İran, Süleymeniye vileyetinin önemli su kaynaklarından Küçük Zap’tan su akışını 17 gündür kesmiş durumda. Raperin Bölge Su İdaresi Müdürlüğü, büyük krize yol açan duruma ilişkin Irak’ın BM temsilcisini bilgilendirdi.
İran, susuzluk, çevresel faktörler ve su kaynaklarının verimli kullanılmaması dolayısıyla kuraklık ve çölleşme riskiyle karşı karşıya olan Kürdistan Bölgesi ve Irak’a akan Küçük Zap suyunun akışını durdurdu.
İran’dan kaynaklanan su kesintileri dönemsel olarak Irak’taki Dicle ve Fırat nehirlerinde su seviyesinin azalmasına neden oluyor.
İran’dan akan Zap suyu da Süleymaniye kentinden geçerek Kerkük kentine ve oradan da Irak’ın iç kesimlerine doğru ilerliyor.
17 gündür devam eden su kesintisi bölgede büyük bir krize neden olmuş durumda.
Rûdaw’a konuşan Raperin Su Dairesi Müdürü Selam Omer, “Küçük Zap suyunun akışı 17 gündür İran tarafından üzerine inşa edilen baraj gerekçesiyle durduruldu. Bu durum bölgedeki su kaynaklarının da azalmasına neden oluyor” dedi.
Küçük Zap suyundan beslenen Qaledize ve çevresine saatlik 2 bin 700 metre küp su pompalama kapasitesine sahip Xas Su Projesinin sekteye uğradığnı dile getiren Omer, İran’ın suyu kesmesi ardından proje kapsamında suyun yarısının ancak pompalanacapını söyledi.
Küçük Zap suyu Süleymaniye’nin Qaledize ve Ranya ilçelerinin ana kaynağı durumunda. Aynı zamanda Dukan Barajına akan su aynı zamandan Taq Taq, Koye ve Dukan ilçelerinin kısmi su ihtiyacını karşılanmasını sağlıyor.
Raperin Su Dairesi Müdürü, Irak ve Kürdistan Bölgesi’ndeki ilgili tarafların suyun serbest bırakılması konusunda herhangi bir pratik adım atmadığını belirterek, İran’ın suyu serbest bırakması için BM Genel Sekreteri’nin Irak Özel Temsilcisi Jennifer Plaschardt’a durum hakkında bilgi verdiğini kaydetti.
Küçük Zap suyu Qaledize ilçesinde yaşayan 100 binden fazla insan için temiz su kaynağı olmasının yanı sıra bölgede balık havuzları ve tarım için de kullanılıyor.
İran, 2017’den beri Rojhılat’ın Serdeş kentinde Küçük Zap suyu üzerinde Koleseyi Barajı inşatına başladı.
Ranya’da Küçük Zap Suyu üzerine inşa edilmesi planlanan Delege Barajı’nın ise yapımına henüz başlanmadı. Selam Omer 600 milyon dolara maliyetli inşa edilmesi beklenen barajın Raperin ve Süleymani’deki su sıkıntısı sorununu çözeceğini belirtiyor. Ancak Irak hükümeti şu ana kadar baraj için ayrılan bütçeyi ödemiş değil.
“İklim değişikliği nedeniyle Irak yılda yaklaşık 400 bin dönüm tarım arazisini kaybediyor”
İran’ın su kesme politikası nedeniyle içme suyu, tarım ve baraj kaynaklarının azalması gibi sıkıntılarla karşılaşan Irak, halihazırda iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler arasında öne çıkıyor.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Irak Temsilcisi Auke Lootsma, 14 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, ülkedeki sıcaklığın, küresel rekor sıcaklık artışından 2 ila 7 kat daha hızlı olması nedeniyle Irak’ın iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkeler arasında beşinci sırada yer aldığını kaydetmişti.
Irak’ın iklim değişikliği nedeniyle yılda yaklaşık 400 bin dönüm tarım arazisini kaybettiğini vurgulayan Lootsma, bataklıkların kuruması, arazi bozulması ve çölleşme gibi iklim değişikliklerinin Irak’ı Orta Doğu’da kum ve toz fırtınalarından en çok etkilenen ülkelerden biri haline getirdiğini söylemişti.
Kürdistan Bölgesi Çevre Komisyonu Başkanı Abdurrahman Sıddık, Temmuz 2022’de ülkede çölleşme oranının yüzde 39’a ulaştığını aktarmıştı.
Sıddık, Kürdistan ve Irak’ta kişi başına düşen su miktarı kullanımının 350-400 litre civarında olduğunu ancak bunun yüzde 80’inin israf edildiğini kaydetmişti.
Tarımda suyun daha az kullanılması için bir çalışma yapıldığını belirten Sıddık, “Irak’ta tarım arazilerinin yüzde 50’si susuzluk nedeniyle kullanılamıyor.” demişti.
/rûdaw/
