Hasbey Köksal: Zimanê Kurdî , di zaravayê Kurmancîyê da Cotepeyv -2-

Kurdi Yazarlar

5 ay önce

Rêzenivîs: B
Zimanê Kurdî , di zaravayê Kurmancîyê da COTEPEYV .
B
Ba û bahoz
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Bahoz:1. Bayê pir xurt, bayê bihêz.

Bager, gêzgerink, bagêje, babilîsok

Mane: Bayi pir dijwar, şidayî, gêjgernik, bayê şid, payê hişkan.
Mînak: Ba û bahoza payîzê xwe nîşan da.
Ba û babelîsk
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Babelîsk:1. Bayê ku zû dilive û pirî caran li dor xwe dizivire tozê rahewa dike.

Gilêle, talîzok, babelîs, xilêle. Bablîsok.

Mane: Zêde jêhatî û bi huner.
Bela û tofan.
Bager. Bayi pir dijwar.
Mînak: Ba û babelîska ku hate serê me nehatîye serê gurê çîyan.
Bav û kal
Bav:1. Mêrê ku zarokê xwî heye.
2.Ecdat, kalik.
Kal:1. Pîr, kesê temenê wî pir mezin.
2.Bapîr, bavê bav, bavê dê.

Ced, ecdat.

Mane: Bav û bapîr û bav û bapîrên wan.
Mînak: Kurdistan warê bav kalê me ye.
Bask û perwaz
Bask:1. Per, şax.

Çeng, celp, çepal, bal, qanat.
Perîk.
Mil, qol.

Perwaz:1. Per û baskên vekirî, cengên li firî. Per li xwe xistin, bask li hev dan.
Mane: Ji bo firînê perik li hev dan.
Per li xwe xistin. Çeng vedan.
Mînak: Çêlîka çûçikê bi hêvîye xurt bask û perwaz dan û xwe berda nav jîyanê…
Best û dost
Best:1.Deşt, berî.
2.Berav, berçem, berderya, qerax.

Gelî, dol, newal, nihal. Cîhê nizm yê navbera du çîyan yan jî girikan.Neqeb.
Cîyê rast, meydan.
Hayraz, peyam, xwedza, îlham, sirûş,peyxam.

Dost:1. Kesên ku hev dinasin û têkilîyên rind li gel hev hene û ji hev hez dikin.

Keç û kurên yan jî jin û zilamên ji hev hez dikin, lê ne jin û mêrê hev in.

Mane: Kesên ku hezî û îlham didine hev.
Mînak: Meriv li cem best û dostan dilşên û dilşad dibe
Birû û bijeng
Birû:1. Mûyên li ser çavan li jêra enîyê.

Kesa/kesê bifedî.

Bijeng:1.Mûyen li ser çavan.
2.Bijang, mujank, mişkulî, mijang.
Mane: Şekl û şemalê derdorê mû û pirçê çavan.
Bedewbûna derdorê çavan.
Mînak: Birû û bijenga delala min wekî tîr û kevan e.
Bisk û birû
Bisk:1. zilf, tûnçik, pûnçik,pêçavk, pûlik, perçem. Porê ku dikeve ser çavan (taybetî yê jinan).
Birû:1. Mûyên li serê çavan li jêra enîyê.

Kesa/kesê bifedî.

Mane: Li hev ketina şekl û şemalê porên ser enîyê û pirçên ser çavan. (taybetî yên jinan)
Mînak: Kena şîrîn li rûyê, bisk û birû li enîyê, por tê ber panîyê.
Bejn û bala
Bejn:1. Endam,qelafet, qam.

Dirêjî.

Bala:1.Berz, bilind.
Mane: Qed û qamet. Bejn û bal.
Mînak: Bejn û bala yarê, mîna şitla darê.
Berf û baran
Berf: 1.Ava qerisî ya wek tozek spî ji ewran dibare û erdê spî dike, dema germê de dihele.
Baran:1. Ava ku ji ewra dibare.

Şilî.

Mane: Dijwartî, zehmetî, astengîya zivistanê.
Mînak: Li vê zivistanê berf û baranê rê li me birî.
Bîr û heş
Bîr:1.Hiş, şiûr.

Hişmendî.
Mêjî, zêhn.
Çalav. Kûrgeh. Kort.

Heş:1. Aqil, hiş, şiûr.
Mane: Şiyan û kapasîteya hişê.
Mînak:Yêzdan bîr û heş ji te nestîne.
Bîr û hiş = Bîr û heş.
Boş û bor
Boş:1.Pir, gelek, zêde, bereket, boşahî, gurah, zaf.
Bor:1. Cîhê neajotî, şûv, şov, kirêb, beyar.

Rengê kehweyî û spî, wake sorikî.

Mane: Erdê bereketdar û ne ajotî.
Mînak: Di vê boş û borê de ajal û sewal têr diçêrin.
Bax û baxçe
Bax:1. Cîhê ku gul yan dan lê hatine çandin.

Gulîstan.
Rez.

Baxçe:1.Cîhe ku gul yan dar lê hatine çandîn.
Mane: Cîhê bi gul, rez û daristan.
Cîhê ku gul, rez, dar hatîye çandin.
Hişînahî. Dewlemendîya xwezayê. Bereket.
Mînak: Kalo bax û baxçe mer kir.
Bîr û bawerî
Bîr:1.Hiş, şiûr.

Hişmendî.
Mêjî, zêhn.
Çalav. Kûrgeh. Kort.

Bawerî:1. Qane bûn, razî, qayîl.

Îtîqat.
Îman, înan, yeqîn, hizir, qenaet.

Mane: Awayê fikirînê, awayê lê nêrîn û dîtina jîyanê.
Taybetî pirsên exlaqî. Bawerîya miqades.
Doktrîn.
Mînak: Bi wê mizgînîyê bîr û bawerîya me xurt bû.
Birîn û birîndar
Birîn:1. Zîyana laşê. Di laşê de şikestina derekî yan xwînhatina derekê.
2.Qet nema, hîç nema.

Kerî kirin, parçe kirin.

Birîndar:1. Kesa/kesê ku birîn lê heye, hene yan lê bûne.

Kuldar, derdmend (mecazî)

Mane: Dil zîyan dîtin. (mecazî)
Bi kul û derd ketin. (mecazî)
Bi tiştekî yan jî di bûyerekî de zîyan dîtina laşê.
Mînak: De were ey dilber, bê te dil birîn û birîndar e.
Bax û bostan
Bax: 1. Cîhê ku gul yan dan lê hatine çandin.

Gulîstan.
Rez.

Bostan:1. Bûstan, bîstan,baxçe.

Zevîya ku şênkatî (hêşinatî-sebze) lê hatine çandin.

Mane: Hişînahî, bereket, dewlemendîya xwezayê.
Mînak:Welatê me Kurdistan e,
Ber derîyê me bax û bostan e.
Bax û bîstan= Bax û bostan.
Bext û miraz
Bext:1.Nesîb, şans, talîh, qeder, felek, qismet, rojgar, çarenivîs.

Dilovanî,rehm, dilsojî (mîn: davêjim bextê we.), wijdan,zemîr.

Miraz:1.Mirad, meqsed.

Xwezî, xwastek, hesret, daxwaz, hêvî.
Bang, tika, xwazî.

Mane: Qeder û mirad.
Mînak: Hêvî dikim ew jî bigîjin bext û mirazê xwe.
Ben û ta
Ben:1.Dezî, bizînk, werîs, bend. Tişt pê tê girêdan.

Dara benîştê (Pîstacîa lentîscûs).Benîştek, darbenk, benîştok.
Fen û ben.
Amûrekî muzîkê( sê ta).
Ji baxiran (zinaran) piçûk kevir.

6.Taybetî, xûy,karekter.

Bend, benda qiçik. Sînorê zevîyê. Zevîyê ku li çîyayê hatîye vekirin,vekolandin.

Ta:1. Serma girtin. Ji ber sermayê xudana zêde. Lerzata. Nexwaşîya malarya.

Dezî.
Qas, heta, hetanî, heya ( ta li vir…).
Qat, çîn, tebaqa.
Beramber, deng, hevcot, hevbiha.
Rîş (rîş û sap bihevra, tekek), gulî, çek. (mîn: Sê ta gul da min.)
Alî, rex, hêl.
Tenê yek. Ne cot.

9.Bejn. Ta û têl.

Çewal(çal) a tujî. (mîn: Tayek sêv)

Mane: Hevşibîn, hevdirûv.
Li hev çûn, mînan hev. Wak yan jî nêzî wak hev.
Mînak: Ez û wî wak ben û ta ne.
Boş û betal
Boş:1.Pir, gelek, zêde, bereket, boşahî, gurah, zaf.

Betal, ne mijûl.

Betal:1.Ya/yê ku karekî nake. Bêîş, bêkar, bêxebat.

Îptal.
Berdayî

Mane: Vala, bêxebat, bêşixul, vala û bêkar.
Mînak: Boş û betal li guncîkê qehwexanan waxt dihêrîne.
Bend û ta
Bend:1.Dîwarê ku bi keviran hatîye çêkirin (bo av, bax û baxçe)

Partî, hîzb
Qeyde, made.
Dezî, ben.
Sekn, hêvî.
Qeyd û bend, zend û bend.
Çarîn.
Peywend, têkilî.

Ta:1. Serma girtin. Ji ber sermayê xudana zêde. Lerzata. Nexwaşîya malarya.

Dezî.
Qas, heta, hetanî, heya ( ta li vir…).
Qat, çîn, tebaqa.
Beramber, deng, hevcot, hevbiha.
Rîş (rîş û sap bihevra, tekek), gulî, çek. (mîn: Sê ta gul da min.)
Alî, rex, hêl.
Tenê yek. Ne cot.

9.Bejn. Ta û têl.

Çewal(çal) a tujî. (mîn: Tayek sêv)

Mane: Yekbûn, li hev temamkirin.
Li hevkirin.
Mînak: Tê gotin ku di vê meseleyê de bûne bend û ta.
Bisk û kezî
Bisk:1. zilf, tûnçik, pûnçik,pêçavk, pûlik, perçem. Porê ku dikeve ser çavan (taybetî yê jinan).
Kezî:1. Porê kû li pîştê hatîye vehonandin.
Mane: Porê ku dikeve ser enîyê û şekl û şemalê porê. (Bo jinan)
Mînak: Bisk û kezî kej e, fîstana zer li ser e.
Bisk û tûncik
Bisk:1. zilf, tûnçik, pûnçik,pêçavk, pûlik, perçem. Porê ku dikeve ser çavan (taybetî yê jinan).
Tûncik:1.Bisk,zilf.
Mane: Porê ku dikeve ser enîyê.
Mînak: Yara min li serbanê bû, bisk û tûncîk li ber bayê axme dibû.
Bisk û gulî
Bisk:1. zilf, tûnçik, pûnçik,pêçavk, pûlik, perçem. Porê ku dikeve ser çavan (taybetî yê jinan).
Gulî:1. Çeq, ta, çik.

Parçeyê daran û rivekan, yên ku her yek bi alîyekî ve diçe.

Mane: Porê ku dikeve ser enîyê û şekl û şemale porê. (Bo jinan)
Mînak: Bisk û gulîyên yarê ta bi ta ye.
Bêtir û çêtir
Bêtir:1. Zêdetir, pirtir. Herî zêde, herî pir.
Çêtir:1. Baştir, qenctir, rindtir, çêyî.
Mane: Hêj çê, hê zêde, baştir û rind.
Mînak: Ew ji wî bêtir û çêtir e.
Bext û text
Bext:1.Şans, qeder, çarenivîs, dilovanî, dilsojî.
Text:1.Kursîya fermî ya padîşah. Paytext.
2.Dara nivînê li ser tên rûniştin û li ser radikevin an ku radizin an ku dinivin.

Texte, dar, direx.

Mane: Soz.
Di dayîn ya jî kirina tiştekî de bi dêv qewlkirin.
Mînak: Ew jî, wake wî li ser bext û textê xwe sekinîye.
Berî û beristan
Berî:1.Pêşî. Hîna tiştek neqewimîye, nebûye.
2.Pêş, bersîng, berahî, berahîk.
3.Ji “ber”.

Deverên ziha.
Dara çilo,çilû.
Çîya, zozan, deşt, zêlat, best, mexer.

Beristan:1.Deştîn, berin, çolistan, xîzistan, beyabanistan.
Mane: Berî her tiştî.
Hîna tiştek neqewimîyabû.
Mînak : Berî û beristan,
Ûsivî giristan,
Hat bihar,
Çû zivistan.
Bend û benwêr
Bend:1.Dîwarê ku bi keviran hatîye çêkirin (bo av, bax û baxçe)

Partî, hîzb
Qeyde, made.
Dezî, ben.
Sekn, hêvî.
Qeyd û bend, zend û bend.
Çarîn.
Peywend, têkilî.

Benwêr:1. Bendik, benik, qeytan (piranî ji bo bendê solan bi kar tînin).
Mane: Têkilî, pêwendî. (mecazî)
Mînak: Bend û benwêrê wan bi dek û dolaban va girêdayî ye.
Bend û xapik
Bend:1.Dîwarê ku bi keviran hatîye çêkirin (bo av, bax û baxçe)

Partî, hîzb
Qeyde, made.
Dezî, ben.
Sekn, hêvî.
Qeyd û bend, zend û bend.
Çarîn.
Peywend, têkilî.

Xapik:1. Hevsar, xap, rişme,serhevsar.

Bendê kin û stûr. Hevsar.

Mane: Hemû cûreyên bendan.
Hevsar. (mecazî)
Mînak: Wî bend û xapik li stû girêdaye û ew kirîye ker.
Ba û bager
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Bager:1. Babelîsk, badev, bagêje. Bayê ku bi hêz li dor xwe dizivire.
Mane: Bayi pir dijwar, şîdayî, gêjgernik.
Mînak: Ba û bager rabû.
Birq û birûsk
Birq:1.Birûsk, çirîsk, ronahî. Ronîya birûskê yan ronahîya ku tenê bîskekê dimîne.
2.Êşa ku ji hindav de dikeve piştê. Firk (mîn: Firk kete pişta min.)

Xal, nuqte, niqut.

Birûsk:1. Darêja elektronê ya ewran enerjîyê ku derdixine .Di girtin û vergirtinê elektronan de enerjîyê ku derdikeve.

Birq.

Mane: Di wê gavê de bûyîn û qedîn, bûyîn û winda bûn.
Birûsk da. Vejna birûskê
Mînak: Wake birq û birûsk herikî çû.
Ba û baran
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Baran:1. Şilî. Ava ku ji ewran dikeve.
Mane: Hewayê biba û bibaran.
Pir zêde û bilez.
Mînak: Ba û barana payîzê, nîşaneya zivistanê ye..
Ba û bapûk
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Bapûk:1. Berfa ku bi hêza bayê ra dibe hewa.

Ba û pûk, boraz, bapêç.

Mane: Firtûneya berfê.
Mînak: Te digot qey ba û pûka zivistanê ye.
Ba û teht
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Teht:1.Kevir.
2.Tat, zinar, lat.
Mane: Bêfêm, bêaqil, bomik, bêtêgihîştî.
Mînak: Ha bibêje ha bibêje ba û teht e , fehm nake.
Ba û bapêş
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Bapêş:1.Arsim, zekem, serma girtin.

Nexwaşîya ku ji ber qijnîkan li guhanên ajelan dikeve.
Lareş, tîrawî. Têneşo, teneşek.

Mane: Nexweşîya ji sermayê.
Mînak:Ji ber sermayê zarokên me giştî bi ba û bapêşê ketin.
Ba û baweşîn
Ba:1. Hewayê ku dilive.

Li cem, li kêlekê, li teniştê.
Tir, fis, piv.

Baweşîn:1.Baweşînk, baweşînok. Di hewayê germ de ji bo hênîk bûnê amûrê ku ber ve rûyê bi dest tê rajandin.
Mane: Hênikayî, xwe baweşînkirin.
Mînak: Li bin sîya darê xwe daye ber ba û baweşînê
Bal û pal
Bal:1. Bejn (Dirêjîya bin û serê tiştekî. Dûrahîya bin û ser).

Bask, per, şax. ( Ji bo çûk û kêzikên firinde.)
Bilind, bala, berz. Vekirî, vebûyî. ( Bê asteng, bê berdest)
Cem, nik, ba, li kêlekê. Hêl, alî. ( Mîn.: balî malê ve çû.)
Hişyarî, agadarî, îkaz, guhdarî, sexbêrî, çavdêrî.

Pal:1.Bi tek destekî kevir avêtin. (wake gule avêtin.)

Mû, pirç. Pal û pirç.
Berwer, berpal, kendal. Hevraz, kaş, serbijêr.
Pişt, paş, mil, dehf.
Danber. Dengivandin. (Mîn.: Pişta xwe da cîhekî, palên xwe da cîhekî.)

Mane: Bêserî û bêbinî. Pir zêde. bêserûbin.
Mînak: Zozanên Çewlikê bal û pal in.
Bala û wala
Bala:1. Bilind, berz, mezin.

Bejnûbala, endam.

Wala: 1.Gewre, gewremend. Bilind.
Mane: Mezin, berz, bilind.
Mînak: Li ser navê Yezdan sonda bala û wala xwar.
Bar û barxane
Bar:1.Tiştên ku mirov yan jî hesp, qatir, ker, hêstir…hwd. yan jî tirimpêl, balafir, keştî…hwd hildigire û radiguhêze.

Berpisiyarî, erk, wazîfe.
Cîhê ku alkol tê firotin, vexwarinxane.
Peseteya (dewsan) hewayê. (F)( Mîn.: Şeş dewsan/bar)
Berhem, mahsûl.
Derbarê (yekî) de, der heqê (kesekî) de.

7.Barûdox. Rewş, hal, destûdar.
Barxane:1.Depo, ambar, kuwar, kîler.
Mane: Tiştên ku li ser pişta heywanan in û ji cîhekî dibin cîhekî din.
Mînak: Karwan bar û barxaneyê xwe barkirin û çûn.
Bar û birc
Bar:1.Tiştên ku mirov yan jî hesp, qatir, ker, hêstir…hwd. yan jî tirimpêl, balafir, keştî…hwd hildigire û radiguhêze.

Berpisiyarî, erk, wazîfe.
Cîhê ku alkol tê firotin, vexwarinxane.
Peseteya (dewsan) hewayê. (F)( Mîn.: Şeş dewsan/bar)
Berhem, mahsûl.
Derbarê (yekî) de, der heqê (kesekî) de.

7.Barûdox. Rewş, hal, destûdar.
Birc:1.Bac, bide, xerec, olam. Pereyên ku her kes gora qezenca xwe dide dewletê.
2.Kele, sûr, beden.
Mane: Saman, hebûn, serwet.
Mal û menal, mal û hal, mal û milk
Mînak: Tiştêkî vêşartî tune, bar û birc li ber çavan e.
Bar û piştî
Bar:1.Tiştên ku mirov yan jî hesp, qatir, ker, hêstir…hwd. yan jî tirimpêl, balafir, keştî…hwd hildigire û radiguhêze.

Berpisiyarî, erk, wazîfe.
Cîhê ku alkol tê firotin, vexwarinxane.
Peseteya (dewsan) hewayê. (F)( Mîn.: Şeş dewsan/bar)
Berhem, mahsûl.
Derbarê (yekî) de, der heqê (kesekî) de.

7.Barûdox. Rewş, hal, destûdar.
Piştî:1.Li dû, li pey, li paş, li pişt.
2.Barê li piştê. Barê ku li ser piştê ye.
Mane: Tengayî, tengasî, bar, pirsgirêk.
Mînak: Pirsgirêkê wan ji me re bû bar û piştî.
Başî û xweşî
Başî:1.Çêyî, rindî, çakî, xweşî, qencî.

Xêr, saxlemî, saxî.

Xweşî:1.Dilxweşî, şahî, şadî, kêfxweşî, şanazî, dilşadî, bextewarî. (Rewşa xweş.)
Mane: Rindî, başî, xweşî û selametî.
Mînak: Başî û xweşîyê ji we re dixwezim.
Bav û bavik
Bav:1. Mêrê ku zarokê xwî heye.
2.Ecdat, kalik.
Bavik:1. Malbat, nesl, nifş, babik,bapîr, binemal, bavkal.

Bavmarî, zirbav.

Mane: Ecdat, bavkal, ced.
Mînak: Bav û bavikê me ji Dersimê hatine vê deverê.
Baxir û şaxir
Baxir:1. Zinar, tat, lat, şaxur,terh, qerqez, qefik, şikl.
Şaxir: 2. Zinar,tat, lat, baxir.
Mane: Zinarên berze, şaxurên bilind û bala. Kendal.
Mînak: Baxir û şaxirê Zagrosê merivan heyran dihêle.
Bel û vît
Bel:1. Vekirî (bi taybetî çav). Vît
Vît:1. Rep.

Vîtik.

Mane: Bal bûn. Pê hesî bûn. Guh li ser bûyîn.
Vîtik û vêtik.
Mînak: Kûçik bi tiştekî hesiya, guhê xwe bel û vît kir.
Berçen û dirav
Berçen:1.Bendikên xemilî yên lîbasên serê jinan.
Dirav:1.Pere.

Pereyê giranbuha yê li ser kum û serpûş.

Mane: Xem û xişirê kum.
Mînak: Berçen û diravê kofîya bûkê bala mirov dikişand.
Beşûş û devliken
Beşûş:1.Devbiken, bişir( bişira zarokan) rûken.
Devliken:1.Rûken, rûxweş, devbiken.
Mînak:Rûken, rûşîrîn, besimîn.
Mînak:Bi beşûş û devlikenî derîyê mala xwe ji me ra vekir.
Bezm û şahî
Bezm:1. Îkram, zîyafet, camêrî.
Şahî:1. Cejn, kêf, xweşî, dîlan, dawet.

Dilxweşî, kêfxweşî, şanazî.

Mane: Heng û ziyafet. Bi kêf xwarin û vexwarin
Mînak:Di bezm û şahîyê de, bi xwarin û vexwarinê çav û dilê mêvanan têr bû.
Ber û memik
Ber:1.Pêşber, pêş, hember, liber, ligel, lirex,licem.

Sîng, sing.
Memik, çiçik.
Dol, tov.
Cenîn.
Kevir.
Rû, serûçav.
Dev, derî.
Berhem.
Hîna tiştek nebûye.
Berê, dema berî niha.
Ber bi ….. ve, ber bi …… de.

Memik:1.Çiçik, sîng, bersîng.
Mane: Paşil/paxil, bersîng û çiçik. (taybetî ji bo jinan.)
Mînak:Şîrê ber û memikê dîya xwe, xenîmê xwe nekir.
Ber û malîtî
Ber: Ber:1.Pêşber, pêş, hember, liber, ligel, lirex,licem.

Sîng, sing.
Memik, çiçik.
Dol, tov.
Cenîn.
Kevir.
Rû, serûçav.
Dev, derî.
Berhem.
Hîna tiştek nebûye.
Berê, dema berî niha.
Ber bi ….. ve, ber bi …… de.

Malîtî: 1. Rewşa malîbûnê.
Mane: Nas û dost, xizm û eqreba. Mervatî.
Mînak: Wan gundîyan hemî ber û malîtîyê hev in.
Ber û mal
Ber: Ber:1.Pêşber, pêş, hember, liber, ligel, lirex,licem.

Sîng, sing.
Memik, çiçik.
Dol, tov.
Cenîn.
Kevir.
Rû, serûçav.
Dev, derî.
Berhem.
Hîna tiştek nebûye.
Berê, dema berî niha.
Ber bi ….. ve, ber bi …… de.

Mal:1.Xanîyê ku malbatek tê de dijî.

Malbat. Kesen di heman xanî de dijîn.
Binemal. Hemî mirov û xizmên hev.
Seman, sermîyan, heyîn, serwet. Tiştên ku mirov xwedana /xwedanê wan e.

Mane: Malî. ehlê malê, malikên malê.
Mînak: Ber û mal pevçiyan, kêmaqil man li ber nigan.
Berjêr û berjor
Berjêr:1.Serî ber bi binî.

Serberjêr, serbijêr, berbijêr, serejêr.

Berjor:1.Binî ber bi serî.

Serberjor, serbijor, berbijor, serejor.

Mane: Derbejêr û derbejor. Bikaş.
Mînak: Em di vir ve bimeşin, rê ya berjêr û berjor nekevin.
Bûk û berbû
Bûk:1. Keça ku ji bo zewacê hatîye xemilandin.

Jina ku nû zewicîye.
Êşa ber çavan. kula ku di bin çavên mirov de derdikeve.

Berbû: 1. Berbûk, berbûrî.

Kesên ku di dawetê de hevalîya bûke dikin. ( ji bo jinan)

Mane: Koma bûk birinê. (Taybetî koma jinan.)
Mînak: Di daweta birazîyê min de bûk û berbûyan têra dilê xwe govend gerandin.
Bûz û pûs
Bûz:1.Berfa ku ji ber sermayê hişk û req bûye.