Reuters haber ajansının konu hakkında ‘doğrudan bilgi’ sahibi sekiz kaynağa dayandırdığı haberine göre, ABD yönetimi Irak’a aksi takdirde İran gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğini işaret etti.
Reuters’ın değerlendirmesine göre, Kürdistan Bölgesi’nden petrol ihracatının hızla başlamasının İran’ın petrol ihracatında da olası bir düşüş yaratabileceği düşünülüyor. Bu da Washington’daki Donald Trump yönetiminin Tahran yönetimine karşı başlattığı ‘maksimum baskı’ kampanyasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Söz konusu baskı politikası İran’ın petrol ihracatının sıfıra indirilmesini de öngörüyor.
“Pazartesi günkü açıklamanın sebebi ABD’nin artan baskısıydı”
Irak Petrol Bakanı, pazartesi günü bir açıklama yaparak Kürdistan Bölgesi’nden petrol ihracatının gelecek hafta yeniden başlayacağını duyurmuştu. Böylece iki yıl süren ve tahkim mahkemesine de yansıyan anlaşmazlık çözülecek ve günde 300 bin varilden fazla Kürdistan Bölgesi petrolü Türkiye üzerinden küresel pazarlara akmaya devam edebilecekti. Reuters, bu bağlamda Bağdat, Washington ve Erbil’de sekiz kaynakla konuştu. Konunun hassasiyeti dolayısıyla isimlerinin verilmesini istemeyen kaynaklar, yeni ABD yönetiminin tırmanan baskısının pazartesi günü yapılan açıklamanın arkasında yatan temel faktör olduğunu dile getirdi.
Kaynakların verdiği bilgiye göre, İran komşusu Irak’ı, yaptırımlarla karşı karşıya olduğu bu süreçte ekonomisini ayakta tutmak için hayati öneme sahip bir ülke olarak görüyor. Irak ise hem ABD’ye hem İran’a yakın bir ülke olarak Trump’ın Tahran’ı ‘sıkıştırma’ planının merkezinde yer almak istemiyor. ABD Başkanı Trump ise Irak Başbakanı Muhammed Siya El Sudani’den İran ile ekonomik ve askeri bağlarını kesmesini istiyor.
ABD’nin Irak’a baskısında ‘İran’ faktörü
Reuters’a konuşan sekiz kaynaktan dördü, Irak’ın pazartesi günü yaptığı açıklamanın aceleyle yapıldığını ve petrol akışının yeniden başlayabilmesi için çözülmesi gereken teknik meselelerin nasıl ele alınacağı konusunda detaylardan mahrum olduğunu anlattı. Reuters, 2023 yılından bu yana Ceyhan Limanı’na Kürdistan Bölgesi petrolünün gelmemesi sonucu Kürt petrolünün İran’a kaçakçılığının arttığına işaret ederken, ajansa konuşan altı kaynak, ABD’nin bu akışı kesmesi için Bağdat’taki merkezi yönetime çağrı yaptığını ifade etti.
Reuters’ın Temmuz 2024 tarihli haberine göre, Kürdistan Bölgesi’nden İran’a her gün tahminen 200 bin varil ham petrol kaçırılıyordu. Kamyonlarla yapıldığı iddia edilen bu kaçakçılığın daha az bir miktarının ise Türkiye yönlü olduğu ileri sürüldü. İran’a ham petrol taşınması konusunda bilgi sahibi Iraklı bir petrol yetkilisi, “Washington, Kürt ham petrolünün İran’a ucuza satılmasındansa küresel pazarlara Türkiye üzerinden ihraç edilmesi için Bağdat’a baskı yapıyor” ifadelerini kullandı. ABD yönetiminden iki yetkili de ABD’nin Irak hükümetinden Kürt petrolü ihracatını devam ettirmesini istediğini teyit etti. Bu isimlerden biri, bu hamlenin petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü baskıyı hafifletebileceğine dikkat çekti.
Beyaz Saray yetkilisinden açıklama
Washington yönetiminin Kürdistan Bölgesi petrol ihracatının devam etmesi için Irak’a yaptığı baskı konusundaki soruya yanıt veren bir Beyaz Saray yetkilisi, “Kürt ortaklarımızın kendi petrolünü ihraç etmesine izin vermek sadece bölgesel güvenlik için önemli olmakla kalmıyor gaz fiyatının da düşük kalmasına yardımcı oluyor” değerlendirmesini yaptı.
Öte yandan, iki kaynak, Kürdistan Bölgesi petrolünün ihracatıyla ilgili olarak halen ödeme, fiyatlandırma ve bakım konularını ilgilendiren çözülmemiş durumlar olduğunu söyledi. Kaynakların verdiği bilgiye göre, Kürdistan Bölgesi’nin başkenti Erbil’de bu hafta yapılan ve iki gün süren görüşmelerden de anlaşma çıkmadı. Konuya aşina bir kaynak, Irak hükümetinin Kürdistan Bölgesi’ne ödeme konusunda herhangi bir taahhütte bulunmadan ve ödeme mekanizması konusunda netlik olmaksızın ihracatın yeniden başlatılmasını istiyor. Kaynak, “Biz bunu yapamayız. Garantiler konusunda net bir görüşe sahip olmalıyız” ifadelerini kullandı.
Bunun yanı sıra, Kürdistan Bölgesi petrolünün yeniden ihraç edilmeye başlanması durumunda, bunun Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü+ (OPEC+) ülkeleri aşısından da ‘meseleler yaratabileceği’ ifade edildi. Buna göre, OPEC+ kapsamında Irak’tan petrol üretimini düşürmesi istenirken, Kürdistan Bölgesi petrolünün de yeniden ihraç edilmeye başlanması ile birlikte OPEC+ arz hedefi aşılabilir. Iraklı bir yetkili ise ülkenin petrol ihracatını yeniden başlatıp aynı zamanda OPEC+’nın arz politikasına bağlı kalmasının mümkün olduğunu savundu.
/rûdaw/
