İnsan Hakları Derneği (İHD) 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi ile 28 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı 2. Tur Seçimi sırasında ve sonrasında yapılan gözlem ve değerlendirmeleri paylaştı. Raporda, “Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2. Turunda toplu ve açık oy kullanma, müşahit ve parti temsilcilerinin engellenmesi, fiziki şiddet dahil ihlaller yaşandığı tespit edilmiştir. Seçimlerin adil bir biçimde gerçekleşmesi için başta YSK olmak üzere tüm kamu yetkilileri görevlerini insan hakları standartlarına uygun biçimde yapmaya çağırıyoruz” ifadelerine yer verildi.
İHD’nin resmi internet sayfasında, 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi ile 28 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı 2. Tur Seçimi sırasında ve sonrasında yapılan gözlem ve değerlendirmeleri içeren rapor yayınlandı.
“Seçimlerin adil ve güvenli bir biçimde yapılması için yurttaşların, adayların ve siyasi partilerin özgür bir biçimde propaganda yapmasına imkan sunulmalıdır” denilen raporda, “Ne var ki, Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlayıcı yasal düzenlemeler ve yasal düzenlemelerin ötesinde çok sert uygulamalar bulunuyor. Bu kısıtlayıcı yasal düzenlemelerin son örneği ise kamuoyunda ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen ve 18 Ekim 2022’de yürürlüğe giren ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dur. Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçiminde İHD’nin 27 şube ve 7 temsilciliğimizde faaliyet yürüten 450 üye ve yöneticisiyle ‘Bağımsız Seçim İzleme’ çalışması yürüttük” ifadeleri yer aldı.
“Muhalifler sınırlı birkaç televizyon kanalında yer bulabildi”
Raporda, yer alan bazı ihlal iddiaları şöyle:
“AKP ve Cumhurbaşkanı Erdoğan onlarca özel televizyon kanalında sınırsız propaganda yaparken, muhalifler sınırlı birkaç televizyon kanalında yer bulabildi.
Deprem bölgesinden başka illere göç edenlerin bir kısmı gittikleri illerde seçmen olarak kayıt yaptırırken bir kısmı da kendi illerinde oy kullanmak istediği için kayıt yaptırmadı. Fakat kendi illerinde oy kullanmak isteyenlerin illerine nasıl ulaşacağı planlanmadı.
“Yerel idari makamlar iktidar lehine propaganda çalışmalarına katıldı”
Üniversitelerin hibrit eğitime geçmesi nedeniyle öğrencilerin bir kısmı eğitim gördüğü şehirde bir kısmı ise ikamet ettiği şehirde kaldı. Bu durumda yüzbinlerce öğrenci nerede oy kullanacağı konusunda kararsız kaldı (Sadece CHP’nin 160 bin öğrenciyi seçim günü oy kullanacağı yere taşıdığı dikkate alındığında, öğrencilerin ne kadarının sandıklara erişim sağlayamadığı bilinmemektedir. 8 milyona yakın seçmenin oy kullanmadığı düşünüldüğünde bu durum daha da önemsenmelidir).
Valiler, kaymakamlar, rektörler yerel idari makamlar iktidar lehine propaganda çalışmalarına katılmışlardır. Çok partili siyasal yaşama geçişten bugüne ilk kez valiler 8siyasi iktidarın seçim mitinginde konuşma yapmış, bir üniversitenin rektörü de AKP’li bir milletvekili adayının seçim çalışmalarına katılmıştır (Çok sayıda medyaya yansıyan vaka vardır).”
/T24/
