🔴 Rus gazeteci Ekaterina Barabash, ülkesinin Ukrayna’nın işgalini kınadığı için uzun bir hapis cezasına çarptırıldığı Moskova’dan tehlikeli bir kaçışın ardından Paris’e vardığında “Rusya’da gazeteciliğin artık var olmadığını,” belirtti.
Gazetecinin ülkeden kaçarken öldürülmesinden korkuluyordu.
Barabash’ın kaçışı, medya özgürlüğü grubu Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından planlandı. RSF, gazetecinin Rusya’dan kaçışının elektronik izleme etiketini sökmesini ve yetkililer tarafından tespit edilmemek için ‘gizli rotalar kullanarak’ 2 bin 800 kilometreden fazla yol kat etmesini içerdiğini açıkladı.
Ev hapsinde tutulan 63 yaşındaki gazeteci, 2022 ve 2023 yıllarında Rusya’nın Ukrayna savaşını eleştiren Facebook paylaşımları nedeniyle 10 yıl hapis cezasıyla karşı karşıyaydı. RSF, gazetecinin 21 Nisan’dan bu yana Rus yetkililer tarafından arandığını ve pazartesi gününe kadar nerede olduğunun kamuoyuna açıklanmadığını söyledi.
RSF’nin Paris’teki merkezinde düzenlenen bir basın toplantısında konuşan Barabash, Rusya’da gazetecilik yapmanın artık mümkün olmadığını söyledi.
“Rus gazeteci diye bir şey yok,” diyen Barabash, “Gazetecilik totalitarizm altında var olamaz,” diye ekledi
Ukrayna’da doğan ve oğlu ile torunu orada yaşayan gazeteci, en zor kısmın 96 yaşındaki annesini Rusya’da geride bırakmak olduğunu, ancak bunun özgürlüğüne değeceği konusunda hemfikir olduklarını söyledi.
‘RSF’nin en tehlikeli operasyonlarından biri’
Barabash AP’ye verdiği demeçte Rusya’daki bir hapishanenin kendisine göre ‘ölümden daha kötü’ olduğunu söyledi.
“Gazeteci olmak istiyorsanız, sürgünde (yaşamak) zorundasınız,” dedi.
“Rusya’da gazeteci olarak kalmak (istiyorsanız), gazeteci değilsiniz demektir. İşte bu kadar. Bu çok basit.”
RSF, 2025 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Rusya’yı 180 ülke arasında 171. sırada gösteriyor.
Barabash kaçmasına yardımcı olan ‘birçok insana’ ve RSF ekibine teşekkür etti.
RSF Genel Direktörü Thibaut Bruttin, Barabash’ın kaçışını, Rusya’nın bir önceki ay Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Mart 2022’de medya özgürlüklerini kısıtlamasından bu yana örgütün dahil olduğu ‘en tehlikeli operasyonlardan biri’ olarak nitelendirdi.
Savaşın başlangıcından itibaren medyanın savaştan bu şekilde bahsetmesi yasaklandı ve Kremlin bunun yerine “özel askeri operasyon” teriminin kullanılmasını zorunlu kıldı.
Örgütün başkanı, RSF ekibinin birçok kez Barabash’ın tutuklandığından korktuğunu ve hatta bir keresinde “ölmüş olabileceğini” düşündüklerini söyledi.
“Bu Kremlin’e açık bir mesajdır: Ukrayna’daki savaş hakkında gerçekleri söylemeye cesaret eden özgür sesler susturulamaz. Bu, tehlikedeki gazetecilere bir mesajdır: Bir çıkış yolu vardır ve RSF sizin yanınızdadır,” dedi.
Barabash neden hapis cezasıyla karşı karşıya kaldı?
Rus yetkililer gazeteciyi Şubat ayında Berlinale film festivalinden döndükten sonra tutukladı.
Rusya’nın Ukrayna’daki eylemlerini kınayan Facebook paylaşımları nedeniyle Rusya ordusu hakkında “yalan haber” yaymakla suçlandı ve “yabancı ajan” olarak damgalandı.
Gazeteci ve film eleştirmeni 21 Nisan’da kaçmadan önce ev hapsine alındı.
RSF’ye göre savaşın başlamasından bu yana Rusya’dan 90’dan fazla medya kuruluşu Avrupa Birliği ve yakın ülkelere geçti.
RSF’nin son yıllık raporuna göre Avrupa, gazeteciler için en güvenli bölge olmaya devam etse de basın özgürlüğü burada da geriliyor. Avrupa Birliği içinde Estonya en üst sırada yer alırken, Yunanistan son sırada yer aldı.
Forbidden Stories gazetecilik ağı tarafından geçtiğimiz hafta yayınlanan bir araştırma, Ukraynalı gazeteci Viktoriia Roshchyna’nın Rus esareti ve işkencesi sonrasında vücudunda eksik organlar olduğunu ortaya çıkardı. Roshchyna 2023 yazında Güney Ukrayna’da yakalanmıştı.
Rusya’da bağımsız gazeteciliğe yönelik baskılar devam ediyor. Geçtiğimiz ay Rusya’da dört gazeteci, cezaevinde ölen muhalefet lideri Alexei Navalny’nin Yolsuzlukla Mücadele Vakfı için çalıştıkları iddiasıyla aşırıcılık suçlamasıyla beş yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldı.
Dördü de masum olduklarını ve gazetecilik görevlerini yerine getirdikleri için zulme uğradıklarını söyledi. Sanıklardan Kostantin Gabov, “Bağımsız gazetecilik aşırıcılıkla eşdeğer tutuluyor,” dedi.
/euronews/
