ABD Başkanı Donald Trump, kendine ait sosyal medya platformu Truth Social’daki hesabından yaptığı paylaşımda “Hem askeri hem de ticari Amerikan gemilerinin Panama ve Süveyş kanallarından ücretsiz geçmesine izin verilmeli” dedi. Söz konusu kanalların ABD olmadan “var olamayacağını” öne süren Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’dan “derhâl” bu konuyla ilgilenmesini istediğini duyurdu.
Panama Devlet Başkanı Joe Raul Mulino ise bugün X hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, kanaldan geçiş ücretlerinin özerk bir yapı olan Panama Kanalı Yönetimi (ACP) tarafından belirlendiğini hatırlatarak “Aksi yönde bir anlaşma söz konusu değil” ifadesini kullandı. Trump aylardır Panama Kanalı’nın kontrolünün ABD’ye geçmesi için çağrıda bulunuyordu.
ABD’nin savaş gemileri için ayrıcalık talebi
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth geçtiğimiz haftalarda Panama’ya gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Washington’ın kanaldan “ilk ve ücretsiz olarak” Amerikan savaş gemilerinin geçebilmesini sağlayacak bir anlaşma peşinde olduğunu açıklamıştı.
Kuzey Amerika ile Güney Amerika’yı birbirinden ayıran, Pasifik Okyanusu’yla Atlas Okyanusu’nu ise birbirine bağlayan Panama Kanalı, gemilerin bu iki okyanus arasındaki seyahatini kısaltıyor. Bu kanalı açık ara en fazla kullanan ülke olan ABD’nin konteyner trafiğinin her yıl yüzde 40’ından fazlası Panama Kanalı’ndan gerçekleşiyor. Panama Kanalı’nı en fazla kullanan ikinci ülkeyse ABD’nin ticaret savaşı açtığı Çin.
Panama Kanalı’nın inşasını 20’inci yüzyıl başlarında tamamlayan ABD, stratejik öneme sahip bu su yolunun kontrolünü 1999 yılında Panama’ya verdi.
Süveyş Kanalı’na yönelik Husi tehdidi
Mısır’da yer alan Süveyş Kanalı ise Afrika kıtası etrafında dolaşmaya gerek kalmadan Asya ile Avrupa arasında deniz taşımacılığı yapılmasını sağlıyor. Yemen’deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ndeki taşımacılık rotalarına yönelik saldırılarından önce küresel deniz ticaretinin yüzde 10’u bu kanal üzerinden yapılıyordu.
Gazze’deki savaşın başından bu yana Filistinlilerle dayanışma göstermek için bu kanalı hedef alan Husilerin saldırıları nedeniyle gemiler Afrika’nın güneyinden dolaşarak daha uzun ve maliyetli bir rota izlemek zorunda kalıyor. Mısır geçen yıl Süveyş Kanalı’ndan elde ettiği gelirin yüzde 60 düştüğünü ve 7 milyar dolarlık kayıp yaşadığını duyurmuştu.
Ocak 2024’ten beri Husi mevzilerini vuran ABD ordusunun saldırıları Trump yönetimi döneminde yoğunlaştı. Trump, Husiler deniz taşımacılığına yönelik bir tehdit olmaktan çıkana dek askeri operasyonları sürdüreceklerini belirtiyor.
/Deutsche Welle/
