Geçtiğimiz yıl küresel askeri harcamalarda kaydedilen yeni zirve 2,7 trilyon dolardı. Bu, 2023’e göre yüzde 9,4’lük bir artışı temsil ediyor. Uluslararası askeri harcamalar on yıldır istikrarlı bir şekilde artıyor. Ancak Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana hiçbir zaman tek bir yıl içinde bu kadar güçlü bir şekilde büyümemişlerdi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün (SIPRI) son raporuna göre, 100’den fazla ülke bir önceki yıla göre askeri harcamalarını artırdı . Özellikle Avrupa ve Ortadoğu’da artış daha da belirginleşti. Bunda Ukrayna ve Gazze Şeridi’ndeki savaşların da etkisi oldu.
Almanya dünya sıralamasında 4. sıraya yükseldi
Almanya, Avrupa’daki gelişmelere önemli katkı sağladı: 2024’te Almanya’nın askeri harcamaları üst üste üçüncü yıl arttı. SIPRI’ye göre, bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 28 artışla 88,5 milyar dolara ulaştı.
Almanya, en fazla askeri harcama yapan ülkeler sıralamasında ABD, Çin ve Rusya’nın ardından dördüncü sıraya yerleşti. 2023 yılında Almanya hala yedinci sıradaydı.
SIPRI araştırmacısı Lorenzo Scarazzato, “Almanya, yeniden birleşmeden bu yana ilk kez Batı Avrupa’da en fazla askeri harcama yapan ülke oldu” vurgusunu yaptı. Bunun sebebi, 2022 yılında onaylanan Federal Ordu için için 100 milyar avroluk özel fondur. Almanya bu parayla yetersiz donanıma sahip ordusunu daha iyi donatacak.
SIPRI’ye göre hikaye burada bitmiyor: “Almanya ve diğer birçok Avrupa ülkesinde son dönemde alınan siyasi kararlar, Avrupa’nın yüksek ve artan askeri harcamalar dönemine girdiğini gösteriyor ve bu durumun öngörülebilir gelecekte de devam etmesi muhtemel.”
Avrupa genelinde daha yüksek savunma bütçeleri
Diğer birçok Avrupa ülkesi de 2024’te askeri harcamalarını önemli ölçüde artırdı:
Polonya bir önceki yıla göre yüzde 31 daha fazla harcama yaptı ve artık gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 4,2’sini savunmaya yatırıyor. Bu, tüm Avrupa NATO üyeleri arasında en yüksek değerdir. İsveç, NATO’ya katıldığı 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 34 daha fazla yatırım yaparak 12 milyar dolar savunma harcaması yaptı.
Avrupa’da savunma harcamalarının daha da artmasına neden olan şey, esas olarak üç yıldır devam eden Ukrayna’daki savaştır . Ukrayna’ya kendi ordularına yaptığı harcamaların yanı sıra askeri yardıma da çok miktarda para aktarıldı. Toplamda 60 milyar dolar. En büyük pay ABD’den gelse de Avrupa ülkeleri de yardımlarda bulundu. Özellikle Almanya 7,7 milyar dolar yardımda bulundu.
Ukrayna’nın kendisi dünyanın en yüksek askeri yüküne sahipti: Askeri harcamaları 2024’te gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 34’üne ulaştı. Karşılaştırma yapmak gerekirse: Almanya’da geçen yıl bu oran yüzde ikinin hemen altındaydı.
Raporda, “Ukrayna’nın vergi gelirlerinin tamamı 2024 yılında askeri harcamalar tarafından karşılanırken, askeri olmayan tüm sosyo-ekonomik harcamalar dış yardımlarla finanse edildi” ifadeleri yer aldı.
Saldırgan Rusya, geçen yıl silahlı kuvvetlerine 149 milyar dolar yatırım yaptı; bu, 2023’e göre yüzde 38’lik
Hiçbir ülke ABD’den daha fazla askeri harcama yapmıyor
ABD, 2024 yılında daha da artırarak askeri harcamalarını en çok artıran ülke olmaya devam ediyor:
Silahlı kuvvetlerine toplam 997 milyar dolar yatırım yaptı. SIPRI analizine göre, “2024 ABD bütçesinin önemli bir kısmı, Rusya ve Çin’e karşı stratejik üstünlüğünü sürdürmek amacıyla ABD’nin askeri kabiliyetlerini ve nükleer cephaneliğini modernize etmeye ayrıldı.”
ABD, 5.000’den fazla nükleer savaş başlığına sahip ve cephaneliğini kademeli olarak modernize etmek için büyük yatırımlar yapıyor.
Çin ayrıca 2035 yılına kadar askeriyesini her alanda modernize etme yoluna devam etti – 2024’te 314 milyar dolarlık bir bütçeyle. SIPRI’ye göre, iyileştirilmiş askeri yetenekler arasında “yeni gizli savaş uçakları, insansız hava araçları (İHA’lar) ve insansız su altı araçları” yer alıyor. Ayrıca Çin, 2024 yılında nükleer cephaneliğini hızla genişletti.
Asya’da silahlanma yarışı tehlikesi
Bölgedeki diğer ülkeler de silahlanıyor. Örneğin, 2024 yılında askeri harcamaları yüzde 21 artarak 55,3 milyar dolara çıkan Japonya.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Direktörü Nan Tian, ”Asya-Pasifik bölgesindeki büyük savunma şirketleri, gelişmiş askeri yeteneklere giderek daha fazla yatırım yapıyor” vurgusunu yapıyor.
Artan gerginlik göz önüne alındığında, “bu yatırımların bölgeyi tehlikeli bir silahlanma yarışı sarmalına sürükleme riski” bulunuyor. Özellikle Çin ve Kuzey Kore’nin büyük çaplı yeniden silahlanması bölgedeki diğer ülkeler tarafından tehdit olarak algılanıyor.
İsrail’de güçlü artış
Ortadoğu’da İsrail, 2024’te askeri harcamalarını yüzde 65 artırarak 46,5 milyar dolarla öne çıkıyor. Bunun nedeni Hizbullah ile çatışmanın tırmanması ve Gazze Şeridi’nde devam eden savaş. Bu bağlamda Lübnan savunma harcamalarında da önemli oranda artışa gitti. Ülkedeki siyasi ve ekonomik istikrarsızlık nedeniyle önceki yıllarda bu durum pek mümkün olmamıştı.
/Deutsche Welle/
