İsrail’de hükümetin, Yüksek Mahkeme’nin denetim yetkilerini “törpüleme” girişimi ülke genelinde yüz binlerce kişinin katıldığı aylar süren kitlesel protestoları tetikledi. Yedek askerlerin öncülük ettiği protestolarsa, söz konusu düzenlemeye karşı gösteri yapan taban hareketinin merkezi haline geldi
Orta Doğu’nun en donanımlı ve en güçlü askeri güçlerinden birine sahip İsrail ordusundaki çatlak derinleşiyor.
Hükümetin yargıyı “elden geçirmeye” yönelik tartışmalı planı, toplum içinde derin yarıklar açarken bu çatlak orduya da sıçradı. Kilit birimlerdeki yedek askerler, yasal değişikliklerin kabul edilmesi halinde (artık) göreve gelmeyeceklerini bildirdi.
Sayıları yüzlerle ifade edilen yedek askerler, ülke tarihinin gelmiş geçmiş en aşırı sağcı (milliyetçi-muhafazakar) yönetimi olan Binyamin Netanyahu hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan yasal düzenlemesine karşı ordu görevini bıraktıklarını deklare eden bir dilekçeye imza attı.
Hükümetin, Yüksek Mahkeme’nin denetim yetkilerini “törpüleme” girişimi ülke genelinde yüz binlerce kişinin katıldığı aylar süren kitlesel protestoları tetikledi.
Keza ABD dahil olmak üzere müttefikler arasında derin endişelere yol açtı.
Başbakan Netanyahu, ülke genelinde giderek artan protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini açıklamıştı.
Ancak Netanyahu 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.
Aralarında savaş pilotları ve Özel Kuvvetler birimlerinin de bulunduğu ordunun en seçkin birliklerinden bazı yedek askerlerin protestoları özellikle dikkat çekiyor.
Öte yandan protestoların ulusal güvenliği tehlikeye atma riskinden endişe eden savunma şeflerini de alarma geçirmiş durumda.
İsrail medyasına göre, aralarında pilotlar, denizaltı subayları, hava trafiği kontrolörleri, elit komandolar ve sağlıkçıların da yer aldığı 4 binden fazla yedek asker, daha önce hükümetin yargı düzenlemesine devam etmesi durumunda gönüllü hizmeti bırakacağını açıklamıştı.
İsrail ordusu, eylemlere ve tepkilere dair yorum yapmıyor.
Bununla birlikte Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, yedek askerlerin gönüllü hizmeti bırakmasının ordunun “teyakkuzuna zarar verdiğini” açıklamıştı.
Hükümet, reformların “aktivist yargıçların siyasi alana tecavüzü” olarak nitelendirdiği mevcut durumu “dizginlemek” için gerekli olduğunu savunuyor.
Yasal düzenlemeye karşı çıkanlar ise, tasarının İsrail’in demokratik değerlerinin altını oyduğunu ve silahlı kuvvetleriyle yaptığı “yazılı olmayan sözleşmeyi” bozduğunu dile getiriyor.
Genelkurmay Keşif Birimi’nde 23 yıldır yedek subay olarak görev yapan 51 yaşındaki Ron Scherf, protestocular arasında yer alan askerlerden birisi.
Yarbay rütbesine sahip Scherf, Reuters’e verdiği demeçte “Hayatını tehlikeye atıp göreve giden her asker bunu Yahudi ve demokratik olarak tanımlanan devlet için yapıyor. Ancak bunlardan birini çıkarırsanız, yani ülke Yahudi ya da demokratik olmaktan çıkarsa, artık korunabilecek bir ülke olmaktan da çıkar.” sözleriyle hükümete tepkisini dile getirdi.
Netanyahu hükümetinin tartışmalı yargı düzenlemesine karşı çıkan yedek askerlerin kurduğu “Silah Arkadaşları” grubunun düzenlediği organizasyon kapsamında yedek askerler görevi bıraktıklarını belirten dilekçeleri imzaladı.
Organizatörler, görev yapmayacağını belirten askeri doktorlardan gelen 300 mektup ile özel operasyonlarda çalışan 750 yedek askerin imzaladığı ve yasanın geçmesi halinde göreve gitmeyeceklerini belirten bir mektubu kamuoyu ile paylaştı.
İsrail ordusunda görevli yedek askerler, dün (19 Temmuz) Tel Aviv’deki Savunma Bakanlığı binasının karşısında yer alan Tel Aviv Sanat Müzesi önünde toplandı.
Eylemciler , “Demokrasi olmadan halkın ordusu olmaz”, “Birliğin subayı artık demokrasi ordusunda” “İsrail hükümeti, İsrail devletine karşı” yazılı pankartlar taşıdı.
Dilekçede, “İsrail’in demokratik yapısı, ordu prensiplerine hizmet etmeyen, güçler ayrılığı ilkesini hiçe sayan ve mahkemelerinin bağımsızlığını ortadan kaldırmaya çalışan, savaşçıları uluslararası mahkemelere maruz bırakacak bir hükümete hizmet etmeyi reddediyor, gönüllü askerlik hizmetini bırakıyoruz.” ifadeleri yer aldı.
Son yedi ay içinde binlerce yedek asker tarafından imzalanan dilekçeler, bu hafta 161 kritik öneme sahip hava kuvvetleri personelinin görevi bırakacaklarını açıklaması ile yeni boyut kazandı.
İsrail’de askerlik Yahudi erkekler için zorunlu. Ancak yedeklerin çoğunluğu, üç yıllık hizmet tamamlandıktan sonra da 40’lı ya da daha ileri yaşlara kadar ordudaki görevlerine devam eder.
Yedek askerler, düzenli ordunun takviye edilmesinde önemli rol oynayan kritik bir havuz oluşturuyor.
Havadan karaya, denizden siber kuvvetlere kadar birçok pozisyonda görev alıyorlar.
Netanyahu hükümeti ocak ayında revizyonu açıklar açıklamaz, yedek askerlerin öncülük ettiği protesto grupları, söz konusu düzenlemeye karşı gösteri yapan taban hareketinin merkezi haline geldi.
/euronews/
