Van Barosu ve hak örgütleri Van protestolarında polisin gaz, tazyikli su, plastik mermi kullandığını, yurttaşların yaralandığını ve çok sayıda kişinin gözaltına alındığını belirtti.
Van’da yerel seçimlerde halkın Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı olarak seçtiği Abdullah Zeydan’ın memnu haklarının geri alınmasıyla kentte düzenlenen eylemlere yönelik saldırılar ve hak ihlallerine ilişkin rapor hazırlandı. Van Barosu İnsan Hakları Merkezi, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Özgürlük için Hukukçular Derneği tarafından gözlem ve tespitlere dair rapor baronun Tahir Elçi Konferans Salonu’nda açıklandı. Toplantıya kentteki birçok kitle örgütü de katıldı.
İHD Van Şubesi Başkanı Mehmet Salih Coşkun, Zeydan’nın seçime iki gün kala memnu haklarının geri alındığı süreçte yaşananları hatırlattı.
Bu kararın kamuoyuna yansıması sonrasında Van halkının sokaklarda protesto eylemleri gerçekleştirdiğini söyleyen Coşkun, “Demokratik tepkisini ortaya koymak ve bu kararı protesto etmek amacıyla başta DEM Parti binasının bulunduğu sokak olmak üzere şehrin meydan, cadde ve sokaklarında çeşitli gösteri ve yürüyüşler düzenlemiştir. Van halkının, hukuksuz kararı çeşitli yürüyüşler ve sivil itaatsizlik eylemleriyle protesto ederken kolluk kuvvetlerinin orantısız müdahalesine, işkence ve kötü muamelesine maruz bırakıldı. Kentimizde birçok gözaltı yapıldığı ihbarları üzerine Van Barosu İnsan Hakları Merkezi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği ve İnsan Hakları Derneği tarafından sürecin izlenmesi amacıyla kriz masası oluşturulmuş ve kriz masasında çalışan gönüllü avukatlar tarafından sahada gözlem ve tespitler yapılmıştır” dedi.
İHLALLER SIRALANDI
Coşkun 2-3 Nisan’da kentte yapılan protesto eylemleri sırasında yaşanan hak ihlaline maruz kalan yurttaşlara dair hazırlanan gözleme ve tespitlerin bazıları şu şekilde sıraladı;
- 2 Nisan 2024 tarihinde DEM Parti İl Binası ve çevresinde gözlem yapılmıştır. Dem Parti İl Binasına çıkan tüm sokakların TOMA, Zırhlı Araç ve Çevik Kuvvet Ekiplerince kapatıldığı, Parti binası ve bahçesinde bulunan yüzlerce kişinin bu alanlarda fiili olarak gözaltında tutulduğu kişilerin bireysel bir şekilde alandan ayrılmalarına dahi müsaade edilmediği, bina içerisine biber gazı, tazyikli su ve plastik mermi atıldığı, plastik mermi ve gaz kapsüllerinin isabet ettiği birçok vatandaşın yaralandığı ve abluka gün boyu devam etti.
- Van Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Abdullah Zeydan, Dem Parti yöneticilerinin parti binasında kendilerine destek olmak amacıyla gelen vatandaşlarla beraber Cumhuriyet Caddesi’ne doğru yürüyüşe başladıkları, yürüyüşe geçen gruba yönelik kolluk görevlileri tarafından herhangi bir ikaz yapılmadan çeşitli noktalarda biber gazı, tazyikli su ve plastik mermi ile müdahale edildiği, orantısız müdahaleler sonucunda birçok yurttaşın yaralandığı ve kullanılan gazın oldukça ağır olması nedeniyle grup içerisinde baygınlık geçiren kişiler tespit edildi.
- 2 Nisan 2024 tarihinde Van halkının Van İl Seçim Kurulunun kararına karşı DEM Parti ve Abdullah Zeydan’ı desteklemek amacıyla, Cumhuriyet Caddesi, Kazım Karabekir Caddesi, İki Nisan Caddesi, Zübeyde Hanım Caddesi, Milli Egemenlik Caddesi, On Beş Temmuz Şehitleri Caddesi, Vali Sokak, Beşyol Meydanı ve bu mekanların çevresinde bulunan sokaklarda çeşitli gösteri ve yürüyüşler düzenlediği, bu sırada şehrin ana arterlerinin neredeyse tamamının TOMA, Zırhlı Araç ve Çevik Kuvvet Ekiplerince kapatıldığı, demokratik protesto ve gösteri hakkını kullanmak için alanda bulunan vatandaşlara kolluk kuvvetlerince orantısız bir şekilde müdahale edildiği, biber gazı ve tazyikli su kullanıldığı ve müdahaleler sonucunda 26 kişinin darp edilerek gözaltına alındığı, gözaltına alınanlar arasında 2 avukatın da olduğu belirlendi.
- Gösteri ve protestoların devam ettiği sırada Van Valiliği tarafından 02 Nisan 2024 tarih 23.45 saatinde 03 Nisan 2024 tarihleri arasında geçerli olmak üzere gösteri, toplantı ve yürüyüş yasağı kararı ile birlikte şehre giriş ve çıkış yasağı kararı verildiği,
- 3 Nisan 2024 tarihinde DEM Parti tarafından; DEM Parti Eş Genel Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan, TİP Genel Başkanı Erkan Baş, DEM Parti Milletvekilleri, CHP Milletvekilleri, TİP Milletvekilleri, Leyla Zana ve Başak Demirtaş da katıldığı basın açıklaması ve yürüyüş düzenlendiği, etkinliğin yapılacağı Cumhuriyet Caddesinin TOMA, Zırhlı Araç ve Çevik Kuvvet Ekiplerince kapatıldığı, Van Valiliğinin 02 Nisan 2024 tarihli gösteri, toplantı ve yürüyüş yasağı kararı gerekçe gösterilerek destek eylemlerine müsaade edilmediği ve kitlelere dağılması için kolluk kuvvetlerince yine biber gazı ve tazyikli su ile müdahale edildiği, bu müdahaleler sırasında milletvekilleri, parti yöneticileri dahil birçok kişinin kötü muameleye maruz kaldığı ve 230 yurttaşın da darp edilerek gözaltına alındığı,
- 3 Nisan 2024 tarihinde Van Adliyesi önünde TBB Başkanı Erinç Sağkan, Bölge Baro Başkanları, İnsan Hakları Derneği Bölge Şube Başkanları, Özgürlük için Hukukçular Derneği Eşbaşkanı ve Bölge Şube Eşbaşkanları ve diğer Sivil Toplum Kuruluşları Bölge Temsilcilikleri Başkanlarının ve avukatların olduğu yoğun katılımlı bir basın açıklaması gerçekleştirildiği, sonrasında şehir merkezine doğru yürüyüşe geçen bir kısım avukatlara kolluk kuvvetlerince orantısız bir şekilde müdahale edildiği, bu müdahaleler sırasında 7’si avukat, biri gazeteci, biri de yoldan geçen bir yurttaş olmak üzere 9 kişinin darp edilerek ters kelepçe ile gözaltına alındığı,
- 3 Nisan 2024 tarihinde saat 18.30 sıralarında Yüksek Seçim Kurulunun, Van İl Seçim Kurulu kararını ortadan kaldırarak mazbatanın seçimde birinci olan DEM Parti adayı Abdullah Zeydan, verilmesine karar verdiği, bu kararın akabinde şehirdeki protestoların durduğu, ancak kolluk kuvveti ablukasının devam ettiği, Van halkının bu kararı kutlamak için şehrin meydan cadde ve sokaklarına indiği, Ezberciler iş Merkezi civarında kutlamalar yapan halka hiçbir ikazda bulunulmadan biber gazı, tazyikli su ve plastik mermilerle müdahale edildiği, yürüyüşte bulunmayan yurttaşlara ilişkin hedef gözetmeksizin rastgele plastik mermi sıkıldığı, bir kısım müdahalelere ilişkin görüntülerin sosyal medyada paylaşıldığı,
- Elimizdeki verilere göre Van İl Seçim Kurulunun kararı ile Yüksek Seçim Kurulunun kararı arasında geçen sürede Van ilinde yaşanan olaylar ve müdahaleler sırasında toplam 264 kişinin darp edilerek gözaltına alındığı, Gözaltına alınanlar arasından adliyeye sevk edilen kişilerden 27’sinin tutuklanarak hapishaneye gönderildiği, tutuklama gerekçelerinin somut delile dayanmayan polisin göz takibi ve olay tutanağı gibi soyut ve keyfi gerekçelere dayandığı, 134 kişinin işkence ve kötü muameleye maruz bırakıldığı, kolluk kuvvetleri tarafından işlenen çeşitli suçlara ilişkin suç duyurularının kurumlarımız tarafından ihbar eden sıfatıyla yapıldığı.”
Van Barosu İnsan Hakları Merkezi adına Burcu Şeber ise, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifade özgürlüğünü güvenceye alan 10’uncu maddesinin bentlerini okudu.
Konuya ilişkin detaylı raporun önümüzdeki günlerde paylaşılacağı belirtildi. (MA)
