Hong Kong’daki bir mahkeme, tartışmalı bir ulusal güvenlik davasının ardından, demokrasi yanlısı önemli liderleri yıkıcı faaliyetlerde bulunmaktan dolayı hapse mahkûm etti.
Benny Tai ve Joshua Wong, yerel seçimler için muhalefet adaylarını destekleyen Hong Kong 47 aktivist ve kanun koyucu grubu arasındaydı. Tai 10 yıl alırken Wong dört yıldan fazla aldı.
Grubun büyük kısmı yıkıcılık girişiminde bulunmaktan suçlu bulunurken, ikisi beraat etti.
Dava, Çin’in 2019’da Hong Kong’da yaşanan demokrasi yanlısı protestoların hemen ardından uygulamaya koyduğu sert ulusal güvenlik yasasının en ağır sonuçlarından birisi oldu.
Bu gösteriler aylarca yüz binlerce kişinin Hong Kong sokaklarına çıkmasına neden oldu. Hong Kong’dan anakara Çin’e iadeye izin verecek önerilen bir hükümet anlaşmasıyla tetiklenen demokratik reform için daha geniş talepleri yansıtmaya başladı.
Gözlemciler, NSL ve davanın sonucunun, kentin demokrasi yanlısı hareketini ve hukukun üstünlüğünü önemli ölçüde zayıflattığını ve Çin’in kent üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırmasına olanak sağladığını söylüyor.
ABD, davayı “siyasi amaçlı” olarak nitelerken, Avustralya Salı günü NSL’nin kullanımına “güçlü itirazları” olduğunu ve vatandaşlarından biri olan Gordon Ng’nin mahkum edilmesinden “ciddi endişe duyduğunu” söyledi.
Pekin ve Hong Kong hükümetleri, yasanın istikrarı korumak için gerekli olduğunu savunuyor ve özerkliği zayıflattığını reddediyor. Ayrıca, mahkumiyetlerin Çin’in ulusal güvenliğini baltalamaya çalışan güçlere karşı bir uyarı görevi gördüğünü söylüyorlar.
Dava, Hong Konglular arasında büyük ilgi gördü; onlarca kişi, kararın açıklanmasından günler önce mahkeme binasının dışında sıraya girerek mahkemeyi izlemek içim yer kapmaya çalıştı.
Mahkeme Salı günü sanıklara dört ila on yıl arasında değişen hapis cezaları verdi.
Gayriresmi ön seçim planını hazırlayan eski hukuk profesörü Tai “devrim savunuculuğu yaptığı” gerekçesiyle en uzun cezayı alan kişi oldu.
Wong, suçunu kabul ettikten sonra cezası üçte bir oranında azaltıldı. Ancak diğer bazı sanıkların aksine, hakimler “onu iyi karakterli bir insan olarak görmediği” için daha fazla indirim yapılmadı. Tutuklamalar sırasında Wong, protesto gösterilerine katıldığı için zaten hapisteydi.
Ceza alan diğer önemli demokrasi yanlısı isimler arasında siyasete atılan eski bir gazeteci olan Gwyneth Ho ve eski milletvekilleri Claudia Mo ve Leung Kwok-hung yer alıyor. Dört ila yedi yıl arasında hapis cezası aldılar.
2019 protestoları Covid salgınıyla birlikte azaldığında, aktivistler demokrasi yanlısı hareketi sürdürmenin bir yolu olarak Yasama Konseyi seçimleri için resmi olmayan bir ön seçim düzenlediler.
Amaçları, muhalefetin Pekin yanlısı hükümetin yasa tasarılarını engelleme şansını artırmaktı. Temmuz 2020’de yapılan ön seçimde yarım milyondan fazla Hong Konglu oy kullandı.
Eylemciler o dönen bunun Temel Yasa kapsamında, yani belirli özgürlüklere izin veren bir mini anayasa kapsamında yasal olduğunu savundular.
Ancak bu durum, Pekin ve Hong Kong yetkililerini alarma geçirdi ve bu hareketin, ön seçimden birkaç gün önce yürürlüğe giren NSL’yi ihlal edebileceği konusunda uyardılar. Aktivistleri hükümeti “devirmeye” çalışmakla suçladılar ve 2021’in başlarında onları tutukladılar.
Yargılama sonunda hakimler, savcılığın planın anayasal kriz yaratacağı yönündeki iddiasını kabul etti.
Hong Kong’un yeni sert güvenlik yasası nedir?
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden bir sözcü Salı günkü cezayı “Hong Kong’un sivil özgürlüklerinin ve yargı bağımsızlığının “acımasız” NSL’nin yürürlüğe girmesinden bu yana ne kadar hızlı düştüğünü” gösterdiği şeklinde tanımladı. Çin ve Hong Kong hükümetlerinin “şimdi Hong Kong’da demokrasiyi teşvik etmenin maliyetlerini önemli ölçüde artırdığını” eklediler.
Hong Kong Üniversitesi’nden emekli profesör John P. Burns, Pekin yanlısı hükümetin davayı demokrasi yanlısı kampla “hesaplaşmak” için kullanmış olabileceğini söyledi.
Dr. Burns, “Merkezi otoriteler aynı zamanda davayı Hong Kong halkını yeniden eğitmek için kullanıyorlar” dedi ve bunun dersinin “ulusal güvenlik ülkenin en önemli önceliğidir; ulusal güvenlik konusunda bize meydan okumayın” olduğunu söyledi.
BBC’ye verdiği demeçte, “Bu dava önemlidir çünkü Hong Kong’un hukuk sisteminin sağlığına dair ipuçları sağlıyor.” dedi. “Temel Kanun’da belirtilen süreçleri takip etmek nasıl yasadışı olabilir?”
Hong Kong Metropolitan Üniversitesi’nde siyaset profesörü yardımcısı Stephan Ortmann, verilen cezanın “NSL kapsamında siyasi muhaliflere verilen cezaların şiddetine dair bir emsal oluşturduğunu” söyledi.
Demokrasi yanlısı hareketin artık “büyük ölçüde zayıfladığını”, “otosansürün norm haline geldiğini ve daha az insanın açıkça demokrasi yanlısı kampla aynı çizgide olduğunu” ekledi.
Ancak aktivistler, verilen cezanın Pekin için tam bir zafer olmadığını söylüyor.
2020 ön seçimlerine katılan ancak daha sonra Hong Kong’dan kaçıp ABD’ye yerleşen aktivist Sunny Cheung, “Bu, Pekin hükümetinin halkın kalbini kazandığı anlamına gelmiyor.” dedi.
“Bir bakıma tüm muhalefetin yok edilmesinden dolayı mutlu olabilirler… ama aynı zamanda tüm nesli kaybettiler. Halkın güvenini kazanamadılar.”
/BBC Word/
