Tartışmalı seçim reformunun tetiklediği isyanlarla sarsılan Yeni Kaledonya’yı ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, takımadadaki polis takviyesinin gerektiği kadar süreceğini söyledi.
Macron’un perşembe günü aceleyle ayarladığı Yeni Kaledonya ziyareti, geçtiğimiz hafta başlayan ve yağmalanan dükkanların, arabaların ve iş yerlerinin yakıldığı ayaklanmalarda altı kişinin öldürülmesinin ardından geldi.
Başkent Noumea’da siyasi ve ticari liderlerle yaptığı toplantıda Macron, “Önümüzdeki saat ve günlerde, gerektiğinde büyük çaplı yeni operasyonlar planlanacak ve başka seçenek olmadığı için cumhuriyet düzeni bütünüyle yeniden tesis edilecek” dedi.
Perşembe günü adanın dört bir yanındaki yollar protestocu barikatları tarafından kapalı kaldı ve bölge sakinleri sosyal medyada yiyecek, petrol ve ilaç bulmak için güvenli yollar konusunda tavsiyelerde bulundu.
Macron öncesinde buldozerlerin molozları temizlemeye çalıştığı, kundaklama nedeniyle harap olan alanlar üzerinde helikopterle uçmuştu. Protestolardan en fazla etkilenen banliyölerin belediye başkanları, Fransız yanlısı ve bağımsızlık yanlısı liderlerle birlikte Macron’un Fransa Yüksek Komisyonu’ndaki toplantısına katıldı.
Adada olağanüstü hal olması nedeniyle Macron, gerekirse Paris Olimpiyatları sırasında bile toplam 3 bin personelin ek güvenlik altında kalacağını söyledi.
“Şahsen OHAL’in uzatılmaması gerektiğine inanıyorum” diyen Macron ancak bunun protestocuların barikatları kaldırdığında biteceğini de sözlerine ekledi.
Protestocular, Fransa ana karasındaki milletvekilleri tarafından kabul edilen seçim reformunun, adanın 270 bin kişilik nüfusunun yüzde 40’ını oluşturan yerli Kanakların oylarını sulandıracağından ve gelecekte yapılacak bağımsızlık referandumlarının geçmesini zorlaştıracağından korkuyor.
Reformun onaylanması için parlamentonun her iki meclisinin de toplanması gerekiyor. Bir Fransız hükümet sözcüsü perşembe günü Europe 1 radyosuna verdiği demeçte, Macron’un bu toplantının ertelenip ertelenmeyeceği konusunu ele alacağını söyledi.Siyasi çıkmaz
Macron’la bir araya gelen yerli Kanak siyasi liderleri arasında Yeni Kaledonya hükümetinin başkanı Louis Mapou ve kademeli özerkliğe giden yolu çizerek on yıl süren şiddete son veren 1998 Noumea Anlaşmasının imzacılarından biri olan Kongre başkanı Roch Wamytan da vardı.
Anlaşmanın 2021’de sona ermesi ve Kanak’ın Covid-19 salgını sırasında düzenlenen bağımsızlık referandumunu boykot etmesi yeni bir siyasi çıkmaz yarattı.
Toplantıdan önce, bağımsızlık yanlısı Kanak ve Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS) bloğu, Macron’un diyaloğa “yeni bir soluk getirebilecek” güçlü bir açıklama yapmasını beklediğini belirten bir bildiri yayınladı.
Macron, Sonia Backes gibi Fransa yanlısı sadık politikacıların da yer aldığı toplantının amacının tüm partileri tekrar masaya oturtmak olduğunu söyledi.
Macron, “Sakinleşmek zamanı geri çevirmek anlamına gelemez. Sakinleşmek, halihazırda yaygın olan söylemi göz ardı etmek anlamına gelmez” dedi.
Fransa senatosunda Yeni Kaledonya temsilcisi ve mağazaların ateşe verildiği Dumbea belediye başkanı Macron ile toplantıdan çıkan Georges Naturel, toplumun farklı bir şekilde yeniden inşa edilmesi gerektiğini söyledi.
FLNKS, Macron’un Paris’in adada demokrasiyi geliştirmek için gerekli olduğunu söylediği seçim reformunu rafa kaldırmasını istiyor. Noumea Anlaşması seçmen kütüklerini dondurmuştu ve reform, 10 yıldır Yeni Kaledonya’da yaşayan binlerce Fransız’ın oy kullanmasına olanak tanıyacaktı.
Yeni Kaledonya dünyanın 3 numaralı nikel madencisi ancak sektör krizde ve adalarda her beş kişiden biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
