Hasbey Köksal: Di zimanê Kurdî, zaravayê Kurmancîyê de cotepeyv- L-

Yazarlar

Di zimanê Kurdî, zaravayê Kurmanciyê de jî ev kompeyv gelek zêdene. Taybeta van kompeyvan, bi du peyvan pêk tê. Herdu peyv tîpa “û” yê digire nav xwe , “û” karekî wak girêdek hildigire.Herdu peyv jî ji  “û” yê hêz digire yan jî hêz dide “û” yê.

  • Rêzenivîs: 13                                                                                   
  •                        Di zimanê kurdî, zaravayê Kurmancîyê de COTEPEYV
  •                                                            L
  • Laf û gef
  •               Laf:1. Gift, lekm, duftar, gotin, şor, gilî, şore, qise, geft.
  1. Dabaş.
  2. Axaftin, xeberdan, şorekirin.
  3. Galegal, gotina vala.
  •              Gef:1. Tehdît.
  1. Gotinên xirab.
  2. Bi gotinan tehdît, bi gotinan tirsandin.
  • Mane: Tehdîd, bi gotinan tehdîkkirin.
  •              Gotinên ne xweş.
  • Mînak: Laf û gefê dinê le kir.
  • Lec û lûc
  •               Lec:1. Bihane,mahne, hêncet, hicet. Îdîa, tiwêj, dahk, şert.
  1. Pevçûn, şer. Gengeşe, niqaş. lihevnekirin, dubendî.
  2. Dijberî, pêşbazî, pêşbirk, reqabet.
  •               Lûc:1. Ji “lec”ê lûc.
  1. Peyvekî muhmel, bi serê xwe bê wate ye.
  • Mane: Pevçûn, şer, hengame, xirecir.
  • Mînak: Vana  li maneyan digerin; li dû lec û lûcan in.
  • Lehî û lesar
  •                    Lehî:1.Laser,lesar, avrabûn, lês, lêmişt. Rabûna avê. (Bi taybetî ji ber baranê.)
  •                             2.Pir, gelek. (mecazî)
  •                    Lesar:1.Lehî, laser, avrabûn. Rabûna avê.
  • Mane: Rabûna avê.
  •              Sêlav, lehîmişt.
  • Mînak: Lehî û lesar rabû, dar û ber da ber xwe.
  • Lez û bez
  •                Lez:1. Pele, zûkatî, zû.
  •                Bez:1. Rev, bazdan.
  1. Rêvaçûna bi lez. Meşa zû.
  2. Duhnê laşê heywanan. Donê laşê heywanan.
  • Mane: Leza zêde, lezûbizav, heysûbeys, bizav.
  • Mînak: Bi lez û bez çû dibistanê.
  • Lêv û poz
  •                Lêv:1. Derdora dêv, leb.
  1. Rex, hindav, sînor.
  •                Poz:1. Bêvil, dinif, lût, kepî.
  • Mane: Şekl û şemalê rû, mirûz, sikûm.
  •              Rûtirş, bêmehde, mirûzkirî, ponijandî.
  • Mînak: Lêv û poz dahêştîye û ponijiya ye.
  • Lêv û lûç
  •                Lêv:1. Derdora dêv, leb.
  1. Rex, hindav, sînor.
  •                Lûç:1. Guhdayîn.
  1. Guh mûç kirin, guhê xwe lê bel kirin. Bê hayî li kesekî guhdarkirin.
  • Mane: Mirûz, sikûm.
  •              Rûtirş, bêmehde, mirûzkirî.  
  • Mînak:Bi lêv û lûç li paş derîyanin.
  • Lêvij û lavij
  •                    Lêvij:1. Lavij, lawje, beyt. (Strana gelêrî, helbesta gelêrî.)
  •                    Lavij:1. Stran, kilam, goranî, miqam.
  • Mane: Lava, dua, xwedayî.
  •              Taybetî stranên olî.
  • Mînak: Gotinê te dişibin Lêvij û lavêjên olî.
  • Lihev û bikeys
  •                        Lihev: Binîzam, bipergal, ahengdar.
  •                        Bikeys: lihev, biserûber, rêkûpêk, birêkûpêk.
  • Mane: Biahengdar, bisîstem, bitertîp.
  • Mane: Roj, dinê û tevahiya gerstrêkan, di galeksîya Kadizê da lihev û bikeys dizivirin.    
  • Liv û livî
  •              Liv:1. Meş, ger, tevger, hereket, hatin û çûyîn, leq.
  •              Livî:1. Qeliqî, livqelizî, lebitî. Tiştê ku li dor noxtaya westar (neliv) digere, dizivire.
  • Mane:  Libtî, livî, guherbar, herekeyî.
  •              Dînamîk.
  • Mînak: Di rojbenda (sîstema rojê/rojpergal) me da hemû gerstrêk, li dor rojê di  nav liv û livî da ne. 
  • Liv û livîn
  •                 Liv:1. Meş, ger, tevger, hereket, hatin û çûyîn, leq.
  •                 Livîn:1. Ji cîhê xwe çûyîn. Li cîhê xwe hatin û çûyîn. Leqîn.
  1. Nesekinîn, ranewestin.
  • Mane: Tevgerîn, livan, lekan, libitan. 
  •              Cih veguhartin, ranewestîn.
  • Mînak: Du liv û livînên dinê hene; yek li dor xwe, yek jî li dor rojê ye.
  • Lotik û çindik
  •                        Lotik: Zîtik, pên, pehîn, zîçik, tûl, çindik. (Ji ber kêf, an jî leystikê.)
  •                        Çindik: Lotik, pengizîn, xwe hilavitin.
  • Mane: Tûl, hilavitin,  zîtik.
  •              Bi kêfketin.
  • Mînak: Sîpikê kerê, bi lotik û çindikan li dor dîya xwe da dibezîya.
  • Lûç û lîsk
  •               Lûç:1. Guhdayîn.
  1. Guh mûç kirin, guhê xwe lê bel kirin. Bê hayî li kesekî guhdarkirin.
  •               Lîsk:1. leyz, lehîstok, yarî, bazî.
  • Mane: Hîle, leystik û hîle, fend, xap.
  • Mînak: Lûç û lîskên xwe kêm nekirîye. 

İlginizi Çekebilir

Oktay Candemir: DEVA’ya Hendek Atlatmak
Müslüm Yücel: Adalet hanım, özleneceksiniz, kalbim sizinle

Öne Çıkanlar