Kürt yetkililer, geçen hafta Suriye’de iktidarı ele geçiren Cihadistlerin liderlik ettiği isyancılarla yakınlaştılar; ancak uzun süredir baskı altında olan toplum, savaş sırasında zorlukla elde ettiği kazanımları konusunda endişe ediyorlar.
Fransa Haber Ajansı AFP’nin Kamışlo’dan aktardığına göre Suriye Kürtler, Şam’ın İslamcıların önderliğindeki isyancılar tarafından ele geçirilmesini kutladılar ancak zorlukla elde ettikleri özerklikleri ve Kürtçe eğitim gibi kazanımları konusunda endişe duyuyorlar.
Kürtler, Esad ailesinin 50 yılı aşkın iktidarı boyunca ayrımcılığa maruz kaldılar. Örneğin, kendi dillerinde eğitim vermeleri engellendi.
İslamcı grup Hayat Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancıların iktidarı ele geçirerek Devlet Başkanı Beşşar Esad’ı devirmesinin ardından, Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt yetkililer, muhalefetin kullandığı üç yıldızlı bayrağı benimsemek gibi yeni bazı adımlar attılar.
Washington merkezli Kürt analisti ve uzmanı Mutlu Civiroğlu, Suriye’deki Kürt yetkililerin kaderinin “belirsiz” olduğunu belirterek, “sahadaki dinamiklerin hızla değiştiğini” söyledi.
Ankara destekli savaşçıların isyancıların saldırısı sırasında kuzeyde Kürtlerin kontrolündeki iki bölgeyi ele geçirmesiyle Suriye Kürtlerinin “Türk hükümeti ve kontrolündeki gruplardan giderek artan baskıyla” karşı karşıya olduğunu söyledi.
Esad’ın devrilmesinin ardından Suriyeli Kürt savaşçılar, kuzeydoğuda bulunan ve hükümetin kontrolünde olan birkaç bölgeyi, örneğin Qamişli havaalanını ve hava üssünü ele geçirdiler.
Geçtiğimiz hafta, ABD destekli Kürtin öncülük ettiği Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) lideri Mazlum Abdi, “tüm Suriyelilerin haklarını garanti altına alan, demokrasi ve adalete dayalı yeni bir Suriye inşa etme fırsatını” memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.
Ancak kuzeydoğudaki pek çok kişi özerk bölgelerinin geleceği konusunda endişeli.
AFP’ye konuşan, ülkenin kuzeydoğusundaki Kamışlı kentinde yaşayan Kürt Ali Derviş, “Şam’daki gruplar… Kürtleri tanımıyor ve şimdi de uluslararası toplum nezdinde imajlarını aklamak istiyorlar” dedi.
58 yaşındaki isim, “Ama biz Kürtler olarak bölgelerimizi koruyabileceğimizi ve ekonomik durumu iyileştirebileceğimizi umuyoruz” dedi.
“Gelecekte olumlu çözümler umuyoruz.”
2011 yılında başlayan iç savaşta azınlık grupları, özellikle üç yıl sonra IŞİD örgütünün ülkenin büyük bir bölümünü ele geçirmesinin ardından büyük sıkıntılar yaşadı.
Esad’ı deviren saldırıyı yöneten İslamcı grup HTŞ, El Kaide’nin Suriye koluna dayanıyor ve birçok Batılı hükümet tarafından terör örgütü olarak yasaklanmış durumda. Ancak örgüt, söylemini yumuşatmaya çalışıyor.
SDG, 2019 yılında ABD desteğiyle Suriye’de IŞİD cihatçılarının yenilgiye uğratıldığı mücadeleye öncülük etti. Bu durum, Washington’ı, Kürtlere karşı askeri operasyon düzenleyen NATO müttefiki Ankara ile karşı karşıya getirdi.
Göstericiler, Suriye Kürtleri için uluslararası koruma çağrısında bulunmak üzere Brüksel’deki Avrupa Parlamentosu’nun dışında toplandılar. topluluk, 11 Aralık 2024’te Brüksel’deki AB Parlamentosu önünde YPG (Halk Koruma Birimleri) bayraklarını sallayarak uluslararası toplumdan ve AB’den Suriye’deki Kürtleri korumasını istedi. Kuzeydoğu Suriye’yi kontrol eden Kürt liderliğindeki güç, 11 Aralık 2024’te İslamcı liderliğindeki isyancıların Beşşar Esad hükümetini devirmesinden sonra, Menbiç’teki Türkiye destekli savaşçılarla ABD aracılığıyla ateşkes sağlandığını söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Perşembe günü yaptığı açıklamada, SDG’nin, Esad’ın devrilmesinden sonra Suriye’de İŞİD cihatçılarının yeniden canlanmasını önlemede “kritik” bir rol oynadığını söyledi.
Aynı gün, Türk MİT Müsteşarı İbrahim Kalın Şam’ı ziyaret etti ve Ankara, uzun süredir kapalı olan Şam Büyükelçiliği’ne yeni bir misyon şefi atadı ve Büyükelçiliği yeniden açma sözü verdi.
Civiroğlu, “Suriye Kürtleri birçok önemli zorlukla karşı karşıyadır, bunlardan en acil olanı ise Türkiye’nin kendilerine yönelik süregelen düşmanlığıdır” dedi.
Türkiye, 2016 yılından bu yana SDG’ye yönelik çok sayıda operasyon düzenledi.
Ankara, SDG’nin önemli bir parçası olan Halk Koruma Birlikleri’ni (YPG), Türkiye içinde on yıllardır süren bir isyanla mücadele eden yasaklı Kürt militanların bir uzantısı olarak görüyor.
Civiroğlu, “Türkiye’nin Kürtlere yönelik tüm saldırı ve tehditleri, doğrudan veya dolaylı olarak Kürt özerkliğini baltalamayı ve Kuzey Suriye’deki Türk kontrolünü genişletmeyi amaçlıyor” dedi.
Suriye’nin yeni hükümetine bağlı savaşçılar, hükümet güçleri ve İran destekli müttefiklerinin çekilmesinin ardından kısa süreliğine bölgeye yerleşen Kürt güçlerinin öncülüğündeki doğu kenti Deyr ez Zor’u ele geçirdi.
Suriye’nin yeni liderleri, yönetimleri altında dini azınlıklara zarar verilmeyeceğini defalarca dile getirdiler ancak Kürtler gibi etnik azınlıklardan bahsetmediler.
AFP’ye konuşan Qamışlo sakinleri, Esad’ın devrilmesinden mutluluk duyduklarını ancak artan endişeleri olduğunu söyledi.
Suriye’deki en büyük etnik azınlığı temsil eden Kürtlerin, “herkesin haklarına ve dinine saygı gösteren demokratik bir devlet” istediğini söyleyen 68 yaşındaki Khorşed Ebo Raşo, şunları kaydetti:
“Biz federal bir devlet istiyoruz, diktatörlük değil” diye ekledi.
40 yaşındaki avukat Fahd Davud, kapsayıcı bir hükümetin kurulabileceği konusunda umutlu olduğunu söyledi.
“Yeni hükümetin tüm Suriyelileri temsil etmesini ve hiçbir partiyi dışlamamasını umuyoruz” dedi.
/AFP/
