🔴 Yapay Zeka Yasası, topluma oluşturduğu riske göre yapay zeka araçlarını düzenlemeyi amaçlıyor. Yasa Ağustos 2024’te yürürlüğe girdi, ancak aşamalı şekilde uygulanıyor. 2027’de tam olarak yürürlüğe girecek.
Avrupa Birliği’nin 27 üye ülkesinin, şirketlerin Yapay Zeka Yasası’na (AI Act) uyumunu denetleyecek yetkili kurumları belirlemesi için yaklaşık üç ay kalmışken, en az yarısında bu durum hâlâ belirsizliğini koruyor. Euronews derlemesine göre, ülkelerin süreci ağır ilerliyor.
AB kuralları uyarınca, üye ülkelerin 2 Ağustos 2025’e kadar, piyasadaki gözetim otoritelerini Avrupa Komisyonu’na bildirmesi, ayrıca yasanın uygulanmasına dair ceza ve yetki tanımlayan ulusal düzenlemeleri de çıkarması gerekiyor.
Mart ayı sonunda toplanan AI Kurulu (AI Board), ülkeler arasındaki iş birliğini koordine etmeye yönelik bir platform olarak çalışıyor. Ancak toplantıya katılımın çoğunluğu sadece bakanlık temsilcileri düzeyindeydi. Sadece Danimarka, Yunanistan, İtalya, Portekiz ve Romanya toplantıya ulusal düzeydeki düzenleyici kurumlarıyla katıldı.
AB Komisyonu şu anda hangi ülkelerin hazır olduğu konusunda yorum yapmazken, AI Ofisi’nde çalışan bir yetkili, özellikle son dönemde seçim geçiren ülkelerde – örneğin Almanya – sürecin gecikeceğini belirtti.
Yetkiliye göre, ülkeler denetim yapısını nasıl kuracakları konusunda hâlâ ‘yoğun tartışmalar’ yürütüyor. Her ülke tek bir düzenleyici kurum mu atayacak, yoksa görevleri paylaşacak birden fazla kurum mu belirleyecek, buna kendi karar verebilecek.
Bir yetkili “Ülkelerin yüzde 95’inin nasıl bir yapı kurmak istediklerine karar verdiklerini ve kurum atama sürecini başlattıklarını düşünüyorum. Ama 2 Ağustos’a kadar her şey tamamlanacak mı, göreceğiz. Bazen parlamentodaki süreçlerin nasıl ilerleyeceği belli olmuyor,” dedi.
Gecikmeler ne anlama geliyor?
Yapay Zeka Yasası, topluma oluşturduğu riske göre yapay zeka araçlarını düzenlemeyi amaçlıyor. Yasa Ağustos 2024’te yürürlüğe girdi, ancak aşamalı şekilde uygulanıyor. 2027’de tam olarak yürürlüğe girecek.
Denetleyici kurumların atanmasındaki gecikme, kurallara uyum sağlaması gereken şirketler açısından belirsizlik anlamına geliyor.
Bazı ülkeler yeni kurumlar kurma yoluna gitti. Örneğin, İspanya, Dijital Dönüşüm Departmanı’na bağlı bağımsız bir kurum olan AESIA’yı bu iş için görevlendirecek.
Polonya, henüz yürürlüğe girmemiş bir uygulama yasasıyla “Yapay Zekânın Gelişimi ve Güvenliği Komitesi” adında yeni bir birim kurmayı planlıyor.
Danimarka ise halihazırda var olan Dijital Devlet Ajansı’nı görevlendirdi.
Almanya da büyük olasılıkla bu görevi Federal Ağ Ajansı üstlenecek.
Veri koruma kurumları, özellikle biyometrik tanımlama, kolluk kuvvetleri ve göç/asayiş sınır yönetimi gibi yüksek riskli sistemlerin denetiminde daha aktif rol almaları gerektiğini temmuz ayında bir çağrıyla duyurmuştu.
/euronews/
