Fransa’da 49,5 milyon seçmen önümüzdeki 5 yılda Ulusal Meclis’te görev alacak 577 milletvekilini belirlemek için Pazar günü itibariyle sandık başına gitti. Seçimlere katılımın yüksek olduğu bildirildi…İlk sonuçlar saat 20.00’den sonra…
Seçimlerin olası sonuçları neler?
Seçim sonuçlarına dair dört senaryo öngörülüyor:
- Cumhurbaşkanı Macron’un partisi Rönesans mutlak çoğunluğu elde edecek ve Gabriel Attal başbakan olarak kalacak. Bu ihtimal hayli düşük görünse de imkansız değil.
- İkinci bir senaryoya göre, Macron’un partisi en büyük parti olacak ama 2022’deki gibi yine çoğunluğu kazanamayacak. Hükümet tek başına iktidar olma mücadelesi verecek ve yasaları geçirmek için ittifaklara ihtiyaç duyacak.
- Bir diğer ihtimal ise başka bir partinin göreceli çoğunluğu elde etmesi ancak müttefikleri güvence altına alaması. Böyle bir durumda hükümetin çıkmaza gireceği düşünülüyor.
- Son senaryoda ise başka bir parti mutlak çoğunluğu kazanacak ki bu olasılık hayli düşük görünüyor. Kazanan koalisyondan (ya aşırı sağcı Ulusal Birlik ya da solcu Yeni Halk Cephesi) bir başbakan seçilmesi gerekecek.
Hem sol hem de sağ seçmen endişeli
Fransa’da erken seçim kararı ülke genelinde siyasi tartışmaların alevlenmesine neden oldu.
Hem sol hem de sağ seçmenler Euronews’e bugünkü seçimlerin olası sonuçlarından endişe duyduklarını söyledi.
Çok sayıda sağcı seçmen, aralarında Jean-Luc Melenchon’un kurduğu partinin de yer aldığı ve yarışı birinci bitiren herhangi bir sol koalisyon olasılığına sıcak bakmıyor.
Sol koalisyon için halka açık bir toplantıya katılan seçmenler, aşırı sağcı Ulusal Birlik’in hükümete liderlik etmesinden endişe duyuyor.
Euronews’in bu hafta konuştuğu seçmenlerden bazıları Fransa’daki siyasi iklim hakkında şunları söyledi:
Toulouse’lu 24 yaşındaki seçmen Manon, oy vermenin önemli olduğunu belirterek, “Bir kadın olarak, bir LGBT birey olarak, trans arkadaşlarımın hakları için, [azınlıkların] hakları için çok endişeliyim,” dedi.
Lyon dışında yaşayan 70 yaşındaki emekli inşaat işçisi Alexandre ise aşırı sağa oy vermeyi düşündüğünü çünkü Macron’un “iş, emeklilik ve sağlık gibi birçok konuda” kendisini hayal kırıklığına uğrattığını söyledi.
Çevreci bir kuruluşta çalışan 30 yaşındaki Jean, Fransa’daki siyasi durumun “çok karmaşık ve üzücü” olduğunu vurguladı. Akrabaları aşırı sağcı Ulusal Birlik’in değiştiğine inanırken, kendisinin bu görüşe katılmamasının sağ eğilimli ailesi ile aralarında hararetli tartışmalara yol açtığını söyledi.
Açıklamalar ne zaman gelecek?
Fransa’nın siyasi liderlerinin sandık çıkış anketlerinin açıklanmasının ardından yerel saatle 20:00’den itibaren bazı önemli konuşmalar yapmaları bekleniyor.
Başbakan Gabriel Attal, Paris’in merkezindeki Rönesans partisi genel merkezinde konuşma yapacak ancak Cumhurbaşkanı Macron’un bu akşam ulusa sesleniş konuşması yapıp yapmayacağı hala belirsizliğini koruyor.
Ulusal Birlik’in 28 yaşındaki lideri Jordan Bardella da Paris’ten destekçilerine hitap edecek. Akıl hocası ve eski lideri, Ulusal Meclis’teki aşırı sağ gruba başkanlık eden Marine Le Pen ise konuşmasını kuzey Fransa’daki Henin-Beaumont’taki kalede yapacak.
Aralarında Komünist Parti’den Fabien Roussel’in de bulunduğu Yeni Halk Cephesi koalisyonunun bazı parti liderleri de çıkış anketi açıklandıktan hemen sonra konuşacak. Bazıları yerel saatle 22:00’den sonra Paris’in merkezindeki Place de la Republique’de destekçilerine seslenecek.
Seçimlere katılım oranı yüksek
İçişleri Bakanlığı’na göre, oy kullanmaya gelen çok sayıda kişi var.
Bugün yerel saatle 17:00 itibariyle kayıtlı Fransız seçmenlerin neredeyse yüzde 60’ı oylarını kullandı. Aynı saatlerde, 2022 yılında yapılan son genel seçimlere katılım oranı yüzde 39 olurken, 2017’de ise yüzde 40’tı.
Seçime katılım oranı geçtiğimiz son birkaç seçime kıyasla etkileyici olsa da Beşinci Cumhuriyet için bir rekor oluşturması pek mümkün görünmüyor. Milletvekili seçimlerinde ilk turda en yüksek katılım oranı 1978’de yüzde 82,8’di.
Önemli yarışlar hangileri?
Seçim sonuçları yüzlerce sandalyenin akıbetini belirleyecek ancak bazı bölgelerde daha kıran kırana bir mücadele bekleniyor.
Çok sayıda bakan, meclisteki sandalyelerini korumayı veya kazanmayı umuyor olsa da Cumhurbaşkanı Macron’un koalisyonunun ağır kayıplar vermesi bekleniyor.
Aday olan bazı önemli bakanlar arasında, başkent Paris’in hemen dışındaki bir seçim bölgesinde meclis koltuğuna aday olan Başbakan Gabriel Attal, Fransa’nın kuzeyinde İçişleri Bakanı Gerald Darmanin ve ilk kez ulusal genel seçimlerinde yarışacak olan Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne yer alıyor.
Eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande de ülkenin güneybatısındaki Correze’de sol görüşlü Yeni Halk Cephesi (NFP) koalisyonunun yanında yarışa katıldı.
Bazı seçim bölgelerinde resmi parti listesinden ayrı olarak yarışan muhalif adaylar da var. Önemli yarışlardan biri, partisi tarafından Paris seçim bölgesinde yeni sol koalisyon NFP ile birlikte aday olmak üzere seçilmeyi başaramayan sol parti La France Insoumise’den (Boyun Eğmeyen Fransa) milletvekili Danielle Simonnet’in sandalye kazanma mücadelesi olacak gibi görünüyor.
Raquel Garrido ve Alexis Corbiere, La France Insoumise’dan NFP’ye karşı duran diğer iki isim olarak öne çıkıyor.
Avignon şehrini de içeren güney Vaucluse bölgesinin ilk seçim bölgesi de dikkate değer çünkü aşırı sağcı Ulusal Birlik adayı Catherine Jaouen, sol kanat NFP’den tartışmalı antifaşist aktivist Raphael Arnault’a ve Avignon’un sosyalist belediye başkanı tarafından desteklenen sol kanat adayı Philippe Pascal’a karşı yarışıyor.
Bunlara ek olarak, özellikle Cumhuriyetçilerin partisinin kendilerine karşı başka bir adayı karşı karşıya getirdiği yerlerde, sağcı Cumhuriyetçiler ve aşırı sağcı Ulusal Birlik için ortak listede yarışan 62 adayı da takip etmek gerekiyor.
Uzaktan oy kullananların sayısı geçmiş seçimin iki katı
Bu erken seçimlerde oylarını sandıkta vekalet vererek internet veya posta yoluyla kullanmak için 2,1 milyondan fazla kişi kayıt yaptırdı.
Fransa İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, bu sayı, 2022’deki genel seçimlerde uzaktan oy kullananların iki katına tekabül ediyor.
Fransız seçmen kütüklerinde 1,6 milyonu yurt dışından olmak üzere toplam 49,5 milyon seçmen kayıtlı.
Seçimlerin 9 Haziran’da açıklanması ve kampanya süresinin çok kısa olması nedeniyle yeni seçmenler ilk tur için zamanında kayıt yaptıramadı. Ancak Ulusal Meclis’in feshini takip eden hafta içinde kayıt yaptırmış olanlar 7 Temmuz’daki ikinci turda oylarını kullanabilecek.
577 seçim bölgesi için 4.000’den fazla aday; hangi partide daha fazla aday var?
İçişleri bakanlığına göre, Fransa Ulusal Meclisi’nde sandalye için toplam 4.011 aday yarışıyor; bu sayı her seçim bölgesi için ortalama yedi aday anlamına geliyor.
Bu oran önceki seçimlere göre önemli ölçüde düşük, 2022’de ilk tur için yaklaşık 6.300 aday kaydolurken, 2017’de 7.877 aday kaydoldu.
Hatırlatmak gerekirse Fransa’da 577 seçim bölgesi var, bu da mutlak çoğunluğu sağlamak için 289 sandalyeye ihtiyaç olduğu anlamına geliyor.
Üç ana partiden, Başkan Emmanuel Macron’un merkezci koalisyonu Ensemble en az adaya sahip ve 489 seçim bölgesinde çekişme içinde.
Sol partilerin ittifakı olan Yeni Halk Cephesi’ne yaklaşık 560 aday kaydoldu.
Bu arada anketlerde önde giden aşırı sağcı Ulusal Ralli 498 seçim bölgesinde yarışıyor. Ayrıca sağcı Cumhuriyetçiler partisinin başkanı Eric Ciotti ile yaptığı ittifak sayesinde 60 yerel yarışta daha hissesi bulunuyor.
Fransızlar yurt içinde ve yurt dışında oy vermek için seferber oldu
David O’Sullivan’ın haberinde, Fransa’da seçimlerin geçmiş seçimlere oranla daha fazla ilgi gördüğü aktarılıyor.
Bu seçim aynı zamanda anakara dışında yaşayanların da ilgisini çekiyor.
Dışişleri Bakanlığı, 25-27 Haziran tarihleri arasında yurtdışında yaşayan Fransız vatandaşlarının rekor sayıda çevrimiçi oy kullandığını duyurdu.
2022 yılında 250.000 kişi bu şekilde oy kullanırken, bu yıl bu sayı 410.000’e çıktı.
Fransa genel seçimlerinin ilk turunda oylama sürüyor. Canlı blogumuza hoş geldiniz!
Euronews Türkçe olarak, Fransa’nın bu önemli gününde size rehberlik edeceğiz.
Sonuçlar geldikçe Fransa’nın nabzını tutacağız ve sahadaki muhabirlerimizden en güncel bilgileri size sunacağız.
En son gelişmeler için bizi izlemeye devam edin!
Fransa’nın denizaşırı topraklarında Cumartesi günü tamamlanan oy verme işlemleri, anakarada Pazar sabahı Türkiye saati itibariyle (TSİ) 09:00’da (GMT 06:00) başladı.
Euronews, seçimlere dair tüm son dakikaları ve en son haberleri ve sizlerle buluşturacak. Sandık çıkış anketlerine dayalı ilk ulusal tahminlerin TSİ 20:00’de (GMT 17:00) yapılması bekleniyor.
Fransa’daki gündemi kaçıranlar için kısa bir özet geçelim:
Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik’in (RN) 28 yaşındaki genel başkanı Jordan Bardella, Avrupa Parlamentosu seçimlerinden kısa bir süre önce Cumhurbaşkanı Macron’u erken seçime çağırdı.
/euronews/