DTÖ Anlaşmazlıkların Çözümü Mekanizması paneli tarafından bugün açıklanan kararda, Türkiye’nin uyguladığı ek gümrük vergilerinin DTÖ’nün kurucu belgesi 1994 tarihli Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) 1’inci ve 2’nci maddeleri ile bağdaşmadığı belirtildi. Raporda, DTÖ politikası ile bağdaşmayan tedbirlerin Türkiye’nin GATT çerçevesindeki yükümlülükleri ile uyumlu hale getirilmesi tavsiye edildi.
ABD DTÖ’nün kararından memnun
ABD, Türkiye’nin gümrük vergisi kurallarını ihlal ettiği yönünde DTÖ’nün kararını memnuniyetle karşıladı. ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi (USTR) sözcüsü Sam Michel, DTÖ’nün raporunun yayımlanmasından sonra yaptığı açıklamada, ABD’nin çelik ve alüminyuma getirdiği ek gümrük vergilerinin “güvenlik tedbirleri” olduğunu, buna karşılık Türkiye’nin “önleyici tedbir” olarak görünen misilleme niteliğindeki ek gümrük vergilerinin kuralları ihlal ettiğini DTÖ’nün kabul ettiğini söyledi.
Türkiye misilleme olarak ek gümrük vergisi getirmişti
ABD, çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği ek gümrük vergisine misilleme yapan, aralarında Türkiye’nin bulunduğu ülkeleri Temmuz 2018’de DTÖ’ye şikayet ederek DTÖ kurallarını ihlal etmekle suçlamıştı.
Eski Başkan Donald Trump döneminde ABD, ulusal güvenliği koruma gerekçesiyle ülkeye ithal edilen çeliğe yüzde 25, alüminyuma ise yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulamaya başlamıştı. Trump aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelere yönelik bu uygulamayı, ABD Başkanı’na ulusal güvenliği tehdit ettiği durumlarda ithalata kısıtlama getirme yetkisi tanıyan 1962 tarihli yasaya dayandırmıştı.
Türkiye de bunun üzerine Haziran 2018’den itibaren ABD’den ithal edilen pirinç, yaprak tütün, alkollü içecekler, binek araçlar, güzellik malzemeleri, kağıt ve taşkömürü gibi ürünlere “ek mali yükümlülük” getirmişti.
Trump, 10 Ağustos 2018’de Türkiye ile ilişkilerin iyi olmadığına işaret ederek Türkiye’ye yönelik vergileri ayrıca ikiye katlamış, çelik ürünlerine yüzde 50, alüminyuma da yüzde 20 oranında ek vergi uygulanacağını açıklamıştı.
2020 yılında görevi devralan Joe Biden da ek gümrük vergisi uygulamasını kaldırmamıştı.
DTÖ aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelerin şikayeti ile ilgili olarak Aralık 2022’de açıkladığı kararda ise ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına uyguladığı ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğini bildirmişti. Kararda ABD yönetimi, uygulamalarını DTÖ kurallarıyla uyumlu hale getirmeye çağırılmıştı. ABD yönetimi ise kararı tanımadığını açıklamıştı.
