🔴Rusya, Batılı ülkelerin “izolasyon” çabaları devam ederken 30’dan fazla ülkenin üst düzey temsilcisini ağırlıyor. BRICS’in bu yılki liderler zirvesi, birliğe yeni katılan üye ülkelerle genişlemiş haliyle ilk defa düzenleniyor.
Dünyanın önde gelen gelişen ekonomilerinin oluşturduğu BRICS ülkelerinin liderleri, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da, birliğin genişlemesi, “ticarette dolarsızlaşma” ve bölgesel çatışmalar ana gündemleriyle bir araya geliyor.
Kazan’da bugün başlayan BRICS Liderler Zirvesi’nde 30’dan fazla ülkenin temsil edilmesi bekleniyor.
Bu yıl Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) katılmasıyla üye sayısı 9’a çıkan BRICS, Ukrayna Savaşı’nın ardından Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik yaptırımları nedeniyle son yıllarda daha fazla gündeme geliyor.
Kazan’da başlayan zirvenin ilk gününde BRICS ülkelerinden liderlerin ve üst düzey yetkililerin toplantılar gerçekleştirmesi planlanırken, zirvenin ikinci ve üçüncü günlerinde ise misafir ülkelerden yetkililerin katılımı bekleniyor.
Rusya’nın 2024 için dönem başkanlığı yaptığı BRICS’in genişlemiş haliyle ilk defa düzenlenen bu yılki liderler zirvesi, Batılı ülkelerin Rusya’yı izole etme girişimlerinin devam ettiği bir dönemde ayrı bir öneme sahip bulunuyor.
“BRICS Batı’ya karşı değil” vurgusu
BRICS üyesi ülkelerin liderleri, birliğin “Batı’ya karşı olmadığını ancak Batılı da olmadığını” vurgulayan açıklamalar yaparken, zirvede alınabilecek bazı kararların küresel düzende önemli etkiler yaratabileceğine işaret ediyor.
Rusya Devlet Başkanı Putin, 18 Ekim’de Moskova’da düzenlenen BRICS İş Forumu’nda yaptığı açıklamada, BRICS’in dünya ekonomisinin itici gücü olduğunu vurgulayarak, “BRICS ülkelerinin ekonomik büyümesi giderek daha fazla dış etkenlere ve müdahalelere korunaklı hale gelecek.” ifadesini kullanmıştı.
Genişlemenin yanı sıra yeni bir uluslararası ödeme sistemi konusunun da bugün başlayan zirvede ele alınacağını aktaran Putin, BRICS nezdinde ortak bir para birimi oluşturulmasına yönelik sürecin ise henüz olgunlaşmadığını söylemişti.
BRICS nezdinde yürütülen ticarette ulusal para birimlerinin kullanımını artırmak için çalışmalar yapan Rusya, son dönemde ortaya çıkan “BRICS Bridge” adlı projeye de önem veriyor. Geliştirilme aşamasındaki BRICS Bridge, ticarette özellikle dolara bağlılığı azaltmayı hedefleyen, çok taraflı bir dijital ödeme platformu projesi olarak ön plana çıkıyor.
Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, 11 Ekim’de gazetecilere yaptığı açıklamada, “BRICS’in kapıları, birliğin temel prensiplerini ve hedeflerini paylaşan, benzer düşünen devletlere açıktır.” demişti.
BRICS nezdinde ticarette enerji kaynakları önemli yer tutuyor
Başlangıçta Güney Afrika’yı içermeyen “BRIC” kısaltması, 2001’de İngiliz ekonomist Jim O’Neill tarafından Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in büyüme potansiyelini vurgulayan bir makalede kullanılarak literatüre girmişti.
Birliğin kuruluşu ise Rusya’nın girişimleriyle ABD ve Batılı ülkelerin küresel hakimiyetini dengeleyecek gayriresmi bir platform olarak 2009’a dayanıyor. Güney Afrika’nın da bir yıl sonra davet edilmesiyle birlik bugünkü BRICS adını aldı.
Üye ülkeler, aynı zamanda dünyadaki toplam toprakların yaklaşık yüzde 30’una, nüfusun yaklaşık yarısına ve petrol üretiminin de yaklaşık yüzde 45’ine sahip konumda. Dünyadaki mal ticaretinin de yaklaşık dörtte biri BRICS ülkeleri tarafından gerçekleştiriliyor.
Rusya, Batılı ülkelerin yaptırımlarının, Avrupa pazarının kritik ihracat ürünlerine önemli oranda kapanmasının yol açtığı ve ithalatta yaşadığı sorunları çözmek için BRICS nezdindeki ekonomik faaliyetlerini özellikle son 2,5 yılda önemli oranda artırdı.
Ülkenin Çin ile ticaret hacmi geçen yıl 240 milyar dolara çıkarken, söz konusu dönemde Hindistan ile ticaret hacmi bir önceki yıla göre yaklaşık iki kat artarak 65 milyar dolara yükseldi.
Rusya’nın bu ülkelere yönelik ana ihracat kalemi petrol ve petrol ürünleri olurken, ithalatında ise yüksek teknoloji ve sanayi ürünleri önemli rol oynadı.
Bugün başlayan zirvede, Rusya’nın diğer üye ülkelerle birlikte birlik nezdindeki ticareti daha da artırmaya yönelik çeşitli öneriler sunması bekleniyor.
Öte yandan, uluslararası düşünce kuruluşu Global Energy Monitor’ün (GEM) raporunda ise BRICS nezdinde fosil kaynakların toplam enerji kapasitesindeki payının düştüğü, yıl sonuna kadar temiz enerji kaynaklarının payının fosil kaynakları geçeceği belirtildi.
Raporda, söz konusu gerilemeye rağmen BRICS’teki neredeyse tüm üyelerin ilave kömür, petrol veya doğal gaz santralleri inşa etmeye devam ettiğinin altı çizildi.
Zirvede bölgesel çatışmalar da gündemde olacak
Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı’nın, özellikle Putin’in yapacağı görüşmelerde gündemin ana maddelerinden birisi olması bekleniyor.
İsrail’in Gazze ve Lübnan’a artarak devam saldırıları ve bu nedenle Orta Doğu’da tırmanan gerginlik de yine BRICS Lider Zirvesi’nde ele alınması planlanan konular arasında yer alıyor.
Putin, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ı zirveye beklediğini, bölgedeki gelişmeleri kendisiyle istişare edeceğini söylemişti.
/Ajans/
