Son 17 ayda cezaevlerinde ölüme terk edilen 93 tutuklu yaşamını yitirdi. İktidarın düşman hukuku uyguladığını belirten İHD’li Ahmet Çiçek, çifte standarttan vazgeçilmesi gerektiğini söyledi.
AKP iktidarında, baskı, hak ihlalleri ve işkenceye varan sistematik uygulamalarla cezaevlerinde temel insan hakları askıya alındı. Özellikle hasta tutukluların tedavilerinin engellenmesi ve tahliyelerinin engellenmesi, büyük yaşam hakkı ihlallerine neden oluyor. İnsan Hakları Derneği (İHD) verilerine göre; 2022 yılında 78, 2023 yılının ilk 5 ayında ise 15 tutuklu cezaevinde yaşamını yitirdi. Tutuklular, sağlık hakkına erişemeyen ve Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) verdiği tartışmalı kararlar nedeniyle ölüme terk edildi. Birçok tutuklu da şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
İHD verilerine göre, halen 651’i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutuklu cezaevinde tutuluyor. İHD’nin ağır hasta tutuklu listesinde yer alan ve 22 Mart’ta tahliye edilen 30 yıllık tutuklu Abdulhalim Kırtay, 12 Mayıs’ta yaşamını yitirdi. Son olarak Bedlîs’te 2014 yılında yargılandığı dosyadan “Örgüt üyeliği” iddiasıyla 15 yıl hapis cezası verilen ve 9 yıldır da tutuklu bulunan 31 yaşındaki Behçet Kaplan, 15 Mayıs’ta tutulduğu Ahlat T Tipi Cezaevi’nde yaşamını yitirdi.
Cezaevlerinde 2022 yılından bu yana toplam yaşamını yitiren 93 tutuklunun isimler şöyle:
* Batman M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Murat S., 1 Ocak 2022’de intihar ettiği iddia edildi.
* Van Kapalı Cezaevi’nde tutulan Murat E., 11 Ocak2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Aydın E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Yılmaz Ekinci, şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Sakarya/Ferizli L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Abdulsamet B.’nin (17), 19 Ocak 2022’de intihar ettiği iddia edildi.
* Van Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ramazan Turan, 20 Ocak 2022’de tek kişilik odada geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Adana Kapalı Cezaevi’nde tutulan Sefa Kürçe, 29 Ocak 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Bolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan ağır hasta tutuklu Mehmet Hanefi Bilgin, tahliyesine az bir süre kala 30 Ocak 2022 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Nazilli E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Serhat Uyanık’ın, 30 Ocak 2022’de intihar ettiği iddia edildi.
* Metris R Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Turgay Deniz, 2 Şubat 2022’de yoğun bakımda tutulduğu hastanede yaşamını yitirdi.
* Şakran T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ercan Eke, 5 Şubat 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Kırıkkale Keskin T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu İsa Yaşar, 6 Şubat 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Mersin Anamur T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Şahin Adanur, 12 Şubat 2022’de Kovid-19 nedeniyle kaldırıldığı hastanede 53 gün sonra yaşamını yitirdi.
* Manisa T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Nusret Muğla (84), 13 Şubat 2022’de yaşamını yitirdi.
* Kırıklar 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan 82 yaşındaki hasta tutuklu Yusuf Bekmezci, 19 Şubat 2022’de 48 gün yoğun bakımda tutulduğu hastanede yaşamını yitirdi.
* Iğdır S Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Sezer Alan, 20 Şubat 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Bilecik M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Taner Işıldak, 23 Şubat 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Denizli Kocabaş D Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ali Kaya, 25 Şubat 2022’de koğuşunda şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiş olarak bulundu.
* Kandıra Kapalı Cezaevi’nde tutulan Emrah Çalışır, 26 Şubat 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Kayseri Çocuk Cezaevi’nde tutulan Kemal Efe Tiryaki’nin, 5 Mart 2022’de intihar ettiği iddia edildi.
* Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Bedri Çakmak, 11 Marrt 2022’de infazı ertelendikten kısa bir süre sonra yaşamını yitirdi.
* Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Hayri Kara, 15 Mart 2022’de bağırsak kanseri nedeniyle kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. Kara, yaşamını yitirmeden 10 gün önce hastanedeyken infazı ertelendi.
* Iğdır S Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Sinan Kaya, 20 Mart 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Van F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Şervan Can Güder, 22 Mart 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Elazığ T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Umut Bulut’un (17), 23 Mart 2022’de intihar ettiği iddia edildi.
* Midyat M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan ağır hasta tutuklu Abdo Baran (82), 24 Mart 2022’de Diyarbakır’da yoğun bakımda tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.
* Silivri Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Reşat Altınbaş, infazı ertelendikten 10 gün sonra 3 Nisan 2022’de yaşamını yitirdi.
* Manisa T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mehmet Sevinç, 7 Nisan 2022’de geçirdiği beyin kanaması nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Bolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Yusuf Akmısır’ın, 8 Nisan 2022’de intihar ettiği iddia edildi. Akmısır, şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Silivri 5 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Halil Kasal, 10 Nisan 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Silivri 5 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ferhan Yılmaz, 12 Nisan 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Oltu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Özcan B., 19 Nisan 2022’de intihar ettiği iddia edildi. Özcan B., şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Antalya Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Mehmet O., 19 Nisan 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Kandıra F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ali Nuri Bakır, 22 Nisan 2022’de geçirdiği kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Patnos L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan ve 26 Nisan 2022’de intihar ettiği iddia edilen Seyit Şahin’in, şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* İzmir Kırıklar F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Abdullah Ece (73), infazını tamamlamasına rağmen tahliye edilmedi. Ece, Kovid-19 nedeniyle entübe edildiği hastanede yaşamını yitirdi.
* Tarsus T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ferhat Doğan, 15 Mayıs 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Denizli T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Cafer Gülkaya, 17 Mayıs 2022’de çoklu organ yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
* Ceyhan M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan ve 20 Mayıs 2022’de intihar ettiği iddia edilen Y.E.Y., şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Beşiri T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Sıddık Uğur, 25 Mayıs 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Denizli D Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Hakan Kaşarlıoğlu, 4 Haziran 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Hakan Emiroğlu’nun, 9 Haziran 2022’de intihar ettiği iddia edildi. Ancak daha önce bipolar teşhisi konulan Eminoğlu, 21 gün hastanede tutulduktan sonra tekrar götürüldüğü cezaevinde yaşamını yitirdi.
* Patnos L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Kadir Karademir, 12 Haziran 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Denizli/Kocabaş T Kapalı Kapalı Cezaevi’nde tutulan Fethi Ün, 13 Haziran 2022’de geçirdiği beyin kanaması sonucu yaşamını yitirdi.
* Akhisar T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mehmet Tahta, 14 Haziran 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Bodrum Açık Cezaevi’nde tutulan Ali Osman Yılmaz, 10 Temmuz 2022’de koğuşunda şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Sakarya Ferizli L Tipi Cezaevi’nde tutulan Meryem Serçe, 11 Temmuz 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Tavşanlı T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Ramazan Açıkgöz, 16 Temmuz 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Ödemiş T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Mehmet Sait Demiröz, 17 Temmuz 2022’de yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Urfa 2 Nolu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Bazo Yılmaz, 18 Temmuz 2022’de yaşamını yitirdi.
* Afyonkarahisar 1 Nolu Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Murat Tuksoy, 19 Temmuz 2022’de akciğer kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Silivri 6 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Erhan Marik, 20 Temmuz 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde tutulan Kadri Ekici, 21 Temmuz 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Silivri 4 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Gökhan Efe, 23 Temmuz 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Aydın E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Fırat Çağlayan, 24 Temmuz 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Urfa E Tipi Tipi Kapalı Cezaevi’nde Mehmet Yılmaz, 24 Temmuz 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Sakarya/Ferizli L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Basri A., 28 Temmuz 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Silivri L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Tuğrul Özşengül, 30 Temmuz 2022’de yaşamını yitirdi.
* Sincan 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mehmet Bozan, 8 Ağustos 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Batman M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Taner Atmaca, 9 Ağustos 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevinde tutulan hasta tutuklu Zülfü İbrahim Yıldırım, 13 Ağustos 2022’de yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Espiye L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mehmet Candemir, 15 Ağustos 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Elazığ T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Engin Korcum, 2 Eylül 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Sungurlu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan hasta tutuklu Tacettin Başer, tahliye edildikten 15 gün sonra 2 Ekim 2022’de kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
* Diyarbakır Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan Emel Hacıoğlu, 6 Eylül 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Yozgat Kapalı Cezaevi’nde tutulan Emrah Pala, 8 Eylül 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Akçadağ T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Barış Keve, 18 Eylül 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Ünye M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Hasan Basri Çavuşoğlu, 21 Eylül 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Diyarbakır 1 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan Mustafa Murat Ayhan, 29 Eylül 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Rize/Kalkandere L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Süphan Çabuk, 12 Ekim 2022’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Aydın E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Oğuzhan Yaşar, 13 Ekim 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Selim Ahmet Kemaloğlu, 30 Ekim 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Karabük T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Ehettin Kaynar, 30 Ekim 2022’de sağlık sorunları nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevi’nde yere düştüğü iddia edilen hasta tutuklu Emre Abalak, 8 Kasım 2022’de şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
* Silivri 6 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mustafa Şentürk, “tek başına kalamaz” raporuna rağmen tek kişilik hücreye konuldu. Şentürk, 8 Kasım 2022 şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Gaziantep H Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Bekir Çelik, 19 Kasım 2022’de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Sincan 2 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan ve ATK raporuna rağmen tahliye edilmeyen hasta tutuklu Kemal Mutlum, 23 Kasım 2022’de beyin kanseri nedeniyle entübe olduğu hastanede yaşamını yitirdi.
* Van F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Tahir Gürdal, 9 Aralık 2022’de tahliye edildikten 13 gün sonra yaşamını yitirdi.
* Sincan F Tipi Kapalı tutulan hasta tutuklu Vural Avar (84), 20 Aralık 2022’de yaşamını yitirdi. Eylül ayında korona virüse yakalanan ve ileri derece demans hastası olan Avar, Kasım ayında düşerek kaburgalarını kırmış, sonrasında cezaevine geri gönderilmişti.
* Giresun Espiye L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Hamdin Ördek (72), 28 Kasım’da 2022’de tahliye edildikten sonra, 4 Ocak’ta yaşamını yitirdi.
* Ödemiş T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Necip Bulut, 17 Ocak 2023 yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle cezaevinden hastaneye götürülürken yolda yaşamını yitirdi.
* Tokat T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Cengiz Karlı, 18 Ocak’ta geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Isparta T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Kasım Sarıdoğan, 27 Ocak’ta şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Hatay T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Talip Alan, Bayraktar ve Hakan Dernekçi, Mereş merkezli depremden bir gün sonra 7 Şubat’ta “isyan” gerekçesiyle açılan ateş sonucu yaşamını yitirdi.
* Denizli D Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Beyza Sağ (21), 16 Şubat’ta geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
* Maltepe L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Alparslan Aslan, 17 Şubat’a koğuşunda şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiş halde bulundu.
* Burhaniye T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Abdulhalim Kırtay 24 Mart’ta tahliye edildikten 51 gün sonra 12 Mayıs’ta yaşamını yitirdi.
* Kandıra 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan 26 yaşındaki Duygu Koral’ın 20 Mart’ta intihar ettiği iddia edildi. Ancak Koral’ın vücudunda kesikler ve darp izleri bulundu.
* Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan kalp ve böbrek yetmezliği hastalığı olan Divali Güzel, 27 Mart’ta yaşamını yitirdi. Güzel, yüzde 91 engelli raporu olmasına rağmen tahliye edilmemişti.
* Elazığ R Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutuklu Sıddık Durğun (72), 11 Nisan’da tutulduğu tek kişilik odada şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde tutulan Abdullah Oran, 19 Nisan’da geçirdiği kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi.
* Ahlat T Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan hasta tutuklu Behçet Kaplan (31), 16 Mayıs’ta mide kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi.
ÖLÜME RAMAK KALA TAHLİYE
İHD İzmir Şubesi Hapishaneler Komisyonu Sözcüsü Ahmet Çiçek, özellikle siyasi tutukluların tedaviye erişim hakkının kısıtlandığını söyledi. Tutukluların çoğu zaman ambulansla hastaneye götürülmediğini belirten Çiçek, “Bu nedenlerle tutuklular kimi zaman hastaneye gitmek istemiyor. Hasta tutuklulara randevular geç verildiği için hastalıkları ilerliyor. Bu nedenle tutuklular ölüme terk ediliyor. ATK iktidarın hizmetkarlığını görüyor. Son olarak 31 yaşında Behçet Kaplan kansere yakalanıp yaşamını yitirdi. Tedavisi engellendiği için ölüm yaşandı. Abdulhalim Kırtay da çok uzun zaman cezaevinde kaldı ve ağır hasta tutukluydu. Hastalığının son aşamasında bırakıldı. Bırakıldıktan 51 gün sonra yaşamını yitirdi. Tutuklular ölüme ramak kala bırakılıyor. Yani cezaevleri ölüm evlerine dönüştürülmüş durumda” dedi.
‘İKTİDAR DÜŞMAN HUKUKU UYGULUYOR’
Hizbullah üyelerinin AKP’li Cumhurbaşkanı kararıyla tahliye edildiğini hatırlatan Çiçek, çifte standart uygulamalarından vazgeçilmesi gerektiğini söyledi. Çiçek, “Madem böyle bir yetki var, herkese eşit davranılmalı. Mehmet Emin Özkan hem kocamış hem ağır hasta. Ama bırakılmıyor. Bu iktidar düşman hukuku uyguluyor” diye konuştu.
Mezopotamya Ajansı / Delal Akyüz
