🔴ABD Başkanı Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İran ile Pazar günü yapılacak görüşmelerin verimli geçmemesi durumunda “görüşmelerin devam etmeyeceği ve farklı bir yol izlenmek zorunda kalınacağı” konusunda uyardı.
Cuma günü yayınlanan röportajında Witkoff, ABD’nin geçen hafta bir başka görüşme turu düzenlememeyi tercih ettiğini, çünkü görüşmelerin faydalı olması için İran ile “belirli anlaşmalara varmamız gerekiyordu” dedi.
“Umarım bu Pazar görüşmeler verimli geçer. Umarım bu, görüşmelerin devam edeceği anlamına gelir,” dedi.
Görüşmeler sadece üst düzeyde olacak
Pazar günü Umman’daki görüşmeler sadece üst düzeyde olacak, bu da iki tarafın ileriye dönük daha geniş bir çerçeveyi tartışacağını gösteriyor. Konuya yakın bir kaynak CNN’e, yaptırımların kaldırılması gibi bir anlaşmanın daha ayrıntılı yönlerini müzakere eden teknik ekibin katılmasının beklenmediğini söyledi.
“Bir sonraki görüşme turunu üst düzey yetkililer seviyesinde yapmak uygun görüldü,” diye belirtti kaynak.
Başka bir kaynak, görüşmelerin hem doğrudan hem de dolaylı olmasının beklendiğini söyledi.
ABD’nin kırmızı çizgisi: “Zenginleştirme yok”
Breitbart ile yaptığı röportajda Witkoff, ABD’nin görüşmelerden beklentilerini şimdiye kadarki en ayrıntılı şekilde açıkladı.
“İran Devleti’nde bir zenginleştirme programı asla tekrar var olamaz. Bu bizim kırmızı çizgimiz. Zenginleştirme yok. Bu, söküm anlamına gelir, silahlaştırma yok anlamına gelir ve Natanz, Fordow ve İsfahan’ın – bunlar onların üç zenginleştirme tesisidir – sökülmesi gerektiği anlamına gelir,” dedi.
İran: Nükleer yakıt döngüsüne sahip olma hakkımız var
İran, uranyum zenginleştirmesine izin verilmesi gerektiğini, bunun müzakere edilemez olduğunu söyledi.
“İran’ın tam nükleer yakıt döngüsüne sahip olma hakkı vardır,” Pazar günü Witkoff ile görüşmesi beklenen İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, bir hafta önce X’te yazdı.
ABD’den İran’a teşvik teklifi
ABD’nin Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için Rusya ile yaptığı müzakerelerde teşvikler önerdiği gibi, Witkoff da Tahran’a benzer teşvikler önerdiğini ima etti.
“İran’ı uluslar liginin bir üyesi olma konusunda davet ediyoruz,” dedi. “İran’a şunu söylüyoruz: ‘Daha iyi bir ulus olabilirsiniz. Sizinle iş yapabiliriz. Sizinle stratejik ilişkilerimiz olabilir. Ama kışkırtıcı olamazsınız.'”
Witkoff, İran’ın ABD’ye nükleer silah istemediğini söylediğini belirtti – Tahran’ın uzun süredir savunduğu bir pozisyon.
Öncelik nükleer konuda
Özel temsilci, görüşmelerin münhasıran nükleer konuya odaklandığını, ilk Trump yönetiminin İran’ın bölgedeki saldırgan eylemlerini geniş bir şekilde ele alma girişimlerinden farklı olduğunu söyledi.
“Hamas, Hizbullah, Husileri desteklemekten vazgeçmeleri ve kışkırtıcı olmaktan geri çekilmeleri gerektiğini düşünüyor muyuz? Buna inanıyoruz. Bu ikincil bir tartışma,” dedi. “Düşman olarak gördüğümüz kişilere silah tedarik etmemeleri gerektiğini düşünüyor muyuz? Buna inanıyoruz. Ancak yine de, nükleer tartışmayı karıştırmak istemiyoruz çünkü bu bizim için varoluşsal bir konu. Bu, bugün ve hızla çözülmesi gereken konu.”
“İran’ın Nükleer bombaları olmamalı”
Witkoff, ABD’nin şartları hakkında şöyle diyor: “Tutumumuzu açıkça belirttik. İran’ın bombaları [nükleer] olmamalı. Onlar da cevaplarında istemediklerini bildirdiler. Bu nedenle, bu görüşmenin amacı için sözlerini doğru kabul ediyoruz ve bunun gerçek düşünceleri olduğunu varsayıyoruz.”
“Eğer gerçekten böyleyse, uranyum zenginleştirme tesislerinin yıkılması gerekir. Santrifüj ekipmanları olmamalı.”
Witkoff, İran’ın şimdiye kadar zenginleştirdiği tüm uranyumu azaltması ve uzak bir yere göndermesi ve nükleer programını sivil bir programa dönüştürmesi gerektiğini belirtiyor.
Buşehr örneği
Donald Trump’ın temsilcisi, İran’ın nükleer programı hakkında şöyle diyor: “Şu anda İran’da Buşehr dedikleri sivil bir nükleer reaktör var. Orada hiçbir zenginleştirme kapasitesi yok. Eğer sözlerine inanmamızı istiyorlarsa, neden diğer tüm tesislerini de Buşehr gibi yapmıyorlar?”
“Buşehr’de hiçbir zenginleştirme kapasitesi yok, hiçbir santrifüj ekipmanı yok. Bu tesisi sadece sivil amaçlar için, elektrik üretimi ve benzeri şeyler için kullanabilirler.”
“İran zayıf bir durumda”
İranlılarla gelecekteki anlaşmanın 2015 anlaşması gibi mi olacağı yoksa daha güçlü bir anlaşma mı olacağı sorusuna cevaben Witkoff, “İranlılar şimdi 10 yıl öncesine göre daha zayıf durumdalar ve Washington zayıf bir anlaşmayı kabul etmeyecek.”
“Bana göre bugün çok daha zayıflar ama bakın, gerçekten onlarla oturmak, onlarla konuşmak ve neden söylediğimiz şekilde adım atmaları gerektiği konusunda onlarla görüşmek istiyoruz.”
Trump, 2018 yılındaki ilk başkanlık döneminde, Barack Obama döneminde imzalanan 2015 anlaşmasından ABD’yi çekti.
“Pazar kritik bir gün”
Steve Witkoff devamında, “Geçen haftaki görüşmelerin verimli olacağını düşünmedik, çünkü onlarla bazı anlaşmalara varmamız gerekiyordu. Umarım bu Pazar verimli geçer. Umarım devam edebileceğimiz bir şekilde olur.”
“Eğer Pazar günü verimli olmazsa, o zaman devam etmeyeceğiz ve farklı bir yol seçmemiz gerekecek.”
Dördüncü tur görüşmelerin 3 Mayıs’ta Roma’da yapılması kararlaştırılmıştı, ancak arabulucu Umman, lojistik nedenlerden dolayı ertelendiğini bildirdi.
/rd/
