Ağustos 2012’de ABD ve koalisyon güçlerinin Afganistan’dan çekilmesi sonrası iktidarı ele geçiren Taliban şeriata dayalı katı bir rejim kurmaya devam ediyor.
Almanya kamu televizyonu ARD Yeni Delhi muhabiri Charlotte Horn Taliban ile birlikte Afganistan’da kadınların ‘’Erdem Yasası’’ nedeniyle nasıl baskı altında tutulmak istediğini konu edinen bir haber-analiz yazdı.
Horn’un haber-analizinde şu görüşlere yer veriliyor:
Afganistan’ı yöneten Taliban, kadınları giderek kamusal yaşamdan dışlıyor. Yeni “erdem yasası” onların şarkı söylemesini ve yüksek sesle konuşmasını dahi yasaklıyor. Bazı düzenlemeler erkekleri de etkiliyor.
Genç Afgan kadın, “Kadın olduğum için beni eve mahkum ediyorsunuz” şarkısını söylüyor. Protestosunu sosyal medyadaki bir videoyla kamuoyuna duyuruyor: Tanınma korkusuyla yüzüne siyah bir örtü çekmiş… Suçu: Şarkı söylemek.
Taliban, son çıkan “erdem yasası ” yla kadın haklarını daha da kısıtlıyor. Kadınlar yabancı erkeklerin huzurunda kendilerini tamamen örtmek zorunda kalıyorlar. Artık yüksek sesle konuşmalarına ve hatta toplum içinde şarkı söylemelerine bile izin verilmiyor.
Taliban’a göre kadın sesinde baştan çıkarıcı bir şeyler var. Bu nedenle erkeklerin baştan çıkarılmaması gerekir. Kadınlar evde şarkı söyleyip dışarıda dinlenseler bile ağır para cezaları ve hatta hapis cezasıyla karşı karşıya kalıyorlar. Seema ayrıca sürekli Taliban korkusuyla yaşıyor. Daha katı davranış kuralları sayesinde artık hayatı daha çekilmez hale gelmiş:
‘’Yeni yasalar çıktığından beri buradaki hayatımız tamamen değişti. Bunu zihinsel, fiziksel ve psikolojik olarak hissediyoruz. Her şey değişti. Zaten örtündüğüm halde burka giymediğim ve yanımda erkek olmadığı için dışarı çıkmaya korkuyorum. ‘’
35 yaşında, 4 çocuk annesi. Taliban’ın kızların yalnızca altıncı sınıfa kadar okula gitmesine izin verdiğini kararlaştırmasından bu yana kızlarına evde ders veriyor. Kadınların yüksek öğrenime erişimleri engelleniyor ve yalnızca sağlık hizmetleri gibi birkaç alanda çalışmalarına izin veriliyor.
Taliban’ın iktidara gelmesinden bir yıl sonra Afganistan’daki kadınlar hakları için sokaklara çıkmaya devam ediyor.
Sadece bir erkeğin gözetiminde dışarı çıkın Seema, “Lisans diplomam var ve bir bakanlıkta çalışıyordum” diyor. Artık kızının anne olacağı ama okuma yazma bile bilmediği bir günden korkuyor. “Yasa radikal bir şekilde kadınlara karşıdır.”
Seema’nın günlük hayatı neredeyse tamamen dört duvarı arasında geçiyor. Sadece bir erkekle birlikte dışarı çıkmasına izin veriliyor. Kararnameden bu yana “Erdem Bakanlığı”nın ahlak polisi olayları daha da sıkı bir şekilde denetledi. Bu durum taksi şoförlerini bile etkiliyor. Refakatsiz kadınları yanlarında götürürlerse para cezasıyla karşılaşıyorlar.
Birleşmiş Milletler Afganistan’da “cinsiyet ayrımcılığından” söz ediyor. Kadınlar sistematik olarak ayrımcılığa uğruyor. Cenevre’deki BM İnsan Hakları Ofisi’nden Ravina Shamdasani:
‘’Yeni kabul edilen yasa, kadınları kamusal yaşamdan tamamen silen, susturan ve onları meçhul, sessiz gölgelere indirgemeye çalışıyor. Bu kadınları özerkliklerinden yoksun bırakan bir politikayı güçlendiriyor. Bu dayanılmaz!”
Ancak Taliban’ın yeni ve katı davranış kuralları erkekler için de geçerli. Kamu hizmetinde çalışıyorsanız sakal bırakmalısınız. Ve çok kısa olmamalıdır. Erkeklerin şort giymesi de yasaktır. Taliban ayrıca dövüş sanatlarını İslami olmayan bir şey olarak görüyor. İslam hukuku yüze vurmayı yasaklıyor. Judo ve karate genç Afganlar arasında çok popüler. Antrenör Sayed, yeni yasa nedeniyle dövüş sanatları stüdyosunu kapatmak zorunda kalmış: “Spor tarafsızdır; ne siyasete ne de ideolojiye aittir. Yalnızca sağlığa ve iyiliğe hizmet etmelidir.”
Çoğu Afgan sporcu, son yasaktan önce zaten ülkelerini terk etmişti.
/ARD/
