Kanada’da bir grup yerli kadın, yaklaşık yarım asır önce ABD Merkezî İstihbarat Teşkilatı CIA’nin deneyleri sırasında kaybolan oğullarının başına gelenleri öğrenmek için Montreal kentindeki eski bir hastanenin inşaat çalışmalarını durdurulmasını istiyor.
AFP’nin aktardığına göre kadınlar iki yıldır McGill Üniversitesi ve Quebec hükümetinin inşaat projesini geciktirmeye çalışıyor.
Aktivistler Royal Victoria Hastanesi ve komşu psikiyatri hastanesi olan Allan Memorial Enstitüsü’nde bulunan alanda çocukların mezarlarını içerdiğini gösteren arşivlere ve tanıklıklar olduğunu ileri sürüyor.
1950’ler ve 1960’larda, söz konusu eski enstitünün duvarlarının ardında CIA, ‘MK Ultra’ kod adlı ‘’gizli zihin kontrolü ve kimyasal sorgulama araştırma programını’’ finanse etti.
Soğuk Savaş sırasındaki program, insanların beyinlerini etkili bir şekilde kontrol etmek için prosedürler ve ilaçlar geliştirmeyi amaçlıyordu.
İngiltere, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri katıldığı program ile Montreal’deki yerli çocukların da bulunduğu insanlar üzerinde elektroşok, halüsinojenler ve duyusal yoksunluğa maruz bırakılan deneyler yapıldı.
Montreal’in güneybatısındaki Kahnawake Mohawk topluluğundan 85 yaşındaki aktivist, sömürgeciliği kınamak için İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri’ne seyahat eden yerli hakları hareketinin önde gelen isimlerinden. Kahnintha, bu mücadelenin “hayatındaki en önemli şey” olduğunu söyleyerek, “Bu kötülüğü neden yaptıklarını ve kimin sorumlu tutulacağını bilmek istiyoruz” dedi.
Aktivistler, 2022 sonbaharında, 643 milyon dolara mal olacak yeni bir kampüs ve araştırma merkezinin inşaatını durdurmak için bir ihtiyati tedbir kararı aldırttılar.
Gruptaki kadınlar, davayı avukatları olmadan kendi başlarına savunmakta ısrar ediyor. 52 yaşındaki aktivist Kuitiyo, “çünkü bizim yöntemlerimizde kimse bizim adımıza konuşmuyor” dedi.
Geçtiğimiz yaz, geniş arazideki harap binaları aramak için eğitimli köpekler ve sondalar getirildi. Ekipler kazı yapılmaya değer üç alan tespit etti. .
Ancak McGill ve hükümetin Quebec Altyapı Kurumu’na göre “hiçbir insan kalıntısı bulunamadı.”
Mohawk anneleri, üniversiteyi ve devletin altyapı kurumunu, araştırmayı yürüten arkeologları çok erken sonuca vararak, anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor.
Annelerle iş birliği yapan antropolog Philippe Blouin şunları söyledi: “Geçmişte çalışanları tarafından işlenmiş olabilecek suçlara ilişkin soruşturmayı yürütme yetkisini kendilerine verdiler.”
Bu ayın başlarında temyiz başvuruları reddedilmesine rağmen, anneler mücadeleye devam etme sözü verdi.
Quetiyo, “İnsanların tarihi bilmesi gerekiyor ki tekerrür etmesin” ifadelerini kullandı.
Kanada son yıllarda geçmişte yaşanan zulümlere karşı uyanıyor.
Yerli çocuklar nesiller boyu, 2015 Hakikat ve Uzlaşma Raporu’nun “kültürel soykırım” olarak nitelendirdiği sürecin bir parçası olarak dilleri, kültürleri ve kimliklerinin ellerinden alındığı yatılı okullara gönderildi.
1831 ile 1996 yılları arasında 150.000 yerli çocuk evlerinden alınarak, bu okullardan 139’una yerleştirildi. Birkaç bini ise kendi topluluklarına geri gönderildi.
/AFP/
