Zana Farqînî: Kürtçe varlığımızsa, canlı tutalım

Kurucularından olduğu İstanbul Kürt Enstitüsü’nde 1997’den 2008 yılında görev alan dil bilimci Zana Farqînî, Kürt dili üzerine çalışmalarını sürdürüyor. 2000’den bu yana Kürtçe sözlük çalışmalarını sürdüren Farqînî, Kürtçeye dönük baskılar değerlendirdi, Kürtçenin geliştirilmesinin önemine vurgu yaptı.

Kürt dilinin uzun yıllardan beri yoğun baskılara maruz kaldığını söyleyen Farqînî, Kürtlerin anadilini kullanmasını engelleyen bir devlet olduğunu, Türkiye’nin bu engellemesinin başka ülkelere de uzandığını söyledi. Kürtçeye dair her türlü çalışmanın engellendiği Farqînî, “Kürtçe ders yasaklanıyor. Okullarda tercih yapıyorsun, okul yöneticileri farklı bahaneler sunarak ‘sayı azdı’ diyor. Bu tarz sudan sebeplerle dersler kapatılıyor” dedi.

Anadiline sahip çıkan Kürtlerin de baskılara maruz kaldığını dile getiren Farqînî, özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Kürt kurumlarının kapatılmasını hatırlattı. Kürtçeye dönük yasaklamalarla Kürtlere baskıların da arttığını ifade eden Farqînî, “Birinin üzerinde Kürtçe kitap gördüklerinde, biri Kürtçe şarkı dinlediğinde ya da biri hastaneye gittiğinde kendini Kürtçe ifade etmeye çalıştığında, hakaretlerle karşılaşıyor ve kimi zaman ölümler yaşanıyor. Eğer Kürt’sen, sana ‘terörist’ sıfatını vuruyor ya da kriminalize etmeye çalışıyor” diye konuştu.

Bir dilin canlılığını çocuklara ve gençlere bağlayan Farqînî, sadece öğrenmenin bir dilin yaşatılmasında etkili olmadığının altını çizdi. Farqînî, “Yavaş yavaş evler içerisindeki konuşulan dil Türkçe oluyor. Eğer evin içerisindeki bir dil farklı bir dile dönüşüyorsa, o zaman en büyük hatanın içerisine girmiş olursunuz. Kürtçe yasak ise o zaman dilimize sahip çıkmak gerekiyor. Bir dilin meselesi kendini tanımanla bağlantılı bir şeydir. Eğer Kürt dili olmazsa, Kürtçe de olmaz. Dilimiz bizim varlığımızdır,  dilimiz onurumuzdur diyoruz, madem öyle, sadece slogan atmakla kalmayalım, dilimizi canlı tutalım” şeklinde konuştu.

Dilin sürekliliği ve gelişimi için üç temel faktörün olduğuna işaret eden Farqînî, “Alfabeyi yazmak, dilin grameri ve dilin sözlüğünün olması gerekir. Dil bir hazinedir. Dil canlı bir hazinedir, ne kadar geç kalırsan, o kadar çok şey kaybetmiş olursun” diye belirtti.

“Devlet neden Kürt diline karşı baskıyla yaklaşıp, yasaklamaya çalışıyor?” diye soran Farqînî, “Kürt dilinin ne kadar önemli bir dil olduğunu biliyorlar ve o yüzden Kürt dilinden korkuyorlar. Bu yüzden tek yaptıkları şey yasaklama oluyor” ifadelerini kullandı.