Botsvana Güney Afrika’da bir ülke. Yaklaşık olarak 2.6 milyon nüfusa sahip. Ülke yaklaşık 60 yıldır Botsvana Demokratik Partisi iktidarı tarafından yönetiliyordu. Son seçimlerde Botsvana seçmenleri 60 yıldırı iktidarda olan partiyi devirdi.
Botsvana seçmenleri, elmas ticaretindeki düşüşe bağlı ekonomik durgunluğa olan öfkelerini, muhalefetteki cumhurbaşkanı adayı Duma Boko’ya zafer kazandırarak, kendilerini yaklaşık altmış yıldır yöneten partiye şok bir yenilgi yaşattı .
Demokratik Değişim Şemsiyesi (UDC) koalisyonunun 54 yaşındaki ismi, cuma günü Botsvana Demokratik Partisi’nin (BDP) 58 yıl sonra ilk kez ezici bir çoğunlukla kaybetmesinin ardından yenilgiyi kabul eden Devlet Başkanı Mokgweetsi Masisi’nin yerini alacak.
Masisi, Boko ile yaptığı telefon görüşmesinin ses kaydını sosyal medyada yayınlayarak, “Yarından itibaren… Devir teslim sürecini başlatacağım” dedi ve sorunsuz bir iktidar geçişinin sinyalini verdi.
Boko, yeni devlet başkanı olarak yemin etmesinin ardından yaptığı ilk açıklamada, seçim sonucundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
“Varlığımın her zerresiyle, bu cumhuriyetin halkının bana verdiği sorumluluğun büyüklüğünü her zaman takdir ederek, başarısızlığa uğramayacağıma, hayal kırıklığına uğratmayacağıma dair yemin ediyorum. Bu onların hükümetidir,” dedi.
Analistler, 1966’da İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından bu yana yaklaşık 2,6 milyonluk nüfusa sahip Güney Afrika devletini yöneten BDP’nin çöküşünden, özellikle gençler arasında artan ekonomik sıkıntıların sorumlu olduğunu belirtti.
Birçok Afrika ülkesi gibi Botsvana’nın ekonomisi de büyük ölçüde tek bir ürünün ihracatına, bu üründe ise elmasa dayanıyor.
Ancak küresel elmas piyasasındaki gerileme, bu yıl ekonomik büyümenin öngörülen yüzde 1’e düşmesine neden oldu, işsizlik ise yüzde 28’e çıktı.
Botsvana, elmas değeri bakımından dünyanın en büyük üreticisi konumundadır ve hükümet, Anglo American’ın (AAL.L) bir birimi olan elmas devi De Beers’de %15 hisseye sahiptir., yeni sekme açarMasisi geçen yıl şirketle ham elmaslarının daha büyük bir payını müzakere etti.
Boko, “Biz elmaslara bağımlı bir ekonomiyiz… Bu yüzden en azından kısa ve orta vadede bizim için altın yumurtlayan tavuğu korumaya çalışmalıyız” dedi.
De Beers’ın endişelerini dinlemek için “mümkün olan en kısa sürede” kendilerine ulaşmaya çalışacağını söyledi .
“Şu anki durumda, geri çekilmeyi, hiç imzalamamayı düşünüyorlar ki bu çok vahim, bir ülke olarak içinde bulunulabilecek çok tehlikeli bir durum” dedi.
Yerel gazete Mmegi, 61 seçim bölgesinin 58’inden alınan sonuçlara göre UDC’nin parlamentoda 35 sandalye kazandığını, bunun da çoğunluk için ihtiyaç duyduğundan dört fazla olduğunu gösterdi. En büyük parti başkanı seçer. BDP, dört parti arasında sadece dört sandalyeyle son sıradaydı.
Pretoria merkezli Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden analist Ringisai Chikohomero, “58 yıl iktidarda kalan (BDP) partinin sunabileceği yeni bir şey yoktu” dedi.
Buna karşın UDC’nin iddialı politika önerileri sunduğunu söyledi. Diğer önlemlerin yanı sıra asgari ücreti iki katından fazla artırma, sosyal hizmetleri iyileştirme ve daha bağımsız bir yargı oluşturma sözü verdi.
Başkent Gaborone’de cuma günü sakin bir hava hakimdi; muhalif destekçilerden oluşan küçük gruplar sokaklarda kutlama yapıyordu.
“Hayatımda böyle bir değişime tanık olacağımı hiç düşünmemiştim,” dedi 23 yaşındaki öğrenci Mpho Mogorosi. “BDP çok uzun süre kaldı… ve onları ortadan kaldıran insanların bir parçası olmaktan gurur duyuyorum.”
Güney Afrika’da uzun süredir iktidarda olan ikinci parti, bu yıl yapılan seçimlerde çoğunluğunu kaybeden BDP oldu. Güney Afrika’da Afrika Ulusal Kongresi 30 yıl sonra ilk kez oyların yarısından fazlasını alamamıştı.
Komşu Namibya’da bu ayın sonlarında seçimler yapılacak. 1990’dan beri iktidarda olan iktidardaki SWAPO partisinin de zorlu bir rakiple karşılaşması bekleniyor.
Danışmanlık şirketi Pangea-Risk’te Afrika analisti olarak çalışan Zaynab Hoosen, “Botsvana seçimlerinin sonucu, Güney Afrika’da uzun süredir iktidarda olan partiler için bir uyarı niteliğinde olmalı ve bunun ötesinde ekonomik ilerleme ve istihdam olanakları olmadan siyasi hakimiyet zayıflayacaktır” dedi.
/Reuters/
