Dersim katliamının kurbanlarının Meclis Dilekçe Komisyonuna’na “özür dilenmesi”, “hakikatleri araştırma komisyonu kuruluşu”, “tüm kurumlardaki arşivlerin tarihçilerinin kullanımının açılması” talebiyle yaptığı başvuruya 11 yıl aradan sonra cevap geldi.
rudaw’dan Ali Haydar Gözlü’nün haberi:
Komisyonun 5 bin 233 mağdura “3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun ve TBMM İçtüzüğünün 116’ncı maddesini oluşturduğu komisyonumuzca bir işlem yapılamayacağına karar verildi”
2012 yılında Meclis Dilekçesi Komisyonuna başvuruda bulunan 5 bin 233 Dersim katliamı mağduru yakınına sonunda TBMM Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı Kararında, “Avukat Cihan Söylemez ile 5233 kişiye ait dilekçelere konu özelliği, Dilekçe Komisyonunun yetki ve görev alanına girmeden bu aşamada, 3071 tarihli Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun ve TBMM İçtüzüğünün 116’ncı kararı komisyonumuzca bir işlemin yapılamayacağına karar verilmesi” ifadesinin yazıldığı tebligatlar sonlandırılmaya başlandı.
Komisyon tarafından 11 yıl sonra bu genel bir kararın tebliğe tepkiyi gösteren Avukat Cihan Söylemez, “Komisyon yanıtında bu konularla ilgili komisyonun herhangi bir araştırmanın yapamayacağına ilişkin bir ifade ortamı. Aslında tam Aziz Nesinlik, tam trajikomik bir durum var. Bir yandan da geçen bir cevap aynı zamanda geçen gelen bir adaletsizlik örneği.Bu elenmesi gereken bir durum.TBMM Dilekçe Komisyonunun bir dilekçeyi on sene, on bir sene sonra sonuçlandırması hukuk devleti adına koruyucu verici bir şey” dedi.
Er geç TBMM çatısı altında Dersimlilerin dilekçilerine uygun bir cevap vereceğini ve Dersimlilerin yarası sarılacağını diye düşündüm” diye konuştu.
Süreç nasıl başladı?
23 Kasım 2011’de önceki başbakanı şimdiki cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partinin Ankara’da geldikleri il başkanları toplantısında konuşmuş, Dersim’de sayısı bilinmeyen binlerce insan, ve çocukların katledildiği, zorunlu olarak kadınlara göçe başvurmuştu.
Dersim katliamına ilişkin CHP’yi suçlayan Erdoğan, “Devlet adına özür dilemek gerekiyor ve böyle bir edebiyat varsa ben özür dilerim ve tebrik ediyorum” geçmiş olsun.
Erdoğan’ın açıklamalarının ardından katliamda yakınlarını kaybeden binlerce Dersimli, katliamın devam etmesi, resmi gizli dilenmesi, arşivlerin açılması talebiyle Meclis Dilekçe Komisyonu’na resmi başvuruda bulunmuştu.
Dilekçe Komisyonu bünyesinde kurulan Dersim Alt Komisyonu, katliamla ilgili çalışma başlatırken, Cumhurbaşkanlığı, dönemin başbakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı başta olmak üzere devletin ilgili kurumlarından konuya ilişkin bilgi ve belge talebinde bulunmuştu.
Komisyonun talebi üzerine Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü komisyona belge gönderirken komisyon ayrıca, Dersim üzerine çalışan akademisyen ve uzmanların listesini de YÖK’ten istemişti.
Komisyon, yaşanan olayların canlı şahitlerini de dinlemiş ancak bu güne kadar herhangi bir sonuç elde edilememişti.
“Dilekçe komisyonu 11 yıl sonra mağdur yakınlarına tebligatta bulundu”
Meclis Dilekçe Komisyonu, geçtiğimiz günlerde komisyona başvuruda bulunan 5 bin 233 mağdur yakınına tebligatlar yollamaya başladı.
Dilekçecilerin, 1937-1938 Dersim olayları ve sonrasında yaşananlar nedeniyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesini talep ettiklerini belirtilen Meclis Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı Kararında, “Avukat Cihan Söylemez ile 5233 kişiye ait dilekçelere konu husus, Dilekçe Komisyonunun yetki ve görev alanına girmediğinden bu aşamada, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun ve TBMM İçtüzüğünün 116’ncı maddesi uyarınca komisyonumuzca bir işlem yapılamayacağına karar verildi” ifadelerine yer verdi.
7 Nisan 2023 tarihinde alınan kararda, Başkan Mihrimah Belma Satır, Başkanvekili İsmail Tamer, Sözcü Fehmi Küpçü ile Katip Mustafa Kendirli’nin imzası yer aldı.
“Mağdur yakınlarının avukatından karara tepki”
Mağdur yakınlarının avukatlığını yapan Cihan Söylemez, 2012 yılının Aralık ayında Meclis Dilekçe Komisyonuna 1937/38’deki katliamların ve sürgünlerin, mağduriyetlerin araştırılması ve hakikatlerin araştırılması için bir komisyon kurulması için müracaat ettiklerini belirterek şunları söyledi:
“Tabi bu müracaat dilekçesini hazırlarken bu müracaat dilekçesini çoğaltmıştım. Ve gerek Ovacık’ta gerek Nazımiye’de birçok yerde müvekkil ağıyla birlikte bunu insanlara ulaştırmıştık. Ve 5 bin 233 Dersimli TBMM’ye Dersim 1937-38 katliamı ve sürgünleri ile devam eden olaylarla ilgili mağduriyetlerinin giderilmesi için müracaat etmişlerdi. Neden müracaat etmişlerdi? Ezcümle birincisi bir yazılı özür dilenmesi, dönemin başbakanının özrü samimi bulunmadığı için yazılı bir özür dilenmesi istenmişti. İkincisi bir hakikatleri araştırma komisyonu kurulması istenmişti. Arşivlerin tüm kurumlardaki arşivlerin tarihçilerin kullanımına açılması istenmişti. Aynı zamanda maddi ve manevi mağduriyetlerin giderilmesi noktasında adım atılması istenmişti. Bu 5 bin 233 başvuru 2012 ve 2013 yılının ilk ayı içinde yapılmıştı.”
Meclis’te on yıl boyunca beklettiği başvurulara yeni cevap verdiğini ifade eden ve karara tepki gösteren Avukat Cihan Söylemez, “Cevabında ise bu konularla ilgili komisyonun herhangi bir araştırma yapamayacağına ilişkin bir ifade kullanıldı. Aslında tam Aziz Nesinlik, tam trajikomik bir durum var. Bir yandan da geç gelen bir cevap aynı zamanda geç gelen bir adaletsizlik örneği. Bu eleştirilmesi gereken bir durum. TBMM Dilekçe Komisyonunun bir dilekçeyi on sene, on bir sene sonra sonuçlandırması hukuk devleti adına utanç verici bir şey” diye konuştu.
Dilekçe sahiplerine yeniden çağrıda bulunan Söylemez, “5 bin 233 dilekçe sahibine her geçen gün bu tebligatlar gelecek ve ellerine ulaşacak. Sarılacak diye düşünüyorum” ifadeleri kullanıldı.
