🔴 İngiltere Parlamentosu’nda düzenlenen panelde, Kürt Yahudilerinin kültürel mirası ve Peşmergelerin kurtardığı hayatlar üzerinden İsrail-Kürt dayanışmasının kökleri masaya yatırıldı.
Londra merkezli Centre for Kurdish Progress tarafından İsrail’den gelen Yahudi Kürtler ve akademisyenlerin katılımı ile İngiltere Parlamentosu binasında “Tarihi Kürt-İsrail” ilişkileri üzerinde bir panel düzenlendi.
Panele İsrailli ünlü Moshe Dayan Ortadoğu ve Afrika Çalışmaları Merkezi Kürt Çalışmaları Koordinatörü Prof. Ofra Bengio, Yeruşalim İbrani Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Araştırma Görevlisi Dr. Weysi Dağ, İsrail’deki Kürdistan Yahudi Cemaati Başkanı Yehuda Ben Yosef ve Iraklı Yahudi , iş insanı ve Avrupa Yahudi Kongresi Başkan Yardımcısı ve İngiliz Yahudileri Temsilciler Kurulu Yürütme Kurulu Üyesi Edwin Shuker katıldı.
Panelde Kürtler ve İsrail arasında Ortadoğu denkleminde uzun yıllardır resmi olmayan ve kamuoyuna duyurulmadan iletişim kanallarının olduğunu belirten ancak Kürtlerin ulusal menfaati ve komşularının hedefi olmamaları için bunun İsrail tarafından dile getirilmediğini belirten Bengio, ilk defa Suriyeli Kürtler ve İsrail arasında kamuoyuna açık bir şekilde iletişim kanalının meydana geldiğini ifade etti.
Yahudi ve Kürtler için Suriye’deki iletişim kanalının açık olmasının çok önemli olduğunu aktaran Bengio şunları ifade etti:
“Özellikle Kürt ve Yahudi Diasporası’nda çok etkili bir işbirliği var. Her iki taraf da gösterilerde açık bir şekilde birbirini destekliyor. Bu her iki ulus arasındaki işbirliğine zemin hazırlayan bir süreç. Aynı zamanda İsrail’de yaşayan Yahudi Kürtlerin de bir etkisi var. İsrail’deki Kürtler kendi ülkelerindeki siyasetçileri Kürtlere yardım sunulması konusunda destekler sunuyor.”
“Peşmergeler sayesinden Bağdat’ta İran’a kaçabildik”
Bağdat ve Irak’ın diğer bölgelerinden yaşayan ve ölüm tehdidi ile karşı karşıya olan binlerce Yahudi’nin ülkeden kaçışına yardım eden ve onların hayatını kurtaranların o dönem Salahaddin’in arkasındaki dağlarda konuşlanan Peşmergeler olduğunu söyledi.
Bağdat’tan 16 kişilik aile üyesi ile birlikte henüz 15 yaşında iken 1971’de kuzeye doğru farklı sahte pasaportlarla gelip Salahaddin kasabasına ulaştıklarını belirten Yehuda Ben Yosef, tüm varlıklarımızı ve evimizi, eşylarımızı ve hatırlarımızı geride bırakıp yanımıza bir kaç parça eşya alıp gece bir pikabın arkasına binerek dağlara doğru koyulduklarını aktardı.
Gece Irak ordusu tarafından fark edilmemek için aracın ışıklarını açmadığını ve bir ara aracın devrilme tehlikesi geçirdiğini belirten Yehuda Ben Yosef, tüm zorluklara rağmen sınır üzerindeki güvenli bir köye getirildiklerini söyledi.
Yehuda Ben Yosef, orada kendilerini henüz 20’li yaşlarında olan ve daha sonra kendisini Mesud Barzani olarak tanıtan Peşmerge tarafından karşılandıklarını kaydetti.
Barzani’nin kendilerine, “sizleri para için değil ancak halkımıza ileride yardım etmeniz için el uzatıyoruz” diyerek Kürt halkını unutmamalarını istediğini söyledi.
Yehuda Ben Yosef, göz yaşları içerisinde Barzani ile vedalaştıklarını, İran üzerinden İsrail’e güvenli bir şekilde ulaşabildiklerini aktardı.
Yehuda Ben Yosef, “gittiğim her yerde bu hikayeyi gururla anlatıyorum” dedi.
Müzik, yemek ve dans önemli ortak bir kültürel miras-
İsrailli Kürtler arasında Kürdistan müzik, dans ve yemeğinin coğrafik olarak Kürdistan’dan uzak olmasına ve direkt bağlantının olmamasına rağmen nesillerden günümüze kadar başarılı bir şekilde aktarılan bildiğini belirten Weysi Dağ, İsrail’deki bir İsrailli Kürt ile yaşadığı diyalogtan şu şekilde söz etti:
“İsrailli Kürt toplumu içerisinde müzik çok etkili bir kültürel fonksiyonu var. Ben İsrail’de bir taksiye bindim ve şoförü İsrailli bir Kürt çıktı. Benim de Kürt olduğumu öğrenince hemen Mihemmed Arif Cizirî den şarkılar çalmaya başladı ve gözyaşlarına boğuldu. Taksici Kürdistan’dan İsrail’e geldikleri ilk zamanlar rahmetli babasının her zaman radyoyu açıp Cizirî’yi açtığını ve onu dinlediğini söyledi. Bu müzik bana hep babamı hatırlatıyor.”
Kürdistan’dan İsrail’e yüz binlerce insan göç etti
İsrail devleti kurulmadan ve kurulduktan sonra yüz binlerce Kürdistan’da yaşayan Yahudi’nin İsrail’e göç ettiğini belirten Yehuda Ben Yosef, “Kürtler o dönem İsrail devletinde önemli pozisyonlar alıp toplumun önde gelenleri arasında yer aldı.İsrail ordusunda en yüksek rütbeye ulaşanbinler arasında Kürtler de var. Amcam, 1960’da İsrail Kürdistan Cemaati Derneği’ni kurdu” dedi.
/Rd/
