Kürdistan partilerinin tek liste halinde seçime girmemesi nedeniyle Irak İl Genel Meclislerinde Kürtlerin 106 binden fazla oyu boşa gitmiş oldu.
Irak İl Genel Meclis seçimlerinde Kerkük, Selahaddin, Ninova ve Diyala vilayetlerindeki sonuçlar Kürtler açısından büyük önem taşıyor. Kürtler bu seçimlerde Kerkük ve diğer Kürdistani şehir ve ilçelerinin Kürdistani kimliğinin ortaya çıkması açısından hayati bir önem atfetmekteydiler.
18 Aralık’ta Kürdistan Bölgesi’nin 3 vilayeti dışındaki 15 Irak vilayetinde İl Genel Meclis seçimine gidildi.
Kürtlerin tek listeyle seçime girmemesi oy kaybettirdi
16 milyon seçmenin olduğu seçimlere katılım yüzde 41’de kaldı. Tüm vilayetler içerisinde seçime en yüksek katılım yüzde 64 ile Kerkük oldu.
Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı vilayetlerdeki 75 sandalyeden sadece 15’ini Kürt partileri kazandı. Bu sandalyelerin vilayetlere dağılımı şu şekilde; Kerkük 5’i KYB, 2’si KDP 7 sandalye, Ninova(Musul) 4’ü KDP 2’si KYB olmak üzere 6 kürsü, KYB’nin adayları Diyala 1 ve Selahaddin’de ise 1 sandalye kazandı.
Kürtlerin il meclis seçimlerinde az sayıda sandalye kazanmasının nedenlerinin başında partiler arası bölünmüşlük ve birlik eksikliği olarak değerlendiriliyor.
Kerkük’te il meclisinin kürsü sayısı 41’den 16’ya düşürüldü
Mart 2023’te değişen seçim yasası ile birlikte Kerkük İl Meclisi’nde sandalye sayısı 41’den 16’ya düşürüldü. Bu sandalyelerden 15’i parti ve ittifaklara, biri ise Hristiyan kotaya ayrıldı. Kürt partiler bu seçimlere farklı ittifak ve listelerle katıldı.
Kerkük’te 53 binden fazla Kürt oyu boşa gitti
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliğinin bugün açıkladığı ilk sonuçlara göre Kerkük’teki Kürt partiler toplamda 217 bin 815 oy aldı.
KYB 139 bin 373 ile en çok oyu alan parti olurken KDP 46 bin 749 oy aldı. Yeni Nesil Hareketi (Newey Nwê) 24 bin 620, Kürdistan İslami Birlik (Yekgirtu) ve Adalet Topluluğu’nun (Komel) kurduğu “Kerkük Meşalesi Koalisyonu” 6 bin 655, Kürdistan Sosyal Demokrat Partisi (KSDP) ise 377 oy aldı.
Ancak Newey Nwê, Kerkük Meşalesi Koalisyonu ve Kürdistan Sosyal Demokrat Parti’nin (KSDP) oyları tek başına sandalye kazanmaya yetmedi. Bu şekilde Kerkük il meclisi seçimlerine farklı ittifaklarla bölünmüş halde katılan Kürtlerin kullandığı 53 bin 617 oyun boşa gittiği anlamına geliyor.
Diyala’da 16 bin Kürt oyu boşa gitti
Diyala’daki 15 sandalyeli il meclisinin alnızca birini Kürtler kazandı. Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin(KYB) adayı il meclisine girmeyi başardı.
KYB, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Sosyal Demokrat Partisi (KSDP) Diyala seçimlerine üç farklı listeyle katıldı. KDP adayı ilde 6 bin 804 oy aldı ancak bu oy Diyala il meclisini girmeye yetmedi. KSDP 133 oy aldı. KYB 23 bin 715 oy aldı ama Santligo sistemine göre KYB’nin 9 bin 743 oyu 2’inci adaya yetmedi. Bu durumda tüm partilerin adayların ortak belirlenmemesinden kaynaklı bu ildeki 16 bin 680 Kürt oyu başa gitmiş oldu.
Irak Anayasası’na göre “140 maddenin belirlediği tartışmalı bölgeler” arasında yer alan Kürtlerin bazılarında da Türkmenlerin yoğunlukta yaşadığı Xaneqin ile kentte bağlı Celawla, Mendeli, Kifri, Şerazor, Qeretepe gibi yerler Diyala Vilayetine bağlı.
Selahaddin’deki Kürt oyları
Selahaddin Vilayetinde son birkaç yıldır Kürtler il meclisinde güç kaybetmeye devam ediyor. Kürt partileri Selahaddin İl Meclisi’ne tek başına girmeye yetecek kadar oy alamayacaklarını bildiklerinden adayları diğer (Arap) partilerin listelerinde seçime katıldı. KYB’nin seçime katılan tek adayı Cemahir Wetaniya İttifakında seçime girdi ve 8 bin 448 oyla seçildi. KDP’nin Hasmi Watani listesinde seçime katılan adayı bin 171 oy aldı ve bu oylar boşa gitmiş oldu. Kürdistan Komünist Partisi’nin (Şweyi) adayı 620 oy aldı. Vilayette toplam bin 791 Kürt oyu kaybedildi.
Daha önce Kerkük’ün bir ilçesi olan Xurmatu (Tuzxurmatu) ilçesi ise Saddam döneminden beri Selahaddin Vilayetine bağlı.
Ninova (Musul) Vilayetinde Kürt oyları
Kürtler için Kerkük’ten sonra en önemli vilayetlerden biri de Ninova Vilayeti. Ninova’da KDP 127 bin 938 oy ile 4 adayı seçimi kazandı. KYB ise Ehli Ninova ile yaptığı ittifak neticesinde 45 bin 939 oy alarak 2 sandalye kazandı. Ancak KDP’nin 24 bin 325, KYB’nin 9 bin 178, KSDP’nin 923 oyu boşa gitti.
Şebek, Ezidi Kürtleri ile Hristiyanların yaşadığı 140’ıncı maddenin tanımladığı Mahmur, Şengal, Gwer, Telafer, Telekop gibi yerleşim yerleri Ninova Vilayetine bağlı ilçe ve nahiyeler oluyor.
/rûdaw/
