Amerika Birleşik Devletleri’nde eski Başkan Donald Trump’ın 2024 seçimlerinde yeniden başkan adayı olup olamayacağı konusundaki son sözü Yüksek Mahkeme söyleyecek.
Zira seçim yılına girilen ülkede, 6 Ocak 2021 Konre baskınının yansımaları devam ediyor.
Keza Cumhuriyetçi Parti’nin en güçlü adayı konumundaki Trump’ın, Colorado ve Maine eyaletlerindeki başkanlık ön seçimlerine katılamayacağı yönündeki eyalet mahkemeleri kararları, siyasi belirsizliği arttırıyor.
Yüksek Mahkeme’den cuma günü yapılan açıklamada, Trump’ın oy pusulalarının dışında tutulup tutulamayacağına karar verileceği bildirildi.
Mahkeme, Trump’ın, Colorado’daki Cumhuriyetçi önseçim oy pusulasından diskalifiye edilmesine neden olan yargı kararına yaptığı itirazı dinlemeyi kabul etti.
Davanın olağanüstü bir hızda görüleceğinin işaretini veren Yüksek Mahkeme yargıçları, sözlü yargılamanın 8 Şubat’ta yapılacağını açıkladı.
Yüksek Mahkeme’nin vereceği karar, ülke genelinde bağlayıcı olacak.
Trump aleyhindeki “ön seçimlere giremez” kararları
Colorado Eyalet Yüksek Mahkemesi, 19 Aralık 2023’te, Donald Trump’ın 6 Ocak Kongre baskınında “başkaldırı ve isyan” suçunu işlediği gerekçesiyle bu eyaletteki başkanlık yarışına katılamayacağı yönünde karar almıştı.
Bundan bir hafta sonra da (28 Aralık 2023), Maine Eyalet Sekreteri Shenna Bellows, eski başkanın 6 Ocak Kongre baskınındaki rolü nedeniyle Cumhuriyetçi Parti’nin bu eyalette düzenlenecek ön seçimlerine katılamayacağını bildirmişti.
Mevcut kararlar doğrultusunda Trump’ın adı, 5 Mart 2024’te her iki eyalette yapılacak ve Cumhuriyetçi aday adaylarının yarışacağı ön seçimlerde oy pusulalarında yer alamayacak.
Trump her iki eyaletin kararını da beklendiği üzere çarşamba günü (3 Ocak) ABD Yüksek Mahkemesine taşımıştı.
Yüksek Mahkeme’de yargıçlar, Cumhuriyetçiler lehine
Yüksek Mahkeme’de çoğunluk (3’e karşı 6 ile), bir kısmı Donald Trump tarafından atanan Cumhuriyetçi Parti’ye yakın yargıçlardan oluşuyor.
Analistlere göre bu durum, Mahkeme’yi, siyasi açıdan gergin bir sürecin içine çekiyor.
Bununla birlikte her ne kadar Yüksek Mahkeme’nin dokuz yargıcından üçü bizzat Trump tarafından atanmış olsa da, bu yargıçlar, 2020 seçimleriyle ile ilgili itirazlarda ve 6 Ocak yargılamalarıyla ilgili süreçte defalarca aleyhine karar verdiler.
Yüksek Mahkeme’nin davaya hızlı bir şekilde bakma kararına övgüde bulunan Trump’ın sözcüsü Steven Cheung, eyaletlerdeki diskalifiye kararlarını da, “Trump’ın kasım ayında yasal olarak yeniden seçilmesini durdurmaya kararlı solcu siyasi aktivistlerin iyi finanse edilmiş çabalarının bir parçası” olarak nitelendirdi.
ABD Anayasası’nın 14. maddesi ilk kez değerlendirilecek
Öte yandan ABD Yüksek Mahkemesi, bu dava ile “isyana karışan” kişilerin kamu görevinde bulunmasını yasaklayan ABD Anayasası’nın 14. Maddesi’nin anlamı ve muhtevasını ilk kez değerlendirmiş olacak.
Söz konusu madde,ABD’de İç Savaş’ın ardından 1868 yılında kabul edilmişti.
ABD’de bu madde kapsamındaki yargılama nadiren oldu.
Öyle ki ülkenin en yüksek yargı mercii konumundaki Yüksek Mahkeme, daha önce bu maddeyi yorumlama durumunda kalmadı.
6 Ocak 2021 Kongre baskınında ne oldu?
ABD’de aşırı sağcı gruplar ve Trump destekçileri, 6 Ocak 2021’de, 3 Kasım 2020 seçiminin sonuçlarının onaylanması oturumunun yapıldığı Kongre binasını bastı.
Baskında 1’i polis 5 kişi hayatını kaybetti. Baskın nedeniyle halkı isyana teşvikten azil istemiyle yargılanan Trump, Şubat 2021’de Senatodaki oylamada aklandı.
Temsilciler Meclisindeki Demokratlar, Cumhuriyetçilerin itirazına rağmen bir komite kurdu ve olayı soruşturmaya başladı.
Komite, Trump’ın “isyanı tetiklemek, isyana yardım etmek ve buna ortam hazırlamak”, “resmi bir süreci engellemeye çalışmak”, “ABD’nin düzenini bozmak için komplo kurma”, “yanlış açıklama yapmak suretiyle komplo kurma” suçlarıyla Trump’ı suçladı.
Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesince hazırlanan ve Trump’ın “isyana teşvik” ile suçlandığı azil maddesi, 14 Ocak 2021’de Temsilciler Meclisinde kabul edildi.
Başkanlık görevini 20 Ocak 2021’de Biden’a bırakan Trump, 13 Şubat 2021’de Senatoda yapılan oylamada hakkındaki suçlamadan aklandı.
/euronews/
