenlere 5 sandalye ayrılacak, bu bileşenlerden aday olacaklar kendi aralarında yarışacak.
Üç: Ermenilere 1 sandalye ayrılacak, bu listeden aday olacaklar kendi aralarında yarışacak.
KYB’nin itiraz gerekçesi
KYB, bileşenlere tahsis edilen 11 sandalyenin bazı siyasi kesimlerce kullanıldığını gerekçe gösterdi.
Ancak Hristiyan ve Türkmen bileşenler ile Kürdistan Demokrat Partisi, bu gerekçenin haklı olmadığını ve bileşenlerin Kürdistan’daki temsil haklarını ihlal edeceğini savunuyor.
/rûdaw/
