Hem Demokraatit hem de ikinci sırada gelen Naleraq (Yön Noktası) Partisi, Danimarka’dan bağımsızlığı destekliyor ancak bu sürecin hızı konusunda farklı görüşlere sahipler.
Yıllardır Grönland’ı yöneten partilerin karşısında Demokraatit’in zafer kazanması, Grönland halkının bağımsızlık kadar sağlık, eğitim, kültürel miras ve diğer sosyal politikalarla da ilgilendiğini gösteriyor.
Sürpriz seçim sonucu ve yüksek katılım
Başkent Nuuk’ta gün boyu sandık başına akın eden seçmenler, güneşli havanın da etkisiyle büyük kalabalıklar oluşturdu. Yorgun seçim yetkilileri, herkesin oy kullanabilmesini sağlamak için planlanan saat 20.00’nin ötesine kadar sandıkları açık tuttu.
Başbakan Mute Bourup Egede, şubat ayında erken seçim kararı alarak ülkenin Grönland tarihinde benzeri görülmemiş ciddi bir dönemden geçtiğini ve birlik olunması gerektiğini söylemişti.
Seçim süreci boyunca, ABD’nin Grönland üzerindeki etkisi sık sık gündeme geldi. “Grönland’ı satın alma” önerisi büyük yankı uyandıran Trump, Grönland üzerindeki kontrol arzusunu açıkça dile getirmeye devam ediyor. Geçen hafta Kongre’de yaptığı konuşmada, ABD’nin Grönland’ı “bir şekilde alacağını” düşündüğünü söylemesi büyük yankı uyandırdı.
Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland, Kuzey Atlantik’te stratejik hava ve deniz yolları üzerinde bulunuyor. Ayrıca, mobil telefonlardan yenilenebilir enerji teknolojilerine kadar birçok alanda kullanılan nadir toprak elementleri bakımından zengin yataklara sahip.
Başbakan Egede’nin partisi Inuit Ataqatigiit (Birleşik Inuitler) ve bir diğer güçlü parti Siumut, seçim öncesinde favori olarak görülüyordu. Ancak sonuçlar, Grönland siyasetinde önemli bir değişime işaret ediyor.
Bağımsızlık tartışmaları ve yeni parlamento
Seçim pusulasında bağımsızlık doğrudan yer almasa da, 56.000 nüfuslu adanın geleceği açısından kritik bir konu olarak gündemdeydi. Grönland, 2009’dan bu yana bağımsızlığa doğru ilerleyen bir yol izliyor ve seçilen 31 milletvekili, ülkenin bağımsızlık ilanı için doğru zaman olup olmadığını tartışacak.
Beş büyük partiden dördü bağımsızlığı desteklese de bu sürecin nasıl ve ne zaman gerçekleşmesi gerektiği konusunda derin görüş ayrılıkları bulunuyor.
Bağımsızlık konusunda en radikal tutumu sergileyen parti Naleraq, sürecin hızla ilerlemesini savunuyor. İnuit Ataqatigiit (IA) ve Siumut, bağımsızlık hedefini paylaşsalar da bunun ekonomik olarak daha sağlam bir zeminde gerçekleşmesi gerektiğini vurguluyor. Demokraatit ise bağımsızlığı desteklemekle birlikte, Grönland’ın ekonomik ve altyapısal olarak hazır olmadan böyle bir adım atmaması gerektiğini belirtiyor.
Öte yandan, seçimde güçlü bir çıkış yapamayan Atassut partisi, Danimarka ile güçlü bağların korunmasını savunuyor ve bağımsızlık sürecine karşı temkinli yaklaşıyor.
Yeni hükümetin oluşumu, Grönland’ın bağımsızlık sürecini hızlandırıp hızlandırmayacağını belirleyecek en önemli etkenlerden biri olacak. Özellikle ABD’nin artan ilgisi ve Grönland’ın stratejik konumu göz önüne alındığında, dış güçlerin bu sürece nasıl etki edeceği de önemli bir tartışma konusu haline geldi.
Grönland’ın geleceğini kim şekillendirecek?
Seçim sonuçlarının ardından gözler, Demokraatit’in nasıl bir koalisyon hükümeti kuracağına ve hangi partiyle ortaklık yapacağına çevrildi. Polar Araştırmaları ve Politika Girişimi’nin yöneticisi Dwayne Menezes, “Bağımsızlığa nasıl bir yaklaşımın galip geleceği, Demokraatit’in hangi partiyle koalisyon kuracağına bağlı olacak” değerlendirmesinde bulundu.
Yeni hükümetin alacağı kararlar, Grönland’ın ekonomik ve siyasi kaderini belirleyebilir. Danimarka’dan kopuş sürecinin hızı, ABD’nin bölgeye olan ilgisi ve Grönland’ın zengin doğal kaynaklarının nasıl yönetileceği önümüzdeki dönemde büyük tartışmalar yaratacak gibi görünüyor.
Grönland halkı için bağımsızlık artık uzak bir ihtimal değil ancak bunun nasıl ve ne zaman gerçekleşeceği, yeni parlamentonun şekillendireceği en büyük mesele olmaya devam edecek.
/ euronews /
