Ülkenin geçiş hükümetinin başına getirilen Muhammed Yunus sükunet çağrısında bulunarak, yüzlerce kişinin ölümüne ve Başbakan Hasina’nın istifasına yol açan şiddet olaylarının ardından tüm tarafları ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmaya davet etti.
Haftalardır süren şiddetli protestoların ardından Bangladeş’te 15 yıllık Şeyh Hasina ikitidarı sona erdi. Hasina’nın istifa ederek Hindistan’a kaçmasının ardından Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus geçiş hükümetinin başına getirildi.
Göreve bugün başlaması planlanan Yunus, Çarşamba günü sükûnet çağrısında bulunarak, tarafları ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmaya çağırdı.
Yunus, sivil liderler, askeri liderler ve giderek otokratikleşen Başbakan Hasina’ya karşı protestolara öncülük eden öğrenci aktivistler arasında yapılan görüşmelerin ardından geçiş hükümetinin başkanı olarak aday gösterildiğinde Olimpiyatları izlemek üzere Fransa’nın başkenti Paris’teydi.
Yunus, Bangladeş’e doğru yola çıkmadan önce Paris’te kamuoyuna ilk açıklamalarını yaptı.
“İkinci Zafer Günümüz’ü mümkün kıldıklarını” söyleyerek öğrenci protestocuları kutlayan Yunus, onlara barışçıl kalmaları çağrısında bulundu. Yunus ayrıca, Hasin’in pazartesi günü istifasından bu yana yaşanan şiddet olaylarını da kınadı.
“Şiddet bizim düşmanımızdır. Lütfen daha fazla düşman yaratmayın. Sakin olun ve ülkeyi inşa etmeye hazır olun,” dedi.
Bangladeş Kara Kuvvetleri Komutanı Waker-Uz-Zaman’a göre Yunus, perşembe gecesi geçici lider olarak yemin edecek.
Askeri lider, Hasina’nın istifasından bu yana yaşanan şiddet olaylarından sorumlu olanların adalet önüne çıkarılacağını da söyledi.
Yunus, mikrokredi piyasalarını geliştirme çalışmaları nedeniyle 2006’da Nobel Barış Ödülüne layık görülmüştü.
Paris’te gazetecilere verdiği demeçte, “Eve dönmeyi ve orada neler olduğunu görmeyi dört gözle bekliyorum,” diyen Yunus, “İçinde bulunduğumuz sıkıntıdan kurtulmak için nasıl organize olabileceğimizi göreceğiz,” dedi.
Seçimlerin ne zaman yapılacağı sorulduğunda, bunu söylemek için çok erken olduğunu belirtmek istercesine ellerini kaldıran Yunus, “Gidip onlarla konuşacağım. Bu bölgede daha çok yeniyim,” ifadelerini kullandı.
Hasina’ya karşı artan öfke
Protestolar geçen ay hayal kırıklığına uğramış öğrencilerin, başbakanın Avami Birliği ile bağlantısı olanları kayırdığını söyledikleri devlet işlerinde kota sistemine son verilmesini talep etmeleriyle barışçıl bir şekilde başladı.
Ancak kısa sürede Hasina’ya karşı eşi benzeri görülmemiş bir meydan okumaya dönüşen protestolar, ihracatın düştüğü ve döviz rezervlerinin azaldığı Bangladeş’teki ekonomik sıkıntının boyutunu gözler önüne serdi.
Bangladeşli Komutan Waker-uz-Zaman, ordunun temmuz ortasından bu yana yaklaşık 300 kişinin ölümüne neden olan, 1971 Bağımsızlık Savaşı’ndan bu yana ülkede yaşanan en büyük katliamlardan biri olan ve hükümete karşı öfkeyi körükleyen baskıları soruşturacağı sözünü verdi.
Ülkenin önde gelen Bengalce günlük gazetesi Prothom Alo’ya göre, pazar günü 14’ü polis olmak üzere yaklaşık 100 kişi öldürüldü. Son haftalarda en az 11.000 kişi tutuklandı.
“Orduya olan inancınızı koruyun. Tüm cinayetleri soruşturacağız ve sorumluları cezalandıracağız,” dedi.
1971’deki bağımsızlıktan bu yana 20’den fazla darbe ya da darbe girişimiyle karşı karşıya kalan Bangladeş’te ordu önemli bir siyasi nüfuza sahip. Ancak Hasina’nın istifasının ya da Waker-uz-Zaman’ın sükunet çağrılarının kargaşayı sona erdirmeye yetip yetmeyeceği belli değil.
Gün boyunca protestocular, Hasina’nın resmi konutuna girip çıkmaya devam etti. Ayrıca “adalet” yazılı bir pankartın asıldığı parlamento binasının önünde de toplandılar.
Kalabalıklar Hasina’nın ailesinin, ülkenin ilk cumhurbaşkanı ve bağımsızlık lideri olan babası Şeyh Mucibur Rahman’ın suikast sonucu öldürüldüğü ve müzeye dönüştürülen evi de yağmaladı. İktidar partisinin önemli ofislerini ve hükümet yanlısı iki televizyon kanalını ateşe vererek her ikisini de yayın yapmamaya zorladılar.
Bu arada Indian Express gazetesinin haberine göre Hasina pazartesi günü Dakka’dan ayrıldıktan sonra Yeni Delhi yakınlarındaki bir askeri havaalanına indi ve Hindistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval ile görüştü. Haberde, Hasina’nın güvenli bir yere götürüldüğü ve muhtemelen İngiltere’ye gideceği belirtildi.
76 yaşındaki Hasina, ocak ayında yapılan ve ana muhalifleri tarafından boykot edilen seçimlerde üst üste dördüncü dönem için seçilmişti. Seçimlerden önce binlerce muhalefet üyesi hapse atılmış, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve İngiltere sonucu güvenilir bulmayarak kınamış ancak hükümet sonucu savunmuştu.
Hasina, aralarında Hindistan ve Çin’in de bulunduğu güçlü ülkelerle bağlarını geliştirmişti. Ancak ABD ve diğer Batılı ülkelerle ilişkileri, 170 milyonluk nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkede sivil özgürlüklerin kaybolması nedeniyle gerilmişti.
Siyasi muhalifleri daha önce onu giderek otokratikleşmekle suçlamış ve huzursuzluktan Hasina’nın otoriter çizgiyi sorumlu tutmuşlardı. Toplamda 20 yıldan fazla görev yapan Hasina, diğer tüm kadın hükümet başkanlarından daha uzun süre görev yaptı.
Hasina’nın oğlu Sajeeb Wazed Joy, İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye yaptığı açıklamada, annesinin geçmişte olduğu gibi siyasi bir geri dönüş yapacağından şüphe duyduğunu ve “hayal kırıklığına uğradığını” söyledi.
/euronews/
